خلیج فارس، نه فقط یک مخزن مهم انرژی جهان است، بلکه آبراهی کلیدی برای حمل و نقل دریایی است

تنش های چند صد ساله در خلیج فارس / دعوا بر سر چیست؟

دهم اردیبهشت روز خلیج فارس نامگذاری شده است. یک خلیج بااهمیت در حوزه سیاست و انرژی که به دلیل وجود ذخایر عظیم نفتی، یکی از مهمترین آبراه های جهان به شمار می رود.

تنش های چند صد ساله در خلیج فارس / دعوا بر سر چیست؟

خلیج فارس (شاخاب پارس یا دریای پارس)، نام آبراهی پراهمیت در آسیای غربی و منطقه خاورمیانه است که در امتداد دریای عمان و در میان ایران و شبه‌جزیره عربستان قرار دارد.

مساحت خلیج فارس ۲۳۷٬۴۷۳ کیلومتر مربع است، طول آن حدود ۹۰۰ کیلومتر و عرض متوسط آن ۲۵۰ کیلومتر است و پس از خلیج مکزیک و خلیج هادسون سومین خلیج بزرگ جهان بشمار می‌آید. خلیج فارس از شرق از طریق تنگه هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب راه دارد، و از غرب به دلتای رودخانه اروندرود، که حاصل پیوند دو رودخانهٔ دجله و فرات و پیوستن رود کارون به آن است، ختم می‌شود.

هشت کشور در اطراف خلیج فارس قرار دارند. کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کناره خلیج فارس هستند. در این میان سواحل شمالی خلیج فارس تماماً در جغرافیای سیاسی ایران قرار دارند. به سبب وجود منابع سرشار نفت و گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این آبراهه در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای مهم و راهبردی بشمار می‌آید.

نام تاریخی این خلیج، در زبان‌های گوناگون، ترجمه عبارت خلیج فارس یا دریای پارس بوده‌است. همچنین در تمام سازمان‌های بین‌المللی نام رسمی این خلیج، «خلیج فارس» است اما برخی از کشورهای عربی در دهه‌های اخیر آن را خلیج ع.ر.ب.ی یا به سادگی، خلیج می‌نامند. سازمان آب‌نگاری بین‌المللی از نام خلیج ایران (خلیج فارس) برای این خلیج استفاده می‌کند.

اخیران مایک پمپئو نیز نگران از اهمیت نقش نیروهای دریایی ایران در خلیج فارس، از این خلیج با نام مجعول عربی نام برد. با این وجود چنین اظهاراتی که با هدف تضعیف تمدن و هویت ایرانی صورت می گیرد، هیچگاه نتوانسته است جایگاه خلیج فارس را در افکارعمومی کمرنگ کند.

خلیج فارس چطور شکل گرفت؟

زمین‌شناسان معتقدند که در حدود پانصد هزار سال پیش، صورت نخستین خلیج فارس در کنار دشت‌های جنوبی ایران تشکیل شد و به مرور زمان، بر اثر تغییر و تحول در ساختار درونی و بیرونی زمین، شکل ثابت کنونی خود را یافت. خلیج فارس در آغاز، بسیار پهناور بوده به‌طوری‌که تا اواخر دوره سوم زمین‌شناسی بیشتر جلگه‌های برازجان، بهبهان و خوزستان ایران تا کوه‌های زاگرس در زیر آب بوده‌اند.

از آخرین تغییرات خلیج فارس، این بوده که این خلیج، طی دوران آخرین عصر یخبندان (حدود ۷۰ تا ۱۱ هزار سال پیش) که آب‌وهوای زمین سردتر بوده و یخسارهای قطبی و یخچال‌های کوهستانی گسترش یافته‌اند، و در نتیجه به دلیل جذب آب اقیانوس‌ها به یخسارهای قطبی و گسترش آن‌ها، آب اقیانوس‌ها و دریاها در طی این دوران پایین رفته‌است (به‌طور میانگین ۱۲۰ متر). در این مدت، جایی که امروزه به نام خلیج فارس می‌شناسیم، وجود نداشته و به صورت گودالی بسیار بزرگ بوده که رودخانه پهناور اروندرود به آن می‌ریخته و در عمیق‌ترین بخش‌های آن، دریاچه‌ها و برکه‌هایی وجود داشته‌اند؛ برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد که احتمالاً تمدنی در آن مناطق شکل گرفته، که با ورود و بالاآمدن سطح آب در خلیج فارس، بقایای آن به زیر آب رفته‌است.

پس از پایان آخرین عصر یخبندان در حدود ۱۱هزار سال پیش، و ذوب‌شدن یخ‌های قطبی و بالاآمدن آب اقیانوس‌ها و دریاهای آزاد، سطح دریای عمان نیز بالا آمده و از طریق تنگه هرمز، آب به درون گودال بسیار بزرگی که امروزه به نام خلیج فارس می‌شناسیم، جاری شده و به‌تدریج، به شکلی که امروز می‌بینیم درآمده است. گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که پس از خروج انسان هوموساپینس از آفریقا در حدود ۷۰هزار سال پیش، بستر خلیج فارس محل شکل‌گیری تمدن(ها) یی بوده که پس از پایان عصر یخبندان، آثار آن تمدن(ها) به زیر آب رفته‌است.

چرا تنش ها در خلیج فارس زیاد است؟

اما اختلافات کنونی در خلیج فارس ارتباطی با نام یا حتی تاریخ این خطه ندارد. نگاه ها به ظرفیت های بالای خلیج فارس در ابعاد جهانی است.

بزرگترین عامل اهمیت خلیج فارس وجود معادن سرشار نفت و گاز در کف بستر و سواحل آن است به‌طوری‌که این منطقه را «مخزن نفت جهان» نام نهاده‌اند. خلیج فارس مسیر انتقال نفت کشورهای ایران، عراق، کویت، عربستان و امارات متحده عربی است، و به همین سبب، منطقه‌ای مهم و راهبردی بشمار می‌آید. در حدود ۳۰ درصد نفت جهان از منطقه خلیج فارس تأمین می‌شود که این مقدار گاهی افزایش و گاهی کاهش می‌یابد. نفت تولید شده در حوزه خلیج فارس باید از طریق این پهنه آبی و از راه تنگه هرمز به سایر نقاط جهان حمل شود.

خلیج فارس از نظر ذخایر نفتی در مقایسه با سایر نقاط جهان دارای مزایای زیادی مانند سهولت استخراج، هزینه پایین تولید، مازاد ظرفیت تولید، کیفیت بالای نفت خام منطقه، سهولت حمل و نقل، توان بالای تولید چاه‌ها و امکان کشف ذخایر جدید نفتی وسیع در منطقه است. طبق آخرین برآوردهای انجام شده حوزه خلیج فارس در حدود ۷۳۰ میلیارد بشکه ذخیره نفت اثبات شده و بیش از ۷۰ تریلیون مترمکعب گاز طبیعی را در خود جای داده‌است. همچنین بندرهای مهمی در حاشیه خلیج فارس وجود دارد که از آن‌ها می‌توان بندرعباس، بوشهر، بندرلنگه، کیش، خرمشهر و بندر ماهشهر در ایران، و شارجه، دوبی و ابوظبی را در امارات متحده عربی و بندر بصره و فاو در عراق را نام برد.

از منظر نظامی، وجود پایگاه‌های نظامی متعدد اعم از دریایی، هوایی و زمینی در منطقه خلیج فارس که عمدتاً متعلق به کشورهای آمریکا و انگلستان هستند و هم چنین حضور ناوهای جنگی کشورهای غربی به ویژه آمریکا در آب‌های خلیج فارس، اهمیت نظامی و راهبردی خلیج فارس را نمایان می‌سازد. جنگ نفت‌کش‌ها که در جریان جنگ ایران و عراق رخ داد یکی از عوامل حضور نظامی کشورهای غربی به ویژه آمریکا در خلیج فارس شد. اهمیت نظامی-راهبردی خلیج فارس به‌طور ویژه در جریان جنگ ایران و عراق، جنگ خلیج فارس و جنگ عراق آشکار شد.

در هفته های اخیر نیز تنش میان شناورهای نیروی دریایی ایران و ناوهای جنگی آمریکا کار را به جایی رساند که دونالد ترامپ در توئیتی، مدعی شد دستور حمله به نیروهای ایرانی را داده است. یک بلوف سیاسی - تبلیغاتی که کذب بودن ان خیلی زود روشن شد.

اکنون نه برای آمریکا، بلکه برای دیگر کشورها نیز به خوبی روشن است که قدرت تسلط بر خلیج فارس با حضور ایران را ندارند و برای همین سعی می کنند از طریق تحریم ها و فضاسازی تبلیغاتی، از اهمیت ایران در این منطقه بکاهند که البته در این راه ناکام بوده اند.

منبع: خبرفوری

17

شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 26
  • داود
    0

    خلیج همیشه فارس متعلق به ایران و ایرانی هست و قبل از تشکیل کشورهای بدوی و قبیله‌ای نامش خلیج فارس بوده و خواهد بود

  • مهدی
    0

    خلیج‌فارس همیشه خلیج‌فارس خواهد ماند ، بنظرم ما باید سطح توان رزمی دفاعی کشورمان را بالا ببریم تا هم در این منطقه حساس بتوانیم به حیات سیاسی و اقتصادی خود ادامه دهیم و هم کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را که تاریخ ثابت کرده هیچوقت دوست و همراه ایران نبوده اند را بترسانیم و حتی به امید روزی که استان بحرین که شاه خائن آن را واگذار کرد به کشور عزیزمان برگردانیم

  • جواد برادران سیرجانی
    0

    چون غیر از دشمنان خارجی که همواره براین مرزو بوم تاختند به مانند دزدان سر گردنه،خانینی در داخل و خارج از کشور هستند که متاسفانه ایرانی میباشند که با تمام وجود در اختیار دشمنان ایران زمین اند و نقش مهمی در این زمینه بازی میکنند که به هر بهانه ای نام خلیج‌فارس را تغییر دهند .و این خوش رقصی بزرگی است برای اربابانشان،ولی به یاری خداوند متعال دستشان از این آبراه حیاتی کوتاه خواهد شد

  • حسین شهید
    0

    با عرض سلام داستان کشورگشایی دولتهاکه تازگی ندارد، این بستگی به دولتمردان هرکشوری داردکه ازنام وننگ چه بخواهند،، وبرسرچه خواسته ای که خودشان راراضی کند پافشاری نمایند،درحال حاضرشاهدفروش خاک،منابع دریایی،ومنابع کانی هستیم بی سروصدا با پنبه سربریدن هم هنراست،،

  • منتظر
    0

    به نظرم خیلی نباید ایران حساسیت نشون بده. حساسیت زیادی هم باعث ایجاد تنش و حساس شدن مسلمانان کشورهای عربی میشه. تمام حدود و ثغور مرزهای آبی مشخص است. بیخود اینقدر جو ندین. یک مسئله بی اهمیت را اینقدر بزرگ میکنید چرا؟ باید به فکر جذب دولت ها و ملت ها بود. این حساسیت ها هزینه های بیخود برای ایران ایجاد میکند. لطفا جهان را فقط از دریچه ی ایران نبینید. برای اقتدار ایران لازم نیست اینقدر مسائل ملی را برجسته کنیم. اقتدار ایران در گرو به دست آوردن دل میلیون ها مسلمان کشورهای همسایه است. با طرح چنین مسائلی به صدور انقلاب ضربه زدیم. خودمون خبر نداریم. میدونید چقدر ایران و ایرانی و همچنین امام در اوایل انقلاب در میان ملت های منطقه محبوبیت داشت؟ ولی آن محبوبیت الان به نفرت تبدیل شده. فقط به خاطر خودخواهی و حس برتر بینی مسئولین و مردم ایران نسبت به دیگر ملت هاست. باور میکنید ما اصلا بقیه آدم ها رو آدم حساب نمیکنیم. رفتار تبعیض آمیز و تحقیر آمیز و دور از انسانی با مهاجرین در ایران یک فرهنگ شده. تمسخر عرب ها و کشورهای عربی که دیگه مشهور و معلوم است. باور کنیم ما برتر از همه نیستیم! الکی به خوردمون داده! بقیه هم آدمن.

  • Ahmad
    0

    یه عمره نفتشو عربا دارن میخورن ماهنوز سر این ک خلیج فارس یا خلیج عربی دعوا داریم

  • مهدی
    0

    خلیج همیشگی فارس تا ابد نامش خلیج فارس است ،اگر بعضی کشورهای اروپایی به خود اجازه میدن غیر ازاین نام دیگری بزارن بخاطر عده ای وطن فروش وخود فروخته است ،خواهشم از سران ومسیولین کشور این است که وجدان داشته باشند ودست از غارت سرزمینم ایران بردارن ،تا کسی جرات نگاه بد به این مرزوبوم رو بخودش نده

  • فاطمه
    0

    خلیج فارس خلیج فارس بوده و خواهد بود و هیچ وقت وهیچکس نمیتواند در برابر خلیج فارس عرص اندام کن به تمام دشمنان ایران هشدار میدهم که کوچکترین خطای هر بیگانه ای را به شدت پاسخ خواهیم داد زنده باد ایران پاینده باد خلیج همیشگی فارس و مرگ بر دشمنان ایران در هر لباسی

  • فریبرز. فرزین
    0

    ازنام خلیج فارس باید ملت ایران وتمام مسعولین حکومتی به طرق مختلف دفاع وحراست نمایند نه اینکه خودشان ازنامهای جعلی یا واژه خلیج استفاده کنند شاید لازم باشد لشکری بنام مدافعین خلیج فارس تشکیل شود تاهمه جوره ازاین خلیج ونام با شکوه ان دفاع و حراست شود

  • رسول خلیلی
    0

    اسمشو بذارن خلیج اذربایجان کسی جرات نمیکنه اسمشو عوض کنه:-)

    نظرات شما -
    • هستی امینی
      0

      همون دوتا استان هم از سرشون زیادی هرچند خودشون بین تورک وآذری بودن اختلاف دارن

    • بی‌نام‌
      0

      رسول‌ساقیتو‌ عوض‌کن‌تو‌فضایی‌جانم از‌روی‌زمین‌خبر‌ نداری

  • ابوالفضل محمدی
    0

    خلیج همیشه فارس باید دشمنان ایران دست از کارهایشان بکشند ایران معد تمدن جهان است واینگونه دخالتهای خارجی و متاسفانه اقوام ایرانی باعث نمیشود ک جمهوری اسلامی ایران دست از منافع ملت و مردم ایران بردارند آمریکایی‌ها مزدور دوست دارن تمام دنیارا بلعیده و مال خود کنند ایران باید توانایی دفایی وقدرت هسته را زود تر از اینهامیداشت از شیاطین نباید ترسیدبرای قطع دستان متجاوز ما همه درصف جلومی ایستیم اگه خلافی صورت گیرد

  • عباس.کریمیان
    0

    خلیج.پارس .یادگار جمشید ...واز شاهکارهای داریوش .وکوروش .دریار سالار خشایار شاه ..پارس .بوده .وهست وخواهد .بود ..عرب برود ملخش را در صحرا بخورد .وسوسمارش را در کویر ...صحبت از مرز باشد ..چپ وراست .نمیشناسد ..همه ایرانی وسرباز .اجدادیمان کوروش هستیم ...زنده باد اریایی...

  • صدافت
    0

    می خواهند اصالت ایرانی آباد وآزاد که حرفی برای گفتن درجهان داشته باشدراازبین ببرند،،چوت امپراطوری ایرانی ها سابقه ازتمام این مدعیان جدید بیشتر وازایران آزادمی ترسند،ایرانی بله قربان گو می خواهند..لعننت خدا بردشمنان داخلی،،چون ما را به خارجی ها امیدی نبوده ونیست.

  • نعمتی
    0

    خلیج فارس متعلق به ایران بزرگ است اگر کسی بخواهد دست درازی کند دست او را قطع میکنیم

  • ایرانی
    0

    ما این تنش هارو دررچند قرن پیش هم داشتیم و برای دریای مکران که امروزه دریای عمان نامیده می شود در حالی که طول مرزی ایران در دریای عمان بیشتر از عمان است. دریای خزر را هم در گذشته دریای مازندران مینامیدند اما حال دریای خزر است. روز به روز از میراث های ما کمتر می شود اما بس است. دیگر نباید خلیج پارس را از دست بدهیم. حتی یک اسم میتواند برای یک ملت یا قوم ارزش و عزت بیافریند. اگر قرار باشد خلیج پارس را با نامی دیگر بنامیم باید عربستان را پارسستان و امارات متحده عربی را امارت متحده پارسی بنامیم!هرموقع کشور های حاشیه خلیج پارس قبول کردند نام کشورشان را تغییر دهند میتوانند برای تغییر نام خلیج پارس تقاضا دهند!

  • هستی امینی
    0

    ایران عزیزما مثل پیکری بی رمقم میمونه که دلسوزی نداره ,البته همه به ظاهر دلسوزند ولی دراصل هرکس به اندازه ی توانش داره از این پیکر بی رمق یه چیزی برمیداره وخارجی ها هم با تغییر نام وادعاهای واهی میخوان از این نمدبرای خودشون یه کلاهی بدوزن

  • محمد عباس نژاد
    0

    اولا طبق اسنادتاریخی و بین المللی خلیج فارس همیشه خلیج فارس بوده ولی اینکه بخواهیم فقط حساسیت وتاکیدروی اسم خلیج فارس داشته باشیم کافی نیست ؛چیزی که مهم است دفاع عملی ازمنافع ایران درخلیج فارس میباشد اینکه خلیج فارس باشدومثلا چینیها به قیمت ناچیزماهیهاراصیدکنندوببرندوباارزش افزوده به چندبرابرقیمت به خودمان بفروشند ارزشی ندارد سالهای سال چاههای نفت بنام ایران بوده ولی بیش ازنوددرصدمنافع آن نصیب انگلیسیها شده (بنام مابه کام آنها )پس اسم بتنهایی نفعی برای ماندارد اگراسم فارس اینقدرمهم است وبایدازآن دفاع کنیم چرانام اکثرخیابانها؛دانشگاهها؛بانک ها ؛مدارس ؛بیمارستانها؛فروشگاهها و........ درکشورماعربی میباشدوبرای ماهیچ اهمیتی ندارد

  • اهورا ایرانی
    0

    چرا زمانی که همین آقایون به ظاهر دولت مرد وطن فروش خلیج پارس رو در اختیار کشور چین قرار دادن تا تمام ماهی های این دریا رو به تاراج ببرن چرا همه لال شده بودن؟!!! وقتی این همه وطن فروش تو همین مملکت هست چرا دنبال بیگانگان هستیم؟!!! دریای خزر رو دادن به روسیه، چرا پس این همه سکوت؟!!! اگه چین و روسیه این مملکت رو تاراج کنن هیچ اشکالی نداره، نه؟!!!!

  • مهدی
    0

    وقتی مرزهای ایران مشخصه ومفهوم آب های آزاد روبدونیم احتیاجی به تنش نیست.ولی هستن افرادی که ازاین تنش ها استقبال میکنن.

  • منڌر
    0

    دعوا برسر نفت است وخصیصه انحصارطلبی و زورگویی وباج خواهی است .

  • قدرت.دست بالا ماهستیم
    0

    انهاازبه قارت بردن تاریخ وتمدن این ایران گوهن وسرقت نام واخترات دانشمندان این سرزمین پارسی بیسیار برده وزیرزبانشان مزه داده زهی خیال باطل باید گه دیپلماصی خارجی مان انقدر قوی وبیدار گه تمام نقشه انان در نطفه خفه بنماید

  • قدرت ما دست بالاست
    0

    جهانیان به دانند گه خلیچ همیشه فارس نیلگون جمهوری اسلامی ایران باقهرماننی همچون مهدوی ها وزن ومردوگودگ گه خونشان در امواچ دریاهمان ازخز تا عمان گه نام واقعی ان موگران بوده حراست نموده وما هم وارسانش بوده با جان وخونمان ایستدادیم به گوری چشم دوشمنانمان

  • قدرت ما د ست بالا هست
    0

    فرزندان ایران زمین بدانید گه برای ایرانمان پهلوان هایی جانشان راداده همچنان مهمد نام قهر مان سیستانی در ساحل مگران انقدر جنگید با اشقال گران اسبانیایی وانها نتوانستن از گشتی هایشان به خوشگیی ساحل مگران قدم بگذارندوفرمانده اننان از مهمد عزیز گه به مردانگی معروف بود دعوت به مذاگره گردن وان فرمنده دوختری در گشتی خود داشت وب رای مهمد پیشنهاد ازدواج میدهد ومهمد نمی پزیرد وانهابه نامردی مهمد قهرمان ایرانی رادرهمان گشتی به شهادت می رسانند وبعداز صد ها سال همین قهرمان مهدوی مارا درچنگ خلیچ فارس امریگائ جناید گار درهمان ناوشان به صلیب می گشن و

  • قدرت بلا دردست ماست
    0

    هموطنان درهمه عمور بابد دست برزانوی خودمان نمایم ویا علی حیدر گرار گویم گه پیروز میدانیم انشالا انروز دور نیست

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها