راه‌اندازی سایت موزه در محوطه تپه نادری

سرپرست ایرانیِ پروژه تپه نادری از راه‌اندازی سایت‌موزه در محوطه تاریخی تپه نادری خبر داد.

به گزارش ایسنا، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علی اکبر وحدتی، سرپرست ایرانیِ پروژه تپه نادری در نشست گزارش به همکار فصل اول مطالعات مشترک ایران و چین (دانشگاه نانجینگ) در تپه نادری شیروان (خراسان شمالی) در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری گفت: ما تلاش می‌کنیم براساس طرح مرمتی آماده در سال‌های آینده مکان‌هایی را کاوش کنیم که علاوه بر اهداف علمی و پژوهشی، اهداف نمایشی را نیز برآورده کرده و امکان تبدیل به یک سایت موزه را داشته باشند .

او هدف اصلی از این همکاری را درک بهتر روابط ایران و شرق دور به ویژه چین دانست .

وی گفت: در دوره‌های تاریخی رابطه ایران با چین به عنوان یک مرکز فرهنگی مهم، نقش اساسی در تحول و شکل گیری فرهنگ‌های دنیای باستان داشته و ما تلاش می‌کنیم تحولات فرهنگی در دوره‌های مختلف را بررسی و یک توالی منطقه‌ای برای «دره اترک» تعیین کنیم .

او در ادامه افزود: این تپه تاریخی بین چند حوزه فرهنگی مهم از جمله حوزه‌های فرهنگی آسیای میانه، دشت گرگان و فلات مرکزی ایران قرار دارد و نقطه مورد نظر ما در شمال خراسان، یک منطقه فرهنگی بینابینی است که تاثیر هر سه حوزه فرهنگی را می‌توان در دوره‌های مختلف این منطقه مشاهده کرد، هرچند در هر دوره تاثیر یکی از این حوزه‌ها بارزتر است .

خراسان، نقطه‌ای ناشناخته روی نقشه باستان‌شناسی

این باستان‌شناس با اشاره به انجام نخستین کار باستان شناسی در خراسان در دهه ۴۰ گفت: این در حالی است که هنوز هم خراسان روی نقشه باستان شناسی در گروه مناطق کمتر شناخته قرار دارد .

وحدتی تاکید کرد: علی‌رغم اهمیت خراسان به عنوان دروازه ورود فرهنگ‌های شرق به فلات ایران و با همه ارتباطی که ایران با مناطق شمال شرقی خود داشته است، اما هنوز به طور دقیق نمی‌دانیم که ارتباطات ایران با مناطق شرقی از چه زمانی شروع شد و چه عناصر فرهنگی از ایران به این مناطق و چه عناصر فرهنگی از این مناطق به ایران وارد شدند.

او با بیان ارتباط خراسان با مناطق دوردستی چون چین از طریق آسیای مرکزی و از راه ابریشم، به وجود نام بازرگانان ایرانی در منابع و گاهنامه‌های چینی اشاره کرد و گفت: ما می‌دانیم که خیلی از اشیا از خراسان به خاور دور فرستاده شده‌اند، اما جزییات مکانیزم‌های فرهنگی در این دوره‌ها از نظر میراث فرهنگی هنوز برایمان ناشناخته است، هر چند یکی از اهداف این پروژه بررسی جزییات این دوره است .

*دکتر نگهبان آخرین کسی بود که روی این تپه کار کرد

این باستان‌شناس در ادامه به معرفی تپه «نادری شیروان» در دهه ۴۰ توسط دکتر نگهبان و ثبت آن در فهرست آثار ملی اشاره کرد و گفت: متاسفانه بعد از آن کار ویژه‌ای در این تپه انجام نشده و حدود ۴۰ سال پیش قسمت بالایی تپه برای ایجاد پارک شهر تخریب شد .

تپه نادری به روایت گردشگران خارجی

به گفته وحدتی، با توجه به نوشته‌های صنیع‌الدوله و برخی از گردشگران خارجی ما امروز اطلاعات کاملی از جزییات دقیق تپه نادری در دوره قاجار در دست داریم .

او با بیان این که در این تپه مانند بسیاری از سایت‌های باستان‌شناسی که در دشت هستند، خوانین محلی در دوره قاجار در بلندترین نطقه قلعه‌ای ساختند تا کنترل بیشتری بر دشت داشته باشند، به سفر ناصرالدین شاه در سال ۱۳۱۱ به مشهد اشاره کرد و گفت: در آن دوره همراهان ناصرالدین شاه اطلاعات دقیقی از قلعه و نوع معماری آن دادند که ما سعی کردیم براساس این اطلاعات وضعیت قلعه را بازسازی کنیم .

ساماندهی محیطی تپه نادری

وحدتی با اشاره به این که تپه نادری هم مانند بسیاری از تپه‌های واقع در فضای شهری، در بافت فرسوده با جمعیتی کم‌بضاعت قرار دارد، یکی از اهداف این پروژه را ساماندهی محیطی برای تپه دانست.

سرپرست ایرانی پروژه تپه نادری افزود: همکاران ما در اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان شمالی طرح مرمتی آماده کرده‌اند و ما تلاش می‌کنیم در سال‌های آینده مناطقی را کاوش کنیم که علاوه بر اهداف علمی و پژوهشی، اهداف نمایشی را هم تا حدی دنبال کنیم تا سایت را از وضعیت فعلی بیرون آوریم .

او راه‌اندازی سایت موزه را یکی دیگر از اهداف این پروژه عنوان کرد و گفت: با راه‌اندازی سایت قادر خواهیم بود، تاریخ شهر شیروان را به گردشگران معرفی کنیم .

این باستان‌شناس نقشه‌برداری و تصویربرداری هوایی را مهمترین فعالیت‌ها در این فصل بیان کرد و افزود: با کمک آنها یک طرح سه بعدی از سایت طراحی کرده و با انجام مته‌زنی، تلاش کردیم با مغزه‌گیری از لایه‌ها محدوده سایت باستانی را تشخیص بدهیم .

او در ادامه افزود: ما کاوشی را برای شناخت بیشتر برهم کنش محیطی رودخانه و روستا انجام دادیم وپس از آن برنامه حفاظتی و آموزشی را داشتیم.

در همین راستا چند نفر از دانشجویان ایرانی را برای تعیین حدود و نیز بازسازی دقیق‌تر روند شکل‌گیری و توسعه سایت با کمک روش مته‌زنی آموزش دادیم.

استفاده از روش مته‌زنی برای تعیین عمق لایه‌های باستانی

در ادامه نشست، «لیانگرن ژانگ»، سرپرست چینی پروژه تپه نادری نیز گفت: برای تعیین عمق لایه‌های باستانی و تاثیر عوامل طبیعی در گسترش و پسرفت استقرار در این منطقه، از روش مته‌زنی استفاده کردیم .

او در ادامه به میسر نبودن مته زنی در ضلع شرقی اشاره کرد و افزود: بخشی از ضلع شرقی داخل خانه هاست یا زمین سنگی دارد و به همین دلیل امکان مته زنی وجود نداشت .

لیانگرن ژانگ با اشاره به این که تپه نادری بین دو رودخانه و در معرض سیلاب های مکرر قرار داشته، گفت: یکی از اهداف ما این بود که مشخص کنیم چرا مردم اصرار داشتند در این نقطه زندگی کنند و چرا بعد از سیل نقل مکان نمی کردند و در همین راستا تاثیر سیل بر استقرار مردم را بررسی کردیم .

ژانگ با اذعان به این که هنوز نمی توان مطمئن بود که آیا سیلاب ها باعث شکل گیری تپه ها شده اند یا یک انتخاب فرهنگی، گفت: با توجه به موقعیت و نوع قرارگیری لایه های مسکونی و لایه های رسوب گذاری، احتمال این که شکل گیری تپه ها به خاطر تاثیرگذاری مکرر رودخانه ها و جریان های آبی بر استقرار بوده باشد وجود دارد اما هنوز برای اعلام نظر قطعی، به کاوش های بیشتر نیاز است .

منبع: ایسنا

10