نویسنده ادبیات کودک و نوجوان:
طنز دیروز را به خورد بچه می‌دهیم
نویسنده ادبیات کودک و نوجوان می‌گوید: خیلی وقت‌ها طنزهایی که نوشته و منتشر می‌شود، طنز امروز نیست؛ طنز دیروز است که به خورد بچه می‌دهیم.
محمدرضا شمس نویسنده ادبیات کودک و نوجوان درباره وضعیت ادبیات طنز در کتاب‌ها و مجله‌هایی که برای کودکان و نوجوانان تولید می‌شود، اظهار کرد: تاکنون کار خاصی در این زمینه ندیده‌ام. معدود افرادی را در این حوزه داریم که نسبت به بقیه شاخص‌تر هستند، مثل شهرام شفیعی، فرهاد حسن‌زاده، داوود امیریان و هوشنگ مرادی کرمانی. به جز آثار این افراد ندیده‌ام نویسنده‌ای به طور جدی به طنز پرداخته باشد.
او با بیان این‌که فکر نمی‌کند در کشور ما خصوصا در ادبیات کودک به طور جدی به طنز پرداخته شده باشد گفت: جسته و گریخته آثاری در مجله‌ها، روزنامه‌ها و کتاب‌ها می‌بینیم اما یک کار روتین، فکرشده و نظام‌مند انجام نشده است.
شمس با اشاره به این‌که کارهای انجام‌شده در زمینه ادبیات طنز کودک و نوجوان بیشتر دلی بوده‌اند تا کار سیستماتیک، بیان کرد: مثلا گروهی از نویسندگان وجود ندارند که ژانری از طنز را ادامه دهند. اما در ادبیات رئالیستی می‌بینیم تعداد زیادی از نویسندگان کارهای برنامه‌ریزی‌شده‌ای انجام داده‌اند. در حوزه طنز چنین چیزی وجود ندارد. در واقع ما ادبیات طنز سیستماتیک و پیشرفته‌ای که مسیری را از جایی شروع کرده و تا جایی قاعده‌مند ادامه داده باشد، نداریم. اغلب کارهای انجام‌شده در این زمینه دلی بوده‌اند که از میان آن‌ها برخی موفق و عده‌ای همان‌طور که اسم‌شان را بردم موفق‌تر بوده‌اند و بعضی هم کمتر توفیق پیدا کرده‌اند.
این نویسنده که معتقد است نویسندگان کودک و نوجوان اکنون در تمام حوزه‌ها از مخاطب دور هستند، درباره وضعیت تطابق عناصر موجود آثار طنز کودک و نوجوان با دنیای کودکان نسل امروز گفت: گرچه فاصله نویسنده با مخاطب نسبت به قبل کمتر شده است اما هنوز هم با مخاطب کودک و نوجوان فاصله داریم. ما هنوز نیازها و خواسته‌های مخاطب را نمی‌شناسیم. گاهی در طنز چیزهایی می‌بینیم که بیشتر خاطره‌های قدیمی ماست؛ مثلا «قصه‌های مجید» که خاطرات دوران کودکی آقای مرادی کرمانی است و متعلق به امروز نیست.
محمدرضا شمس همچنین اظهار کرد: امروزه طنزی که در ادبیات کودک و نوجوان استفاده می‌شود به مخاطب امروز خیلی کم نزدیک است. تکیه‌کلام‌ها و زبانی بین بچه‌های امروز رایج است و به نوعی پشت کلمات‌شان چیزهایی هست که خودشان با آن‌ها می‌خندند، اما ما به عنوان نویسنده آن‌ها را نمی‌شناسیم؛ برای همین از زبانی استفاده می‌کنیم که در زمان خودمان به عنوان طنز رایج بوده است.
او با بیان این‌که باید فاصله‌ها را از بین برد گفت: من اگر نویسنده طنز هستم باید با توجه به رفتار، خصوصیات و نیاز کودک امروز بنویسم و طنزی که می‌نویسم باید طنز امروز باشد. خیلی وقت‌ها طنزهایی که نوشته و منتشر می‌شود، طنز امروز نیست؛ طنز دیروز است که به خورد بچه می‌دهیم، و برای همین است که مخاطب با آن ارتباط برقرار نمی‌کند.
شمس در پایان بیان کرد: با وجود تمام نوشته‌هایی که در زمینه ادبیات طنز کودک و نوجوان تولید شده، این مقدار هنوز برای مخاطب ما کافی نیست. یعنی آن‌قدر نیست که مخاطب بتواند از میان آن‌ها انتخاب کند و رقابتی بین آثار صورت بگیرد. کتاب طنز برای نسل امروز به قدری نیست که بگوییم کافی است یا بس است.
منبع: ایسنا
66
