وقتی دست‌های پشت‌پرده برای اربعین حاشیه‌سازی می‌کنند/ مشکل از سیستم تخصیص ارز بود یا پروپاگاندای رسانه‌های بیگانه؟

یکی از موضوعات مهم مراسم اربعین که مورد توجه همه مسئولان قرار داشت، بحث تعیین ارز مسافرتی برای زائران بود. در همین زمینه، جلساتی بین ستاد مرکزی اربعین با بانک مرکزی برگزار شد و این نتیجه گیری شد که آنچه زائران باید پرداخت کنند، بر اساس نرخ رسمی ارز در ایران باشد.
بنابراین به منظور تسریع در زیارت حضرت اباعبداله الحسین (ع) در ایام اربعین حسینی، بانک از طریق بانک ملی ایران تمهیداتی را فراهم کرد تا زائران بتوانند مبلغ 100 هزار دینار عراق را با نرخ هر دینار 96 ریال خریداری کرده و با پرداخت معادل ریالی آن اسکناس دینار را در شهرهای نجف، کربلا، کاظمین و در 3 نقطه مرزی مهران، چذابه و شلمچه (50 نقطه در داخل کشور عراق) تحویل بگیرند.
پیش بینی ها نشان از حضور بیش از 2 میلیون زائر اربعین داشت که نشان می داد این کار پر از فراز و نشیب خواهد بود. بنابراین توصیه شده بود برای تسهیل امور زائران دینار خود را در داخل کشور دریافت کنند امابسیاری از آنها این کار را به ادامه سفر خود در عراق موکول کردند. ایجاد ازدحام و بروز برخی مشکلات باعث ایجاد صفهای طولانی و ازدحام و اختلال در فرآیند تحویل ارز به زائران شد.
همچنین وجود دلال‌های عراقی که با عدم همکاری با بانک دینارها را به قیمت گزاف به زائران می فروختند باعث ایجاد اختلال در این روند شده بودند. ( ویدیویی از دلالها را اینجا ببینید.)
پیشنهاد ایران این بود که دولت عراق در ازای بدهی‌هایی که به ایران داشته ارز مورد نیاز زائران را به ایران تحویل دهد تا ایران به روش خود آن را به زائران پرداخت کند، اما ظاهرا این روش مورد قبول قرار نگرفته است. براساس گزارش روابط عمومی بانک مرکزی «ذخایر دیناری بانک مرکزی که تا چند روز پیش در بانک عراقی توسط بانک مرکزی عراق مسدود شده بود، بلافاصله بعد از آزاد شدن منابع، قصد انتقال اسکناس به داخل کشور بود که به دلیل مقررات بانک مرکزی عراق، انتقال آن مقدور نشد؛ بنابراین تنها راه باقیمانده تحویل دینار در داخل عراق بود که بانک ملی ایران مسئولیت توزیع آن را به عهده گرفت.» در کنار این موضوع گفته شد که «قطع پی در پی اینترنت و برق در عراق» نیز در ایجاد این شرایط موثر بوده است. همچنین دولت عراق برخلاف توافقات تعداد زیادی از محل‌های پرداخت ارز را جمع کرده و فقط ۵۰ باجه در مرز و چند شهر عراق اجازه پرداخت دینار به ایرانیان را دارند. از سوی دیگر در حالی که انتظار می‌رفت ساعت کار این باجه‌ها ۲۴ ساعته باشد با مخالفت دولت عراق ساعت کار آن‌ها ۱۲ساعت در نظر گرفته شد. مجموع این عوامل باعث شد که وضعیت پرداخت دینار زائران به مشکل بخورد. حسین زاده مدیر عامل بانک ملی ایران که تنها بانک مجری این طرح بود از مشکلات ایجاد شده توسط بانک مرکزی عراق انتقاد کرد. ( شرح خبر را اینجا بخوانید.) وی همچنین توضیحاتی درمورد دلایل عدم تامین ارز مورد نیاز زائران در داخل کشور ارائه داد که می‌توانید اینجا بخوانید.
با بالا گرفتن برخی انتقادات از نحوه ارائه ارز اربعین در شبکه‌های اجتماعی، جلسه اضطراری بین رییس کل بانک مرکزی و مسئولان بانک ملی تشکیل و طی آن تصمیمات مهم و ضربتی اتخاذ شد. مدیرعامل بانک ملی هم در واکنش به انتقادات، درخصوص آخرین وضعیت ارز اربعین گفت: بانک ملی ایران به خاطر حس وظیفه شناسی مسئولیت تحویل ارز اربعین به زائران را برعهده گرفت و مسئولیت مضاعف بر دوش می کشد. (مصاحبه با مدیر عامل بانک ملی را اینجا ببینید.)
به گزارش بانک مرکزی ایران تصمیماتی جهت بسیج امکانات و نیروها و اعزام شبانه آنها به عراق و روش های متفاوت برای تایید و پرداخت ارز اتخاذ شد. که با همکاری بسیار خوب و قابل تقدیر مدیران و کارکنان بانک ملی از صبح پنجشنبه عملیاتی و به تدریج مشکل رفع و پرداخت ارز روان شد.
در همین راستا خبر فوری در گزارش‌هایی با تیترهایی مانند حال و هوای محل تحویل ارز به زائران به این وضعیت تازه پرداخت و اطلاعیه بانک ملی درمورد وضعیت تحویل ارز اربعین در نقاط مرزی و کشور عراق هم برخی نگرانی‌ها در این زمینه را از بین برد.
اما در این میان انتشار فیلم و عکسهایی از نحوه تحویل ارز به زایران در نجف تعجب خیلی ها را برانگیخت و واکنش های زیاد‌‌‌ی را به همراه د‌‌‌اشت. زائرانی که خم شد‌‌‌ه اند‌‌‌ و سرشان را د‌‌‌ر سوراخ فرو برد‌‌‌ه اند‌‌‌ تا ارزشان را بگیرند.عکسهایی از داخل ساختمانی در نجف که به زائران ارز داده می شود را اینجا ببینید.
در این راستا معاونت فناوری بانک ملی در مصاحبه با خبرفوری توضیحاتی درباره دیوار معروف بانک ملی در نجف ارائه داد. (این مصاحبه را اینجا ببینید.) با تلاشهای نیروهای بانک ملی روال تحویل ارز بصورت روان و عادی انجام می شود بطوری که دکتر واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور در بازدیدی که از خدمت رسانی به زائران در مرز چزابه داشتند از افزایش شعب پرداخت ارز به زائران در مرزها و شهرهای مختلف عراق خبر داد و گفت: هر کسی در کمتر از ۲ دقیقه می تواند ارز خود را دریافت کند.
(خدمت‌رسانی کارکنان بانک ملی به زائران اربعین در شعبه نجف اشرف را در این ویدئو ببینید.)
با ابراز رضایت بسیاری از شهروندان از موضوع نحوه تخصیص ارز اربعین، کم‌کم پشت‌پرده انتشار اخبار منفی در این زمینه روشن شد. دکتر حسین زاده مدیر عامل بانک ملی نیز از دلایل پنهان آماج حملات و تهدیدات نسبت به بانک ملی ایران را تشریح کرد. (این مصاحبه را اینجا ببینید.)
خبرفوری نیز در یک توئیت، این پرسش را مطرح کرد که چرا همواره با نزدیک شدن به اربعین، موجی از حاشیه‌سازی رسانه‌ها را دربر می‌گیرد؟ یک روز ادعای رابطه جنسی برخی زائران عراقی با دختران مشهدی و حالا موضوع ارائه ارز اربعین.
با این همه چالش تخصیص ارز اربعین، فرصتی بود تا بار دیگر مردم و مسئولان به کاستی‌ها و تجربه‌ای که این چالش پیش‌رو قرار داد بیندیشند و برای رفع آن در سال‌های بعد تدبیر کنند.

35