پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان

دکتر فاطمه حاج ولی‌زاده در گفت‌وگویی، با اشاره به اینکه بیماری پوکی استخوان به عوامل متعددی وابسته است، گفت: رنگ پوست، نژاد، سن، بیماری‌ زمینه‌ای، مصرف دارو، عوامل محیطی، وراثت، تغذیه و... از عوامل موثری است که خطر پوکی استخوان را بالا می‌برد. به طور مثال پوکی استخوان در سفید پوستان بیش‌ از سیاه پوستان و در زنان بیش‌از مردان شایع است.

وی با اشاره به اینکه شایع‌ترین عارضه پوکی استخوان، شکستگی‌های استخوانی است، اظهار کرد: پس از ۵۰ سالگی از هر سه زن یک نفر دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می‌شود که این آمار در مردان کمتر است تا جایی که از هر پنچ نفر، یک‌نفر دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می‌شود.

وی در ادامه به نقش تغذیه در جلوگیری از پوکی استخوان و عوارض احتمالی آن اشاره کرد و گفت: به طور معمول کسانی که در رژیم غذایی خود کلسیم کافی دریافت می‌کنند، کمتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار می‌گیرند. مصرف ویتامین D، لبنیات و ... به کاهش عوارض ناشی از پوکی استخوان کمک می‌کند؛ علاوه‌ بر آن بازسازی بافت استخوانی و کلسیم داخل استخوان‌ها تا سن ۳۰ سالگی ادامه دارد و پس از آن در حد ثابتی مانده و یا با از دست دادن مواد معدنی استخوان‌ها کاهش می‌یابد؛ به همین دلیل کسانی‌ که در دوره نوجوانی تغذیه بدی داشتند یا رژیم‌های غذایی سختی را تجربه کرده‌اند، بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار می‌گیرند.

حاج‌ولی‌زاده نقش هورمون‌های جنسی بر استحکام استخوان‌ها را یادآور شد و گفت: عموما خانم‌هایی که دچار یائسگی‌های زودرس می‌شوند (کمتر از ۴۰ یا ۴۵ سال) یا مردانی‌ که سطح هورمون‌های جنسی کمی دارند بیش‌ از سایرین دچار پوکی استخوان می‌شوند.

وی ضمن بیان آنکه عوامل موثر در بروز پوکی استخوان شامل عوامل مداخله‌پذیر و غیرقابل مداخله می‌شوند، تصریح کرد: تغذیه صحیح و مصرف مکمل‌ها، قرار گرفتن در معرض نور آفتاب برای تامین ویتامین D، کنترل داروهای مصرفی، عدم مصرف سیگار و الکل، تحرک بدنی به مدت حداقل ۳۰دقیقه در روز و... همگی از عوامل مداخله پذیر هستند.

وی با اشاره به اینکه در سراسر جهان حدود ۹ میلیون نفر در سال دچار شکستگی استخوان‌ها می‌شوند، ‌ در خصوص علائم بیماری پوکی استخوان افزود: پوکی استخوان یک بیماری خاموش خوانده می‌شود؛ چراکه تا پیش‌از بروز عارضه‌ای مانند شکستگی، خود را نشان نمی‌دهد. از آنجایی که اکثر شکستگی‌ها در استخوان‌هایی اتقاق می‌افتد که وزن بدن را تحمل می‌کنند، عوارضی که شکستگی این استخوان‌ها برای بدن دارند بسیار سخت خواهد بود.

وی از دیگر نشانه‌های پوکی استخوان، ‌ کوتاه شدن قد و پیدا شدن قوز در پشت کمر را نام برد و افزود: از آنجایی که شکستگی مهره‌ها بدون درد است یا با دردهای مزمن در کمر ممکن است یکی پنداشته شود، در طول عمر فرد با شکستگی مهره‌ها شاهد کوتاه شدن قد نیز خواهیم بود.

کارشناس اداره کنترل بیمای‌های عضلانی_اسکلتی وزارت بهداشت با بیان اینکه آمار دقیقی از میزان بروز پوکی استخوان در کشور نداریم، اظهار کرد: از آنجایی که غربالگری افراد تا کنون در برنامه‌های ما نبوده است، آمار دقیقی هم از میزان بروز پوکی استخوان در دست نداریم اما، دفتر مدیریت و برنامه پیشگیری و کنترل پوکی‌ استخوان وزارت بهداشت در نظر دارد طی سه سال آینده کار ثبت بیماران استئوپروتز را آغاز کند.

وی در پایان دیگر برنامه‌های وزارت بهداشت برای پیشگیری و کنترل بیماری پوکی استخوان را آغاز طرح پایلوت در یکی از دانشگاه‌های علوم‌پزشکی معرفی کرد و افزود: با آغاز این طرح به صورت پایلوت شاهد پیشرفت طرح در سراسر کشور خواهیم بود از طرفی، افزایش آگاهی مردم نسبت به این بیماری خاموش و ارائه بسته خدماتی کامل پس از غربالگری از اولویت‌های ما در وزارت بهداشت است. همچنین اطلاعات کامل در مورد بیماری پوکی استخوان و عوامل خطر آن بر روی سایت وزارت بهداشت قرار دارد و کتابچه‌های آموزشی تهیه شده و قابل دسترس و مطالعه برای عموم افراد است.

منبع: ایسنا

38