روز جهانی عدد پی!

عدد پی، عددی شگفت‌انگیز

عدد پی که آن را با π نشان می دهند یکی از ثابت های ریاضی و معادل ۳٫۱۴ است. با اینکه بیشتر ما در مدرسه برای محاسبات ریاضی از عدد پی استفاده کرده ایم و می دانیم که عدد پی در واقع نسبت محیط دایره به قطره آن است اما این عدد به غیر از این تعریق مشخص، واقعیت های جالبی دارد که شاید آن را ندانید. ۱۴ مارس (۲۳ اسفند) روز عدد پی است به همین مناسبت می خواهیم نکاتی جالب درباره عدد پی را در زیر بیاوریم، پس در ادامه ما را همراهی کنید.

۱- عدد پی و تاریخ هزاران ساله اش !

عدد پی نسبت محیط دایره به قطر آن و تقریبا معادل ۳٫۱۴ است. فرقی نمی کند که اندازه دایره چقدر باشد؛ محیط آن همیشه ۳٫۱۴ برابر بزرگ تر از قطر است . در طول ۴ هزار سال گذشته، مصریان باستان و بابلی ها به این عدد ثابت پی برده بودند و از آن در محاسبات استفاده می کردند حتی عده ای هم می گویند کاشف اولیه این عدد، ایلامی ها بوده اند. در قرن ۱۸ بود که ریاضی دان ها اسم این عدد ثابت را، «پی» گذاشتند.

۲- ۱۴ مارس، روز عدد پی!

در سال ۱۹۸۸ فیزیکدانی به اسم Larry Shaw که مسئول موزه علمی سان فرانسیسکو بود روز ۱۴ مارس را به نام روز عدد پی نامگذاری کرد. اما اینکه چرا ۱۴ مارس روز عدد پی شده هم در نوع خودش جالب است حتما می دانید که ماه مارس، سومین ماه میلادی است و از آن جایی که مقدار عدد پی ۳/۱۴ است برای همین ۱۴ مارس سومین ماه سال، روز عدد پی نامیده شد . اما نکته جالب دیگر درباره روز عدد پی این است که این روز دقیقا سالروز تولد آلبرت انیشتین هم هست. در سال ۲۰۰۹ یک قانون جهانی به تصویب رسید تا این روز در همه دنیا جشن گرفته شود. در این روز در مدارس فعالیت های مناسبی برای آموزش عدد پی انجام می شود تا بچه ها نسبت به یاد گرفتن ریاضیات تشویق شوند. در سال ۲۰۱۰ هم قرار بر این شد تا در روز ۱۴ مارس، گوگل، لوگوی خود را به این مناسبت تغییر دهد.

۳- پی، عددی پایان ناپذیر!

پی، عددی گنگ است و نمی توان آن را یک کسر در نظر گرفت. این عدد مثل عدد ۱٫۳ یا ۰٫۳۳۳۳۳ با یک الگوی تکرار شونده به پایان نمی رسد و یا مثل عدد اعشاری ۰٫۷۵ با عدد ثابت تمام نمی شود. عدد پی خیال تمام شدن ندارد و تا همیشه ادامه دارد. تا به حال برای این عدد ۲۲ تریلیون رقم محاسبه شده است البته این محاسبه را کامپیوتر انجام داده آن هم نه یک کامپیوتر معمولی بلکه کامپیوتری با ۲۴ درایو که ۱۰۵ روز متوالی برای رسیدن به این عدد کار کرده است.

۴- رقم‌های زیادی که کاربردی ندارند!

با اینکه می دانیم عدد پی، تریلیون ها رقم دارد اما این رقم ها در عمل کاربردی ندارند. دانشمندان می توانند حجم کروی کل دنیا را فقط با استفاده از ۳۹ رقم بعد از اعشار بفهمند. حتی ناسا هم برای ربات های فضایی و مأموریت های علمی فقط از ۱۵ رقم اعشار بعد از عدد پی استفاده می کند. تا به حال هیچ تحقیق علمی ای به بیش از این تعداد رقم نیازی نداشته است.

۵- رقم های تصادفی بعد از ممیز
رقم های بعد از ممیز عدد پی، هیچ الگوی مشخصی ندارند. قرن ها ریاضی دان ها به دنبال الگوی مشخصی برای این رقم ها می گشتند اما در سال ۱۷۶۸ یک ریاضی دان سوئیسی - آلمانی به اسم «یوهان هاینریش لمبرت» ثابت کرد که عدد پی عددی گنگ است.

۶- گرد کردن عدد پی به ۳٫۲!

اگر آن همه رقم بعد از ممیز هیچ استفاده ای ندارند پس بهتر نیست که عدد پی را«۳٫۲» در نظر بگیریم؟ در سال ۱۸۹۷ دکتری از ایالت «ایندیانا» پیشنهاد داد تا قانونی درست شود تا از این به بعد برای همه ی محاسباتی که به عدد پی نیاز دارد از عدد ۳٫۲ استفاده شود. بعد از تحقیقات فراوان، مجلس به این نتیجه رسید که وضع کردن قانون برای تغییر عددهای ثابت ریاضی کار احمقانه ای است!

۷- حفظ کردن ۷۰ هزار رقم بعد از ممیز عدد پی!

اگر نگاهی به کتاب رکودهای گینس بیندازید اسم شخصی به اسم «راجویر مینا» را می بینید که قهرمان حفظ رقم های عدد پی است! این فرد در تاریخ ۲۱ مارس سال ۲۰۱۵ در یکی از دانشگاه های هند موفق شد که تا ۷۰ هزار بعد از ممیز عدد پی را از حفظ بگوید و اسمش را در کتاب گینس به ثبت برساند. این دانشجوی ۲۱ ساله در حالی که چشمش هایش را با چشم بند بسته بود قدرت حافظه اش را به دنیا نشان داد و در عرض ۹ ساعت ۷۱ هزار عدد را از حفظ گفت.

۸- حفظ رقم های عدد پی با استفاده از تکنیک‌های خاص!

چطور یک نفر در دنیا موفق شده تا ۷۰ هزار عدد تصادفی را حفظ کند؟ بیشتر کسانی که به دنبال ثبت رکوردهای منحصربفرد هستند از تکنیک های مشخص استفاده می کنند. آن ها دسته های کوچک تر اعداد را با هم دسته بندی و حفظ می کنند: ۱۴، ۱۵، ۹۲ و ۶۵ و … . یا ممکن است هر ۹ رقم را به عنوان یک شماره تلفن در نظر بگیرند و آن را حفظ کنند. تکنیک دیگر این است که هر کدام از رقم ها و گروه های کوچک را به یک کلمه نسبت دهیم بعد با آن کلمه ها یک داستان درست کنیم که بشود به راحتی آن را حفظ کرد.

۹- رکوردزن‌های دیگر عدد پی!

به غیر از «راجویر مینا» و دستاورد استثنائی اش، رکورد زن های دیگری هم هستند که به خاطر عدد پی، اسمشان در کتاب گینس ثبت شده است. در سال ۲۰۱۴، ۵۸۹ نفر در مدرسه گرامر آلمان موفق شدند بزرگ ترین نماد عدد پی را بسازند.

۱۰- عدد پی و کاربردهای مختلفش!

عدد پی فقط برای بازی یا حفظ کردن نیست دانشمندان هر روز برای محاسباتی مثل تعیین حجم کره، مساحت دایره و حجم استوانه از این عدد استفاده می کنند. شاید اگر عدد پی نبود اکتشاف های فضایی غیر ممکن می شد چون با کمک عدد پی است که می توان سایز محفظه ای که برای وارد شدن به اتمسفر زهره هست را محاسبه کرد. حتی اندازه چتر نجاتی که برای فرود امن روی سطح مریخ نیاز هست هم به کمک عدد پی محاسبه می شود. تا به حال فکر کرده اید که سیستم GPS ی که در گوشی همراه شماست چجوری لوکیشن دقیق را محاسبه می کند؟ به کمک عدد پی!

24