مصائب این نان گران....

دوشنبه، دهم آذرماه ۱۳۹۳، نان ۳۰ درصد گران شد؛ رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نان، همان زمان اهداف این افزایش نرخ را اینگونه اعلام کرد: دولت به منظور بهبود کیفیت نان، کاهش ضایعات و اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه ها، قیمت آرد و نان را در سراسر کشور اصلاح کرد. در یک سطح، این سوال مطرح است که در سالهایی که گذشت، چقدر از اهداف اعلام شده برای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، محقق شد و در سطح دیگر به طور خاص می‌توان در مورد میزان تحقق اهداف اعلامی دولت برای افزایش قیمت نان، کندوکاو کرد؛ این که با افزایش ۳۰ درصدی نرخ نان، چقدر کیفیت نان بهبود پیدا کرد و تا چه اندازه از حجم ضایعات نان که همواره به عنوان یک معضل از آن یادشده، کاسته شد.

به گزارش خبر فوری ،«نسرین هزاره مقدم» در گزارش امروز خود در ایلنا به این موضع پرداخته نوشته است: این پرسش‌ها که قاعدتا جواب قانع‌کننده‌ای برای آن وجود ندارد؛ را همینجا رها می‌کنیم و به سراغ اتفاقاتی می‌رویم که پس از گذشت سه سال دوباره در حال تکرار شدن است؛ پس از سه سال ثابت ماندن نرخ نان (که البته به اعتقاد خیلیها، در این سه سال، فقط نرخ رسمی نان افزایش نیافت و به صورت غیررسمی، با کاسته شدن از حجم نان، قیمت مصرف‌کننده بارها بالا رفت)، باز هم با استدلالات مشابه از ابتدای آذرماه، نان ۱۵ درصد گران شد.

در طول سه سال گذشته، با این بهانه که نرخ نان بالا نرفته، دستمزد کارگران خباز افزایش نیافت؛ سه سال فریز مزدی، و از جمله ثابت ماندن مزد در سال ۱۳۹۷ علیرغم افزایش ۱۴ درصدی دستمزد کارگران مشمول قانون کار، معیشت کارگران خباز را که شغلشان سخت و زیان‌آور است، با مشکلات بسیاری مواجه کرد. خبازان در طول این سالها همواره انتقاد داشتند که با وجود افزایش هزینه‌های زندگی، مجبورند با دستمزد چند سال قبل، سر کنند.

با این حساب، گرچه هنوز مشخص نیست که با افزایش نرخ نان، دستمزد خبازان نیز افزایش می‌یابد یا خیر؛ بایستی علی‌القاعده کارگران خباز از این افزایش نرخ، استقبال کنند، اما در عمل اینطور نیست؛ فعالان صنفی کارگران نانوایی‌ها، همه با گران‌تر شدن نان مخالفند.

تنها کارفرمایان از افزایش قیمت نان سود می‌کنند

«خدامراد صفایی» رئیس انجمن اسلامی کارگران خبازان کشور در رابطه با این افزایش نرخِ ناگهانی و در میانه سال می‌گوید: این افزایش نرخ هیچ منطق عقلانی و جمعی ندارد؛ وقتی می‌گوییم پشت افزایش قیمت نان باید منطقی وجود داشته باشد معنای آن این است که افزایش قیمت باید بر بالا رفتن دستمزد کارگران و بهبود کیفیت نان تاثیر بگذارد اما تجربه بالا رفتن قیمت نان در سال‌های گذشته نشان داده که هیچکدام از این دو قرار نیست که اتفاق بیفتد.

رئیس انجمن اسلامی کارگران خبازان کشور با بیان اینکه تنها کارفرمایان از افزایش قیمت نان سود می‌بینند، گفت: واقعیت به مردم گفته نشده و سعی شده مردم را اینگونه قانع کنند که افزایش قیمت نان به نفع خود آنهاست چراکه نان با کیفیتی مصرف می‌کنند. البته باید گفت که این تنها مردم نیستند که واقعیت‌های افزایش قیمت نان به انها گفته نشده بلکه همانطور که گفتم به کارگران خباز نیز اینگونه گفته شده که افزایش قیمت نان به بهبود شرایط معیشتی آنها می‌انجامد.

اولین گروهی که ادعا می‌شود از گران شدن نان منتفع می‌شوند، یعنی کارگران خباز، با این افزایش ناگهانی و بی‌مقدمه‌ی نرخ مخالفند؛ یعنی نمی‌خواهند نان سفره‌شان گران شود؛ حتی اگر به قیمت این گران شدن، برای هر چانه نان، چند هزارتومان به دریافتی‌شان افزوده شود.

از خبازان که بگذریم، از آنجا که نان یکی از اساسی‌ترین اقلام خوراکی است و گران شدن آن سبد هزینه‌های معاش خانوار را هزینه‌برتر می‌کند، گران شدنش در تضاد با شاخص‌های رفاهی طبقات دستمزدبگیر و پایین‌دست‌تر است.

فرامرز توفیقی (فعال کارگری و رئیس کمیته مزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار) در ارتباط با افزایش نرخ نان می‌گوید: بحث بر سر ۱۵ درصد افزایش نرخ است؛ اما در واقع افزایش نرخ نان خیلی بیش از این ۱۵ درصد رسمی‌ست؛ چرا که هم ۱۵ درصد نان را گران می‌کنند و هم چانه‌ها و خمیرهای نان را کوچک می‌کنند که سرجمع، نرخی که باید مشتری بپردازد، از سطح این ارقام رسمی بالاتر می‌زند.

او می‌گوید: در بررسی‌های میدانی مشخص شده که نرخ نان، در تهران ۲۵ درصد افزایش یافته؛ اما جدا از این، دو بحث مهم دیگر مطرح است؛ اول این که در طول سه سال گذشته که کارفرمایان نانوا و دولت ادعا می‌کردند، نان به هیچ وجه گران نشده، با ترفندهای مختلف و به انحاء متفاوت، نان گران شد؛ اما از افزایش دستمزد کارگران خباز سرباز زدند؛ آیا این بار هم قرار است، مزد خبازان عادلانه زیاد نشود؟ دوم این که در سبد معیشت خانوار، نان، نقش‌آفرینی مهمی دارد؛ هر افزایشی در نرخ نان، بر هزینه‌های معیشتی، تاثیر مستقیم زایدالوصفی دارد. این تاثیر مستقیم، بدون تردید و بی‌شک در روزهای آتی خودش را نشان خواهد داد.

دولت چگونه مدعی تورم تک‌رقمی‌ست؟

توفیقی، تاثیر گران شدن نان را فقط منوط به تاثیر مستقیم نمی‌داند و می‌گوید: افزایش قیمت نان، هزینه‌های مترتبی هم دارد که از تاثیر غیرمستقیم نان بر حیات اقتصادی مردم ناشی می‌شود؛ برای نمونه از فردا، راننده تاکسی یا وانت بار، نرخش را ۱۵ درصد زیاد می‌کند؛ فقط با این بهانه که نان گران شده و زن و بچه ما نان می‌خواهند تا شکمشان سیر شود. به همین سادگی؛ و این بخشی از هزینه‌های مترتب بر بالا رفتن نرخ نان است.

توفیقی این افزایش غیررسمی هزینه‌های زندگی را تورم زیر پوستی می‌داند و می‌گوید: از همین ابتدای سال هم علیرغم ادعاهای آقایان دولتی، تورم زیر پوستی داشتیم؛ حال سوال اینجاست که وقتی خود دولت نرخ نان را ۱۵ درصد بالا می‌برد یا به عبارتی نرخ یک کالای اساسی را دورقمی افزایش می‌دهد، چطور می‌خواهد مدعی تورم تک‌رقمی باشد؟

به گفته توفیقی، دولت، آمارها و ارقام رسمی خودش را زیر سوال برده؛ چرا که بایستی توضیح بدهد چطور تورم تک رقمی، افزایش نرخ دورقمی را می‌پذیرد؛ آن هم در مورد یک کالای اساسی و ضروری.

او پیش‌بینی می‌کند که به زودی لبنیات و غلات هم گران خواهند شد و علیرغم سیاست‌های آزادسازی واردات برنج، برنج هم گران خواهد شد و در جمع‌بندی، اقتصاد دچار چالش می‌شود و دورنمای روشنی در چشم‌انداز نیست.

توفیقی که در جلسات کمیته مزد برای تعیین دستمزد ۹۷ شرکت دارد؛ می‌گوید هنوز وارد بحث‌های محاسباتی مزد ۹۷ نشده‌ایم؛ چون طرف کارگری مذاکرات اعتقاد دارد با این روندی که در پیش گرفته شده، در بهمن ماه، تورم دورقمی خواهیم داشت. پیش‌بینی سال گذشته کارگران نیز این بود که اگر سیاست‌های اقتصادی مناسب اتخاذ نشود، در سه ماهه سوم امسال، تورم رسمی، دورقمی خواهد بود؛ حالا بگذریم از تورم غیررسمی که خیلی بیش از اینهاست...

انتقاد از افزایش ناگهانی هزینه‌های زندگی در میانه سال ، فقط محدود به فعالان کارگری نیست؛ این گران شدن همه آنهایی را که نگران وارد کردن ناگهانی شوک به اقتصاد هستند، می‌ترساند و به انتقاد وامی‌دارد.

از فردا صبح لبنیات و حمل‌ونقل و غیره و ذلک گران می‌شود

سلمان خدادادی (عضو کمیسیون اجتماعی مجلس) در این رابطه می‌گوید: به عنوان نماینده ملت، این گران‌فروشی‌ها و تصمیم‌گیری‌های دولت را منطقی نمی‌دانم. دولت باید برای خودش برنامه داشته باشد؛ این که یک روز نان را گران کند، یک روز نگرانی گرانی بنزین را به جامعه القا کند و روز بعد، حمل و نقل و کرایه‌ها را افزایش دهد، درست نیست؛ با این رویه، شرایط تعادلی در اقتصاد فراهم نمی‌شود.

خدادادی می‌گوید: سوالم از دولت اینست که چه اتفاقی افتاده که نان باید گران شود؛ مردم درآمدشان زیاد شده؟ دستمزد کارگران بالا رفته؟ یا نه، چیزهایی هست که ما بی‌اطلاع مانده‌ایم.

به گفته نماینده مردم ملکان، ۷۰ درصد نیاز غذایی قشر روستایی، مستضعف و زحمتکش به نان بستگی دارد و با این افزایش قیمت، اقشار آسیب‌پذیر باز هم بیش از همه آسیب می‌بینند. او معتقد است: بحث افزایش ۱۵ درصدی قیمت نان نیست؛ بحث تاثیرات آن است؛ از فردا صبح، حمل و نقل و لبنیات و غیره و ذلک گران می شوند.

خدادادی می‌گوید: معتقدم دولت برای نرخ‌گذاری‌های اساسی و تصمیماتی که اینچنین در زندگی مردم تاثیر دارند، باید برنامه جامع داشته باشد؛ این که نمی‌شود؛ اول شایعه می‌کنند، بعد خودشان شایعه را تکذیب می‌کنند، بعد از مدتی همان شایعه تکذیب شده، درست از آب درمی‌آید. در این میان، مجلس هم وظایفی دارد؛ مجلس باید جلوی این تصمیمات خرق‌الساعه را بگیرد و به دولت تذکرات لازم را بدهد.

همانطور که همه می‌دانند و مسئولان هم به آن اذعان دارند، تاثیر گران شدن نان بر همه یکسان نیست؛ طبقات محروم‌تر و کم درآمدتر، آسیب بیشتری می‌بینند؛ چرا که قوت غالبشان، نان است و اکنون با این نرخ‌گذاریِ خرق‌الساعه بیش از همه متضرر می‌شوند. یکی از این گروه‌های آسیب‌پذیر، کارگران ساختمانی هستند که روزمزدی حقوق می‌گیرند و نیمی از سال هم بیکارند.

کارگران ساختمانی، کارت یارانه را برای دریافت نان گرو می‌گذارند

میکائیل صدیقی (رئیس انجمن صنفی کارگران و استادکاران ساختمانی مریوان و سروآباد) در این مورد می‌گوید: خیلی از کارگران و استادکاران ساختمانی به دلیل رکود ساخت و ساز و نامتعادل بودن قیمت ها و بیکاری ، شکم خانواده خود را با نانِ خالی سیر نگه می‌دارند. شما باور نمی‌کنید کارگران ساختمانی در همین شهر ما، مریوان، کارت یارانه خود را برای دریافت نان در نانوایی گرو می‌گذارند.

صدیقی یک سوال کلی را مطرح می‌کند؛ او می‌گوید: سوالم اینست؛ وقتی کارگری توان خرید نان را نداشته باشند، یقینا توان خرید اقلام و اجناس دیگر ‌را نیز نخواهد داشت؛ وقتی کارگری بیشترین دستمزدش برای خرید ابتدایی ترین خوراک صرف شود، دیگر ‌قدرت خرید از بین می رود و در این شرایط، چه کسی قرار است محصولات داخلی را خریداری کند؟ آیا در این شرایط تولید داخلی بیش از آنچه شاهدیم، به اغما نخواهد رفت؟؟

با آنچه گذشت، مشخص است که افزایش قیمت نان را می‌توان در سطوح مختلف ارزیابی کرد؛ اما باز هم برمی‌گردیم سرِ همان سوال اول؛ تا کنون در سالهایی که گذشته، چه میزان از اهداف اعلام شده برای جهش‌های قیمتی محقق شده که باز هم دولتمردان به صرافت افتاده‌اند در میانه سال نان را گران کنند و به اقتصاد شکننده و در حال نزع، شوک وارد ‌کنند؟/ ایلنا

221