۸ تصویر باشکوه از عطارد که شما را شگفت زده می‌کند!

عطارد که به نام پیام آور خدایان باستان رومی نامگذاری شده است، کوچکترین سیاره منظومه شمسی و نزدیکترین سیاره به خورشید است. این سیاره همچنین یکی از نزدیکترین همسایگان ما (زمین) است – عطارد می‌تواند تا ۷۷.۳ میلیون کیلومتر به زمین نزدیک شود.

از بسیاری جهات عطار با زمین متفاوت است مثلا ماه ما با سطح دهانه، جسم سنگی و جو بسیار کم شناسایی شده، اما عطارد ماه ندارد و دارای هسته آهنی و سطحی متراکم است. شاید دور از تصور باشد که ما اطلاعات کمی در مورد این سیاره داریم، اما این روند در حال تغییر است و دانشمندان ناسا در تلاش هستند که با ابزار‌های علمی که در اختیار دارند هر چه بیشتر این سیاره زیبا را به دنیا معرفی کنند و از شگفتی‌های آن پرده بردارند.

در این گزارش ۸ تصویر فوق العاده و شگفت انگیز از عطار را به نمایش گذاشته ایم. این تصاویر از عطارد به واسطه مأموریت MESSENGER و ابزار MASCS ثبت شده است که اگزوسفر* و سطح عطارد را برای چندین سال مطالعه کرد.

عبور عطارد از خورشید

عطارد به دلیل نزدیکی به خورشید، اغلب در تابش خیره کننده آن گم می‌شود و معمولاً تنها زمانی که خورشید گرفتگی رخ می‌دهد از زمین به بهترین شکل دیده می‌شود. در نیمکره شمالی زمین، گاهی اوقات می‌توان آن را در سپیده دم یا گرگ و میش دید. گذر‌های عطارد در طول یک قرن فقط چند بار اتفاق می‌افتد. آخرین گذر عطارد در سال ۲۰۱۶ بود و گذر بعدی تا سال ۲۰۳۲ تکرار نخواهد شد.

تصویری که در بالا می‌بینید صبح روز، ۱۱ نوامبر ۲۰۱۹ گرفته شده است. خورشید گرفتگی از ساعت ۷:۳۵ صبح تا ۱:۰۴ بعد از ظهر انجام شد. لطفاً در چنین مواقعی مستقیماً به خورشید نگاه نکنید. یک تلسکوپ با فیلتر خورشیدی برای تشخیص عطارد در حین عبور ضروری است. (می توانید از عینک خورشید گرفتگی برای محافظت استفاده کنید، اما به بزرگنمایی نیاز دارید).

سطح رنگی عطارد

مارینر ۱۰ اولین فضاپیمایی بود که در اواسط دهه ۱۹۷۰ از عطارد دیدن کرد. در طول ماموریت مارینر ۱۰، دانشمندان برای اولین بار سطح عطارد را دیدند. در هر نزدیک شدن Mariner ۱۰ به این سیاره فقط می‌توانست یک سمت سیاره را نشان دهد، بنابراین تنها ۴۵ درصد از سیاره در طول مأموریت مارینر ۱۰ نقشه برداری شد. در همین نقشه برداری ناقص هم ناسا یک ترکیب رنگی بهبود یافته از این سیاره را نشان می‌دهد که تفاوت‌ها در مواد معدنی مات (مانند ایلمنیت)، میزان آهن و خاک را برجسته سازی کرده است.

دهانه‌های عطارد

تا زمانی که مارینر ۱۰ ماموریت خود را به پایان رساند، بیش از ۷۰۰۰ عکس از این سیاره گرفته بود. مأموریت مارینر ۱۰ در سال ۱۹۷۵ تمام شد و ناسا فعالیت‌های آن را تعطیل کرد. گمان می‌رود که فضا نورد مسنجر(MESSENGER) نگاهی دقیق‌تر به عطارد انداخت. این حفره‌های موزاییک شکل که رنگی رنگی مشخص شده اند؛ دهانه‌های مونک (از سمت چپ)، ساندر و پو را نشان می‌دهد که در بخش شمال غربی حوضه کالوریس قرار دارند.

فضانورد مسنجر قبل از پرواز

در سال ۲۰۰۴، ناسا مسنجر را پرتاب کرد. هدف MESSENGER این بود که از جایی که Mariner ۱۰ متوقف شد کاوش و تحقیق در سطح سیاره عطارد را ادامه دهد. در سال ۲۰۱۱، مسنجر ماموریت مداری خود را با نقشه برداری از عطارد و ارسال گنجینه‌ای از تصاویر، داده‌های ترکیبی و اکتشافات علمی آغاز کرد. مسنجر سه بار در کنار عطارد پرواز کرد و به مدت چهار سال به دور این سیاره چرخید و سپس بر روی سطح آن سقوط کرد.

ماموریت بعدی بر عهده «BepiColombo» بود؛ فضاپیمایی که در یک ماموریت مشترک میان آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس فضایی ژاپن (JAXA)، با هدف بررسی و مطالعه سیاره عطارد در سال ۲۰۱۸ به فضا فرستاده شد و تاریخ هدف قرار دادن آن در مدار عطارد در سال ۲۰۲۵ تعیین شد.

دهانه‌های روی عطارد

مسنجر توانست جزئیات سطح سیاره را به شکلی که قبلاً انجام نداده بود، نشان دهد. این دهانه امینسکو است که توسط یک هاله روشن از مواد در اطراف لبه آن روشن شده است. هدف مسنجر پاسخ دادن به برخی سوالات کلیدی در مورد این سیاره، مانند ترکیب جو و شرایط روی سطح آن بود. عطارد بسیار خشک، بسیار گرم و کاملاً بدون هوا است و ماه ندارد. به گفته ناسا، پرتو‌های خورشید در عطارد هفت برابر قوی‌تر از زمین است.

هیچ مدرکی دال بر حیات در سطح عطارد یافت نشده است. دمای روز می‌تواند به ۴۳۰ درجه سانتیگراد (۸۰۰ درجه فارنهایت) برسد و در شب تا منفی ۱۸۰ درجه سانتیگراد (منفی ۲۹۰ درجه فارنهایت) کاهش یابد. بعید است که حیات - حداقل آنطور که ما می‌دانیم و انتظار داریم - در این سیاره وجود داشته باشد.

نیمکره جنوبی عطارد

ناسا این تصویر ترکیبی از سمت جنوبی عطارد را با استفاده از عکس‌های گرفته شده در طول ماموریت مارینر ۱۰ ایجاد کرد. درست مانند ماه ما، عطارد تا ۶ درصد از نور خورشید را که دریافت می‌کند منعکس می‌کند.

از آنجایی که عطارد فاقد یک اتمسفر واقعی است، به نوعی شبیه پینیاتا* در فضا است. شهاب‌ها قبل از اتصال به سطح سیاره متلاشی نمی‌شوند، بنابراین ضربه‌ها قدرتمند هستند. اما مانند زمین، عطارد دارای پوسته گوشتی و هسته آهنی است. عطارد ممکن است در قطب شمال و جنوب درون دهانه‌های عمیق یخ داشته باشد، اما فقط در مناطقی که سایه دائمی دارند.

نابود شدن عطارد

سرنوشت عطارد چه می‌شود؟ کارشناسان بر این باورند که خورشید ما در نهایت در حدود ۷.۶ میلیارد سال منبسط و به یک غول سرخ تبدیل خواهد شد. با انجام این کار خورشید؛ عطارد، زهره و احتمالاً زمین را جذب خواهد کرد و یا شاید این سیاره به شکل دیگری نابود شود. در اینجا یک هنرمند؛ سیاره‌ای به اندازه عطارد را در حال برخورد با ماهواره‌ای به اندازه قمر ما به تصویر کشیده است. ناسا به شواهدی یافته است که نشان می‌دهد برخوردی مانند این در فاصله ۱۰۰ سال نوری از ما در سیاره‌ای نزدیک ستاره HD ۱۷۲۵۵۵ رخ داده است.

سطح رنگی شده عطارد

ما هنوز مدتی فرصت داریم تا درباره همسایه خودمان بیشتر بدانیم. عطارد معمولاً آنقدر رنگارنگ به نظر نمی‌رسد. این تصویر با استفاده ازنقشه تصاویر بر پایه رنگ توسط مسنجر تولید شده است. عطارد با روز‌های طولانی و سال‌های کوتاه خود (فقط ۸۷.۹۷ روز طول می‌کشد تا به دور خورشید بچرخد)، مانند دیگر برادران سیاره سنگی خود نیست - و این چیزی است که منظومه شمسی ما را بسیار جالب می‌کند.

*اگزوسفر یا برون‌سپهر (به انگلیسی: Exosphere) بیرونی‌ترین لایه اتمسفر یا آخرین لایه پیش از فضای بیرون می‌باشد. برون‌سپهر پنجمین لایهٔ تشکیل‌دهندهٔ اتمسفر زمین است که از ارتفاع حدود ۵۰۰ کیلومتر آغاز شده و تا ده هزار کیلومتری زمین ادامه می‌یابد.

*پینیاتا (به اسپانیایی: Piñata) نام نوعی جعبه یا محفظه‌است که در جشن‌های اسپانیایی‌زبان‌ها در آمریکای لاتین، مکزیک و در ایالات متحده آمریکا استفاده می‌شود.