گروه ۷، ۸ یا ۲۰؛ تفاوت آنها چیست؟

چهل و پنجمین نشست سران کشورهای عضو گروه ۷ از شنبه آینده آغاز به کار می‌کند. حدود دو ماه پیش نیز نشست سران کشورهای عضو گروه ۲۰ در ژاپن نشستی را برگزار کردند. روز یکشنبه نیز روسیه اعلام کرد که هرگز به گروه هشت پشت نکرده است. تفاوت و اهمیت گروه ۷، ۸ و ۲۰ چیست؟

گروه ۵، ۶ یا ۷؟
هفت ماه پیش از وقوع شوک نفتی سال ۱۹۷۳ میلادی، جورج شولتز، وزیر دارایی آمریکا با دعوت از همتایان خود در سه کشور عمده صنعتی یعنی فرانسه، بریتانیا و آلمان نشستی برای بررسی ابعاد تحولات اقتصادی پیش روی جهان برگزار کرد. در نشست بعدی که در همان سال برگزار شد، با پیشنهاد آمریکا، ژاپن به این جمع افزوده شد و عنوان گروه ۵ به آن اطلاق شد.

پس از تحولات سیاسی پیاپی در کشورهای بریتانیا، فرانسه، آلمان غربی، آمریکا، ژاپن و ایتالیا که منجر به تغییر سران این کشورها در سال ۱۹۷۴ شد، یک سال بعد و با پیشنهاد جرالد فورد، رئیس جمهوری جدید آمریکا، سران ۶ کشور صنعتی جهان از جمله ایتالیا برای آشنایی و همسویی بیشتر در فرانسه گردهم آمدند.

پس از افزوده شدن کانادا نخستین نشست سران گروه ۷ به میزبانی بریتانیا در سال ۱۹۷۷ برگزار شد. از این نشست به بعد، رئیس شورای اتحادیه اروپا و رئیس کمیسیون اروپا نیز به مدعوین ثابت نشست‌های سران کشورهای صنعتی جهان اضافه شدند.

دعوت و اخراج روسیه
با ابتکار تونی بلر، نخست وزیر اسبق بریتانیا و بیل کلینتون، رئیس جمهوری وقت آمریکا، روسیه ابتدا به عنوان عضو میهمان به نشست گروه ۷ دعوت شد و یکسال بعد یعنی در سال ۱۹۹۸ و با حضور رسمی بوریس یلتسین، رئیس جمهوری پیشین روسیه گروه ۸ شکل گرفت.

البته وزن اقتصادی روسیه هیچ‌گاه در حد سایر اعضاء این گروه نبوده و مطابق ارزیابی‌های صندوق بین‌المللی پول این کشور هیچ زمانی صاحب اقتصادی پیشرفته نبوده است. در واقع دعوت روسیه بیشتر به دلیل نقش‌آفرینی این کشور در معالات سیاسی جهان از طریق همکاری یا رویارویی با قدرت‌های اقتصادی جهان صورت گرفت.

اخراج سال ۲۰۱۴ روسیه از گروه ۸ نیز همانند ورودش به این گروه، کاملا بر انگیزه‌های سیاسی متکی بود و در اعتراض به اشغال کریمه توسط ارتش روسیه صورت گرفت.

بدین ترتیب بار دیگر گروه ۷ شکل گرفت. در ارزیابی سال ۲۰۱۸ میلادی صندوق بین‌المللی پول این هفت کشور صنعتی و توسعه یافته در مجموع ۵۸ درصد ثروت خالص جهان را که معادل ۳۱۷ هزار میلیارد دلار است، در اختیار دارند. همچنین ۴۶ درصد تولید ناخالص داخلی جهان متعلق به این هفت کشور است.

گروه ۷ و۲۰؛ تفاوت چیست؟
کشورهای ثروتمند دنیا در اواخر دهه ۹۰ میلادی و پس از وقوع بحران مالی شرق آسیا تصمیم گرفتند تا با افزودن ۱۲ کشوری که با شتاب بیشتری نسبت به سایر کشورها در حال رشد و توسعه بودند، گروه ۲۰ را پایه‌گذاری کنند.

اولین نشست گروه ۲۰ در سال ۱۹۹۹ به میزبانی آلمان و با حضور وزراء اقتصاد و روسای بانک مرکزی آرژانتین، استرالیا، برزیل، چین، هند، اندونزی، مکزیک، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی، کره جنوبی، ترکیه، کشورهای عضو گروه ۸، اسپانیا و اتحادیه اروپا برگزار شد.

حامیان تشکیل گروه ۲۰ معتقدند که همکاری آنها با کشورهای صنعتی نقش مهمی در غلبه بر بحران مالی شرق آسیا و تبعات جهانی آن داشت.

بر همین اساس، در جریان نشست‌های گروه ۲۰ که پس از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ با حضور سران این کشورها برگزار می‌شود، مهمترین مسائل مالی، تجاری، زیست محیطی و سیاسی جهان طرح می‌شود و تلاش می‌شود برنامه‌های هماهنگی برای حل آنها تهیه شود.

همان‌طور که امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه در مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر سال ۲۰۱۸ گفت، دوره‌ای که تصمیم‌های چندین کشور ثروتمند بتواند تعادل جهان را در بلندمدت حذف کند، گذشته است. در واقع ایده تشکیل گروه ۲۰ بر پایه فراگیر شدن چنین دیدگاهی در میان سران کشورهای صنعتی جهان ایجاد شد.

17