زنی که هم به فضا رفت هم به عمیق‌ترین جای زمین

کتی ۶۸ ساله گفت :"احساس موجودی فضایی را داشتم که روی سیاره‌ای ناشناخته قدم گذاشته است و در پهنهٔ آن که مانند سطح ماه بود، گشت می‌زند".

او هشتمین نفر و اولین زنی است که به عمق ۱۱ کیلومتری از سطح اقیانوس آرام رسیده است.

دکتر سولیوان مدت یک ساعت و نیم در یک زیر‌دریاپیما که طوری ساخته شده بود که فشار زیر آب را تحمل کند، این گودال را درنوردید. ویکتور وسکوف کاوشگر و سرمایه‌گذار، که پیشتر اولین کسی بوده که به عمیقترین نقاط پنج اقیانوس جهان دست پیدا کرده است، همراه سولیوان بود.

دکتر سولیوان می‌گوید: "اگر ویکتور از من نمی‌خواست که به او ملحق شوم، شاید هرگز چنین فرصت و موقعیتی برای من پیش نمی‌آمد".

در اعماق گودالی مثل ماریانا، آب، سرمای منجمد‌کننده‌ای دارد و هیچ نوری نیست و فشار آب منهدم‌کننده است. با این حال زندگی حتی در این نقاط ادامه دارد و پژوهشگران به تازگی شروع به تحقیق در مورد آن کرده‌اند.

اولین غوص به عمق گودال ماریانا در سال ۱۹۶۰ را افسر نیروی دریایی ایالات متحده ستوان دون ‌والش و مهندس سوئیسی، ژاک پیکارد انجام دادند؛ آنها در وسیله‌ای به نام تریسته، نوعی وسیله که به آن ژرفناپیما هم می‌گویند (دستگاهی که با آن به ژرفای دریا می روند و از محفظه‌ای حاوی مواد سبک‌تر از آب و محفظهٔ پولادین برای سرنشینان تشکیل شده است) به این عمق سفر کردند. جیمز کامرون، کارگردان سینما هم نیم قرن بعد، در سال ۲۰۱۲ در غوص تک‌نفرهٔ خود در زیر‌دریایی سبز روشنش به عمق این گودال رفت.

آخرین غوص، بخشی از پروژهٔ اکتشافی کمربند آتش در تلاش برای کشف و شناسایی عمیقترین نقاط اقیانوس آرام بود.

دکتر سولیوان در سال ۱۹۷۹ فضانورد ناسا بود و در اقدامی تاریخ‌ساز در سال ۱۹۸۴ اولین زن آمریکایی بود که توانست در فضا راه برود.

او بیش از ۵۳۲ ساعت در فضا بوده است و در سال ۲۰۰۴ نامش در تالار فضانوردان مشهور آمریکا ثبت شد.

او سپس به ادارهٔ ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده آمریکا پیوست و پس از چندی مدیریت این اداره را برعهده گرفت.

دکتر سولیوان، در حالی که هنوز در دریا بود، اقیانوس و فضا را " دو عرصهٔ بزرگ فیزیکی پیش روی بشریت" توصیف کرد. او اولین انسانی است که هر دوی این عرصه‌ها را در‌نوردیده است، عرصه‌هایی که بسیار با یکدیگر تفاوت دارند.

ایستگاه فضایی بین‌المللی (آی اس‌اس) را خلا فضا احاطه کرده بود در حالی که در ژرفنا‌پیمای "لیمیتینگ فکتور" برای هدایت زیر‌دریایی با فشار در‌هم‌کوبندهٔ آب به وزن حدود هشت تن بر اینچ مربع مواجه بودیم که حدود هزار برابر بیشتر از فشار معمولی جو در سطح دریاست.

او می‌گوید:"من کارشناس و مهندس آموزش‌دیده‌ام و تجربهٔ قرار گرفتن در چنین وسیله‌های نقلیهٔ ویژهٔ فضا و دریا، اسپیس شاتل در فضا و لیمیتینگ فکتور در این سفر اکتشافی، برای من جاذبهٔ بی‌پایانی دارد".

"این وسیله‌ها برای من مثل قالیچه‌های پرندهٔ جادویی است که به من امکان رفتن به جاهایی را می‌دهد که انسان بدون آنها هرگز نمی‌توانست دست یابد".

دکترسولیوان پیش از آنکه فضانورد شود تحصیلات خود را تا سطح دکترا در رشتهٔ زمین‌شناسی در دانشگاه دالهاوزی به پایان برد و در چندین سفر اکتشافی اقیانوس‌شناسی شرکت کرد.

وقتی چنین فرصتی برای او فراهم شد که برای تحقیق و بررسی یکی از گودال‌های اقیانوسی زیر دریا برود دکتر سولیوان مشتاقانه پاسخ مثبت داد.

او می‌گوید:"برای من به عنوان یک اقیانوس‌شناس، دیدن مستقیم کف یکی از گودال‌های عمیق‌ اقیانوس‌های جهان که در آن پدیده‌های شگفت‌انگیز زمین‌شناسی اتفاق می‌افتد تفاوت بسیاری با مشاهدهٔ تصاویر یا بررسی مشاهدات فرد دیگر دارد و از این رو برایم خیلی اهمیت داشت".

راب مک‌کالوم، از سهامداران شرکت سفر‌های اکتشافی ایوس که کار تدارک و آماده‌سازی این مأموریت اکتشافی را بر عهده داشت می‌گوید دکتر سولیوان "حامی پرشور و متخصص" اقیانوس‌های جهان است.

در ادامه می‌گوید:"او تجربهٔ فراوانی در کاربرد فناوری‌های اکتشافی پیشرفته دارد. به عنوان کارشناس و مدافع و حامی اقیانوس‌ها او می‌تواند در آینده نقش مؤثری در زمینهٔ دانش گودال‌های دریایی جهان ایفا کند".

در همان زمان که دکتر سولیوان و ویکتور وسکوف پس از غوص در گودال به سوی کشتی اصلی بازمی‌گشتند با ایستگاه فضایی بین‌المللی تماس گرفتند که حدود ۴۰۰ کیلومتر بالای زمین قرار داشت.

دکتر سولیوان می‌گوید :" این تماس برای ارتباط کاوشگران مرز‌های شگرف جهان بود و جشن گرفتن و به اشتراک گذاشتن شور و شوق آنچه کشف کرده بودیم و قدردانی از همهٔ امکانات فنی و مهندسی که چنین سفر‌های اکتشافی را برای ما ممکن کرد".

"این تماس برای من مثل تجدید خاطره با دوستان قدیم بود".

سفر اکتشافی او و سفر‌هایی مانند آن برای ما از گستردگی عرصه‌های سیارهٔ زمین حکایت می‌کند. او امیدوار است که این کار باعث شود انسان‌ها به کشف بیشتر عرصه‌های ناشناخته ادامه دهند".

او می‌گوید "چندین دهه من خود را فضانورد، پژوهشگر و کاشف معرفی می‌کردم. حالا می‌خواهم به اکتشاف جهان ادامه دهم".

"امیدوارم بتوانم الهام‌بخش دیگران باشم تا دریابند که انسان چه ذات کاوشگری دارد، چقدر طبیعی و ضروری است که به اکتشاف جنبه‌های گوناگون جهان و خویشتن ادامه دهیم".

او می‌گوید که نیرو و جنبش‌ اکتشاف و نوآوری باعث پیش راندن بشریت می‌شود.

"این همان چیزی است که باعث ایجاد فناوری‌های جدیدی خواهد شد که زندگی ما را دگرگون می‌کند. همان چیزی که توانایی بالا کشیدن بشریت از گودال فقر و حل بحران‌های بهداشتی را دارد".