مازوت، خاموشی برق و رمز ارز

این روزها که آلودگی هوا در ماراتن با کرونا، سلامت شهروندان کلان شهرها را به شکل جدی تهدید می کند و موضوع استفاده از مازوت در نیروگاه ها به بحث روز تبدیل شده است و مدیران دستگاههای متولی برق و گاز در اظهارنظرهایی متفاوت توجیهاتی ارائه کرده اند ، اتفاق دیگری نیز در صدر اخبار قرار گرفته است و آن خاموشی های برق است ، خاموشی های پراکنده ای در کشور که به تعبیر سخنگوی صنعت برق ایران بدون برنامه و اراده متولیان بوده است و در افکار عمومی انگشت اتهام به سمت یک مصرف کننده ی جدید و ناشناخته نشانه رفت : مزارع تولید رمز ارزها!

در شکل گیری این تصور صحبتهای گاه ضد و نقیض مدیران نیز بی تاثیر نبوده است ، چه آنهایی که گفتند و تصحیح کردند و چه آن هایی که آمدند تا به قول خودشان مصرف برق این صنعت قانونی را توجیه کنند و ابرویی برداشته چشم آن را هم کور کردند.

از روزهایی که برنامه خبری بیست و سی تلویزیون ذوق زده اخبار کشف یک کار خطرناک را پخش می کرد دیری نگذشته است، گزارش هایی که با وجود بدگویی از بیت کوین در عمل مردم را با رمزارزها آشنا کرد.این آشنایی تا آنجا پیش رفت که تب درآمد دلاری به جان زرنگهای جامعه افتاد و برق ارزان مملکت را دود کردند تا دلار به دست آورند ، دلاری که در کشور در طول این سالها رشد خارق العاده ای داشته است و حتی اگر قیمتش بقول مسئولین حباب هم بوده نشان داده است که حبابش فلزی بوده و ترکیدنی در کارش نیست.

استخراج رمز ارز ها که به ذائقه زرنگ هاخوش آمد منبع درآمد خوبی برای صنعت برق شد وقتی که نشستند و برایش قانون نوشتند و هیات دولت وزارت صنعت و معدن تجارت را متولی صدور مجوز گذاشت و وزارت نیرو نیز حتی یک مجری برای تأمین برق آن ها منصوب کرد و نرخ برق آن را به عنوان نرخ برق صادراتی پیش بینی نمود.

رمز ارزها البته یک خاصیت دیگر هم دارند، بر خلاف دلار که پول ملی امریکاست و اگرچه به عنوان پول بین المللی در سطح دنیا استفاده می شود امکان ردگیری و حتی مسدود شدن آن در حسابهای دارنده اش برای دولت امریکا وجود دارد ، با یک نامه ای که خزانه داری دولت امریکا می نویسد و به آن نامه فدرال رزرو می گویند.بنابر این ظهور رمزارز که خارج از این قاعده است بازی را به شکل کلی دگرگون کرده است.این که آقای رییس جمهور می گویند که دولت با رمزارز مبادله مالی نمی کند ناظر به اهمیت این موضوع است.

رمزارز هر چه که بود و هست و باشد، موضوعی است که تولید آن در کشور ما قانونمند شده و شیوه نامه ها و دستورالعملهای مختلفی برای آن توسط ارکان مختلف دولت نوشته شده و دستگاههای نظارتی نیز در تصمیم گیری ها حضور و نقش داشته اند.

اگر سخنگوی صنعت برق در مصاحبه روز گذشته اش توضیح می دهد که خاموشی ها ناشی از مزارع رمزارزها نیست و آن ها فقط دو درصد از برق مملکت را مصرف می کنند نشان می دهد افکار عمومی نسبت به موضوع حساس شده است.این حساسیت دلیل دیگری به جز خاموشی و آلودگی و مازوت دارد و آن شایعه وجود ردپای چینی ها در مالکیت مزارع تولید رمزارز در ایران است، چیزی که بعدا با اعلام تعطیل شدن مزرعه ی رمزارز چینی ها در رفسنجان از شایعه فراتر رفت.

البته آقای دکتر رجبی مشهدی مشخص نکرده اند که منظورشان از دو درصد برق کشور ، دودرصد از ظرفیت حدودا 85000 مگاواتی تولید است (یعنی 1700 مگاوات) یا دو درصد از مصرف 60000 مگاواتی پیک امسال برق (یعنی 1200 مگاوات) ، اما این عدد آن قدر بزرگ است که دیگر خیلی فرقی هم نمی کند ، رمزارزها تقریبا معادل برق مصرفی کلان شهر مشهد (دومین شهر کشور با سه و نیم میلیون نفر جمعیت) برق مصرف می کنند.

البته ممکن است بپرسید وقتی این به اصطلاح صنعت پول برقش را گران پرداخت می کند و فعالیتش هم قانونمند شده است چه ایرادی دارد؟

این شیوه فعالیت سه ایراد مشهود دارد :

1- درست است که نرخ برق صادراتی در بیشترین حالت حدود 980 تومان است و این رقم چند برابر نرخ برق مصرفی دیگر صنایع است اما واقعیت این است که این نرخ هم از یارانه ای پنهان استفاده می کند که از جیب همه مردم خارج می شود، حتی از جیب همه ی آن اکثریتی مانند من حقیر که از لیست یارانه بگیران کشورم حذف شده است.

چگونه چنین چیزی ممکن است؟ عرض می کنم !

متوسط بازده نیروگاههای کشور در بهترین حالت 38 درصد است و یک محاسبه ساده نشان می دهد که با احتساب ارزش حرارتی سوخت ، با هر متر مکعب گاز فقط می توان حدودا چهار کیلووات ساعت برق تولید کرد.قیمت جهانی گاز طبیعی در حوزه خلیج فارس که سرسام آور است و به کنار، حتی اگر نرخ گاز صادراتی کشورمان را با سی سنت بر متر مکعبی که در گزارشات آمده است ملاک قرار دهیم برای هر چهارکیلووات ساعت سی سنت گاز مصرف می شود که با احتساب نرخ برابری واقعی دلار 25000 تومانی برای هر کیلووات ساعت برق 1875 تومان فقط گاز مصرف می شود ، و متخصصین می دانند که معمولا قیمت گاز فقط حدودا یک سوم قیمت تمام شده برق است و قیمت صادراتی برق چیزی حدود پنج هزار تومان برای هر کیلووات ساعت است.فروختن برق چندین هزار تومانی به نهصد و چند تومان اولین ایراد است.نرخ برق در کشورهای همسایه نیز خیلی با این عدد تفاوت دارد و به عنوان مثال در حال حاضر در امارات هر کیلووات ساعت برای صنایع در حداقل 23 واحد محاسبه (Fils/KWH)و تقریبا دوهزارتومان است.

به نظر می رسد که استناد کردن به ارز نیمایی برای محاسبه نرخ برق صادراتی ، ارزی که وجود خارجی ندارد یا لااقل به این سادگی ها به مملکت بر نمی گردد ، نوعی توجیه ظاهرا قانونی برای ارزان فروشی منابع ملی با هدف حمایت از تولیدکنندگان خاص رمز ارزهاست.تولید کنندگانی که با استفاده از برق کمتر از هزارتومان ، محصول حدودا 40000 دلاری (یک میلیون تومانی ) تولید می کنند، البته نه به این ضریب.

2- اگرچه وزارت صمت برای مزارع تولید رمزارز مجوز صادر کرده و سرمایه گذار خارجی هم مجاز است از این محل درآمد داشته باشد اما برای چراغی که به خانه رواست ، همسایه الویتی ندارد.همانطور که بخش بازرگانی وزارت صمت در حمایت از تولیدکنندگان داخلی تعرفه های آنچنانی می گذارد تا مردم ما خودروی گران قیمت داخلی استفاده کنند در راستای همین وظیفه ذاتی اش می تواند تدابیری اتخاذ کند که منافع این صنعت به جیب تولیدکنندگان داخلی برود و چینی ها هم به جای این که در کشور ما از گاز ارزان بهره مند شوند دستگاههایشان را در کشور خود نصب کنند و بجایش نقش خود را درست ایفا کنند تا خط لوله صلح که از سی سال قبل کلی خرج آن شد بالاخره راه بیافتد و گاز صادراتی ما را به پاکستان و هند و سپس چین ببرد .

3- تبصره ی دو مقررات تامین برق مراکز استخراج رمزارزها مصرف برق و گاز را در مواقع اوج مصرف برای آن ها ممنوع کرده است.قانون همچنین تعیین زمان اوج را هم به اختیار آن وزارتخانه دانسته است .قطع کردن برق واحدهای مسکونی و صنایع داخلی به دلیل فعالیت مزارع رمزارز با این توصیف قابل دفاع نبود و اگر چه بقول آقای سخنگوی صنعت برق ،برق 1620 واحد فعال آن ها در این اثنا قطع شده است اما به نظر می رسد که آن گونه که به قول خودشان برق چهار دستگاه دولتی بزرگ به شکل از راه دور قطع شده است مدیریت مصرف مزارع رمزارز به شکل از راه دور انجام نشده است.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری

24