ماجرای مرگ مشکوک رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی/ آیا علت مرگ آمانو حمایتش از ایران بود؟

یوکیو آمانو، دیپلمات ژاپنی و رئیس سال های بسیار آژانس بین المللی انرژی اتمی ساعاتی پیش در سن هفتاد و دو سالگی درگذشت، آژانس بین المللی انرژی اتمی به احترام و یادبود او پرچم اش را به حالت نیمه برافراشته نموده است. مشخص شده که آقای آمانو پنج شنبه ی گذشته، در گذشته است ولی خانواده اش از مقامات آژانس درخواست نمودند که خبر مرگ او تا اتمام انجام مراسم سنتی دفنش اعلام نگردد. علت مرگ او هنوز به صورت رمز و راز باقی مانده است.

او در یک خانواده در روستایی کوچک در حومه ی کاناگاوا به دنیا آمد. به دانشگاه توکیو وارد شد و در رشته ی حقوق فارغ التحصیل شد. در سال های اوج آشوب رسوایی واترگیت وارد وزارت خارجه شد؛ رسوایی که قدرتمندترین فرد آن زمان [ نیکسون] و سیاست هایش را مورد تهدید قرار داده بود. از جمله ی آن سیاست ها نقش مهم ژاپن در ایجاد شکاف بین اتحاد چین و شوروی بود.در سال های بعد اشتیاق او برای فعالیت های دیپلماتیک دربرگیرنده ی زمینه های پیشگامانه ی بیشتر همانند انرژی اتمی بود و این باعث شد تا مقامات ژاپنی او را به عنوان نماینده ی حکومت در پنل خلع سلاح و منع گسترش اتمی در سازمان ملل برگزینند. در آن سال ها نگرانی روزافزونی درباره ی چشم انداز هسته ای وجود داشت.

در سال 2005 او رسما به عنوان سفیر ژاپن در آژانس بین المللی انرژی اتمی انتخاب گردید. با توجه به شایستگی های فردی که او از خود نشان داد در ذهن هیئت حاکمه ی آژانس به عنوان جانشین تصدی گری چالشی البرادعی برگزیده گردید. به زودی آمانو نخستین دوره ی ریاستش را در دسامبر 2009 شروع کرد. درسال بعد یک اتهام به منش بی آلایش و پاک او وارد شد که با روح آزاد او نمی خواند.

پیام های فاش شده ی دیپلماتیک که با یک سری از اسناد فراهم شده از سوس ویکیلیکس ، پشتیبانی می گردید، نشان داد که تماس های گرفته شده از سوی جفری. آر. پیات (Geoffrey R. Pyatt) فرستاده ی ایالات متحده در وین آمانو را به عنوان یک فرد دارای " ذهن- آزاد و مستقل" ولی "بطور استوار در خدمت هر تصمیم راهبردی مطابق میل آمریکا، از انتصابات سطح بالا تا دستکاری های مربوط به برنامه ی سلاح هسته ای ایران." توصیف نمود.

آمریکا بر این باور بود که ،برخلاف البرادعی، آمانو کسی است که یک کتاب گشوده از خصومت متمایل به تملک سهم بیشتری در بازی بر ضد ایران است. آمانو یک بازیگر مطیع حزب سوم و نه مشتاق یا حتی متمایل به دستکاری در "شبکه ی سیاسی" که توسط پنج بعلاوه ی یک چیده شده بود، می باشد و مستعد تسلیم است. اما کارها کاملا به مذاق آمریکایی ها آن گونه که باور داشتند، نبود. شاید این ها به خاطر حرف های گفته شده بود یا شاید ریشه در وجدان پاک و حس عمیقا ریشه دار احترام در فرهنگ ژاپنی که در رگ و ریشه ی او بود و شاید هم به دلیل شایعات حول و حوش اخبار بیرون آمده از ویکیلیکس بود، اما آمانو کاملا در بستر قوانین دیکته شده توسط آمریکا و شرکایش بازی نکرد و این دقیقا همانی بود که او همیشه پافشاری می کرد که حوزه ی اختیارش بیشتر از حوزه ی تکنیکی بود، او در برابر لکه های منافع سیاسی نفوذناپذیر بود.

در دوران تصدی گری اش که نزدیک به یک دهه بود او مداوما پایبندی ایران به تعهاتش را تایید نمود. در دوران مسوولیت او بود که به خاطر اشتیاق نشان داده شده از سوی همه ی طرف ها و مذاکرات پرحرارت که برجام مورد توافق همه ی طرف ها قرار گرفت.

در گزارشات پانزده گانه ی پی در پی- او مداوما ،علی رغم خشم تحمیلی دیگرانی همانند نتانیاهو که از این مساله خرسند نبود، همیشه در سویه ی حقیقت ایستاد و پایبندی ایران به تعهدات برجامی اش را اعلام نمود. سپس هنگامی که ترامپ قدرت نما به قدرت رسید و یک جانبه از برجام عقب نشست، آمانو اعلام داشت که عمیقا نگران اعمال تحریک آمیز از سوی آمریکا که تهدیدی برای نابودی برجام است، می باشد. چنین اعلام موضع پر سر و صدا کننده از سوی یک پیرمرد محافظه کاری چون آمانو نگرانی های پشت پرده که خواستار فروپاشی برجام بودند را بالا برد. او یک خار رو به رشد بود که لازم بود تا کنده شود. دلایل مشابه دیگری موجب شد تا شایعه شود که ناخرسندان از راهبری اش او را مجبور نموده اند تا به مدت چهار ساله ی مدیر کلی (یعنی تا سال 2021) رضایت دهد. چند ماه بعد آمانو هر روز در انظار عمومی کمتر پدیدار گردید و گفته شد که از یک بیماری ویژه رنج می برد - ولی هنوز با لحنی ضعیف شکوه ها و گله های خود را بیان می نمود.

اگر چه خواستاران جنگ و خون آشامان تشنه ی خون مدت زمان مدیریت او را فرصتی برای خودشان می دیدند ولی مرگ آمانو موجب تاسف جامعه ی جهانی و هق هق و عزاداری برای یک مرد گردیده که در برابر خشن ترین دست هایی که می خواستند تا او برخلاف باورهایش عمل کند، قوانین را خم می نمود ولی هرگز نمی شکست. یک مرد بزرگ درگذشت و میراثش جنگ در زیر حملات مداوم با اونی شیطانی (Oni's) (موجود افسانه ای در فولکور ژاپن که خدا یا روح مصیبت آوری و بلا است) است که در تلاش برای شکست دادن او می باشد. هنوز شمشیر یک شوگون ( سردار نیروهای جنگ آور ) درست کار درخشندگی اش را حتی پس از جدایی از صاحبش از دست نمی دهد.

15