مجلس علیه حقوق عمومی شهر / محسن هاشمی: در ارتباط با طرح توسعه مجلس شورای اسلامی، شهرداری بسیار خنثی عمل کرد

چرا شهرداری نسبت به طرح توسعه مجلس و تجاوز به حق عمومی شهر واکنشی ندارد؟ این سوالی است که محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران روز گذشته، ۲۳ اردیبهشت در ابتدای جلسه دویست و سیزدهم شورا مطرح کرد.

این تذکر که خطاب به پیروز حناچی، شهردار تهران ارائه شده در پی توئیتی است که محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران عصر روز دوشنبه، ۲۲ اردیبهشت در حساب توئیتری خود نوشت. او در اعتراض به طرح توسعه مجلس و بی‌اهمیت دانستن مخالفت اعضای شهرای شهر با آن نوشت: «‌دقایقی پیش در جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران حضور داشتم، متاسفانه به رغم مخالفت من و محسن هاشمی، طرح توسعه و ساماندهی مجلس شورای اسلامی در میدان بهارستان بدون رعایت حقوق عمومی شهر، حقوق مالکین اماکن واقع در محدوده طرح و حریم آن به تصویب رسید.»

پیش از این هم اعضای شورای اسلامی شهر تهران نسبت به اجرای طرح توسعه مجلس شورای اسلامی در بهارستان انتقاد کرده‌اند. اما طرح توسعه و ساماندهی مجلس شورای اسلامی چیست و چرا اعضای شورای شهر با آن مخالف هستند؟

تخریب برای مجلس

سال ۸۳ نمایندگان مجلس به ساختمان تازه در میدان بهارستان اسباب‌کشی کردند و این شروعی بر گسترش تدریجی نفوذ مجلسی‌ها در خیابان بهارستان بود. کم‏کم سر و کله اسکلت‏های بتنی و چند طبقه دیوار به‏ دیوار ساختمان مجلس مشروطه و مدرسه عالی شهید مطهری پیدا شد. ماجرا به همین جا ختم نشد و کمی بعد در ضلع جنوبی محوطه هم اسکلت‏های دیگری قد برافراشتند. این‏ بار ساختمان کتابخانه و مرکز اسناد و پژوهش‏ها، مراکزی بودند که به قوه مققنه ملحق شدند. با این حال چند کوچه و محله در ضلع جنوبی تخریب شده‌اند و گفته می‌شود که قرار است برای نمایندگان مجلس منازل مسکونی ساخته شود. بر اساس طرحی که ۲۴ خرداد ۱۳۸۹ تهیه و تنظیم شده، در بخش جنوبی پردیس و در کنار کتابخانه جدید بهارستان، ساختمان‏هایی در سه طبقه و متراژ ۲۶۹۶۳ متر به انضمام ۸۹۹۰ متر فروشگاه برای سکونت نمایندگان در نظر گرفته شده است.

دقیقا ۹ سال پیش در همین روزهای اردیبهشت ۹۰، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و محمد‏باقر قالیباف شهردار تهران با حضور در ضلع جنوبی مجموعه بهارستان، کلنگ آغاز عملیات بخشی از پروژه‏های طرح جامع بهارستان را به زمین زدند. قرار بود بر اساس طرح جامع بهارستان، کتابخانه، موزه، مرکز اسناد، مرکز پژهش‌های مجلس، ساختمان کمیسیون‌ها، دفتر کار نمایندگان و مجموعه مسکونی نمایندگان احداث شود. در مجموع برای ساخت فضاهای در نظر گرفته شده در قالب طرح جامع بهارستان ۱۸۰ هزار متر مربع زیربنا در نظر گرفته شده بود.

طرح توسعه مجلس از مجلس هشتم کلید خورد و ساختمان‏های اطراف برای اجرای این طرح تملک شده‌اند. بر اساس طرح توسعه مجلس، پردیس بهارستان با مساحتی بالغ بر۶۰ هکتار در قلب منطقه ۱۲ تهران ایجاد می‌شود. در حال حاضر بخش اصلی پردیس که صحن و فضاهای اطراف آن است، به بهره‏برداری رسیده است.

در طراحی ابتدایی این مجموعه مقرر شده زیرگذری در میدان بهارستان ساخته شود؛ علت این کار بر اساس طرح سوم مرداد ۱۳۸۹، جابه‏جا کردن بار ترافیک از خیابان شهید مصطفی خمینی که از میدان بهارستان عبور می‏کند، به زیر زمین عنوان می‏شود.

انفعال شهرداری

منطقه ۱۲ و میدان بهارستان یکی از مناطقی است که بافت قدیم تهران را تشکیل می‌دهد و جزئی از تاریخ پایتخت به حساب می‌آید اما از سال ۸۹ که طرح ایجاد پردیس بهارستان تصویب شده شهرداری تهران در مقابل آن موضع قاطعی نداشته است. در این منطقه بسیاری منازل مسکونی وجود دارد و طرح توسعه آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. محسن هاشمی روز گذشته با تذکری به شهرداری خواهان واکنش شهرداری نسبت به طرح پردیس بهارستان شد.

رئیس شورای شهر تهران در این مورد گفت: «در ارتباط با طرح توسعه مجلس شورای اسلامی، شهرداری بسیار خنثی عمل کرد. باید به واسطه این انفعال توضیح دهد. در حالی که در این طرح مدام به حق عمومی شهر تجاوز می‌شود. متاسفانه خیابان مردم را گرفتند و شهرداری در آن مقطع وا داد. و امروز می‌خواهند خیابان‌های دیگر را نیز بگیرند. و شهرداری مجددا واکنشی ندارد. چرا؟»

او درباره انفعال شهرداری تهران در مقابل طرح توسعه مجلس و نادیده گرفته شدن حق عمومی شهر در این طرح گفت: «موضوع مهمی که نباید فراموش شود، انفعال شهرداری است. شهردار تهران از جلسه شورای عالی شهرسازی خبر داشت اما در آن حضور نیافت. شهردار منطقه هم بسیار ضعیف از حق عمومی شهر دفاع کرد. بنده و آقای سالاری در جلسه حضور داشتیم اما مخالفت ما با زیر پا گذاشتن حق عمومی شهر تاثیری نداشت چون حق رای نداشتیم، نتوانستیم مانع از این موضوع شویم. در این طرح مدام به حق عمومی شهر تجاوز می‌شود. اما شهرداری واکنشی ندارد. و گویا شهردار تهران راضی به این امر است.»

هاشمی در این مورد شهرداری را مقصرترین نهاد دانست و گفت: «بیشترین تقصیر متوجه خود شهرداری تهران است. خیابان مردم را گرفتند و شهرداری در آن مقطع وا داد و امروز می‌خواهند خیابان‌های دیگر را نیز بگیرند و شهرداری مجددا واکنشی ندارد. چرا؟»

رئیس شورای شهر تهران از انفعال شهرداری تهران خبر می‌دهد. در این میان سخنان عبدالرضا گلپایگانی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران درباره سرانجام طرح توسعه مجلس نشان از آن دارد که شهرداری تهران عزم جدی برای مقابله با طرح توسعه مجلس ندارد یا حداقل در عمل زورش به مجلس نمی‌رسد. او در این مورد گفته است: «طرح توسعه مجلس یک بحث کالبدی دارد که مشاور مجلس بر روی آن کار می‏کند. بحث دیگر اضافه شدن زمینی به مجلس است. از آنجایی که تعداد زیادی املاک مردم در محدوده این زمین قرار دارد و نتوانستند هنوز پروانه بگیرند، ما به عنوان شهرداری نظرمان این بود که این طرح ملغی شود. طرح توسعه مجلس براساس رای کمیسیون ماده ۵ شکل گرفت و اخذ پروانه برای املاکی که در آن محدوده بودند به مشکل برخورد. به همین دلیل دوباره باید این طرح به کمیسیون ماده ۵ ارجاع داده شود که یا تصویب کنند نیازی به توسعه مجلس نیست و یا محدودیت‏های ملک‏های مجاور را از میان بردارند.»

شهرداری؛ اختلاف حرف تا عمل

شهرداری در دوره‌های مختلف تاثیراتی بر طرح توسعه مجلس داشته اما از دید شورای شهر تهران این دخالت‌ها موفق به بازپس‌گیری حق عمومی شهر نشده است. محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران درباره طرح توسعه مجلس و جلسه‌ای که روز دوشنبه با شورای عالی شهرسازی و معماری کشور برگزار کرده، به سازندگی می‌گوید: «‌طرح توسعه مصوباتی از جمله مصوبه کمیسیون ماده ۵ داشته است. شهرداری منطقه و به‌خصوص سپاه انصارالمهدی که در تطبیق محدوده طرح با گذرها اقدامات خوبی را انجام داده‌اند و ۴۱ هکتاری را که در طرح توسعه وجود داشت به ۲۸ هکتار رساندند اما متاسفانه آنچه اکنون به تصویب رسید، به‌رغم مخالفت‌های ریاست شورا و بنده به هیچ عنوان پذیرفته شده نیست.»

او درباره برآیند جلسه روز دوشنبه می‌گوید: «‌در مصوبه روز دوشنبه مشخص نشده است که ساختمان‌های ساخته شده در محدوده طرح در چه جانمایی قرار دارند و یا آن‌هایی که ساخته نشده‌اند کجا باید ساخته شوند و به هیچ عنوان قابلیت راستی‏آزمایی و نظارت شهرداری تهران وجود ندارد، ضمن اینکه متاسفانه در ساختمان‌هایی که ساخته شده اصول شهرسازی و معماری در خصوص موضوع سیما و منظر شهری رعایت نشده است.»

سالاری ادامه می‌دهد: «‌ساختمان‌های جدید مجلس که در دوره گذشته شکل گرفته به هیچ عنوان بر اساس اصول معماری ایرانی اسلامی که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده، شکل نگرفته و علیرغم پیگیری‌هایی که ما در شورا و کمیسیون شهرسازی و شهرداری داشتیم، آنچه اجرا شده به هیچ عنوان پذیرفته شده نیست. اکنون این نگرانی وجود دارد که با توجه به قرارگیری تعدادی از بناهای تاریخی از جمله مدرسه عالی شهید مطهری در این محدوده دیگر امکان دسترسی مردم به آن، محدود و یا حذف شود.»

سالاری با تاکید بر ضرورت توجه به موضوع تعیین تکلیف کسانی که املاک‌شان در محدوده طرح‌ها قرار می‌گیرد، گفت: «‌متاسفانه طرح‌ها با یک رویکرد از بالا به پایین تهیه می‌شوند، در حالیکه در طرح جامع ما موضوعی به عنوان TDR یا حق انتقال توسعه داریم و این وظیفه وزارت راه و شهرسازی و نهادهای دولتی است که در این خصوص تعیین تکلیف کنند اما همچنان بلاتکلیف مانده است.»

آن طور که سالاری می‌گوید شهرداری تهران با این وجود که نسبت به تخریب بناهای تاریخی قرار گرفته در طرح هشدار داده اما نسبت به این موضوع منفعل عمل کرده است. او اشاره به جابجایی خیابان‌ها در طرح مجلس می‌گوید: «‌شهرداری معتقد است که یک سری از بناهایی که احتمال تاریخی بودن آنها زیاد است و بناهای ارزشمند هستند در این جا‌به‌جایی ممکن است تخریب شوند و از میراث نیز استعلام گرفته نشده و یا جابه‌جایی خیابان‌ها ممکن است آثار ترافیکی جدی به همراه داشته باشد و اما با وجود اینکه شهرداری مصر بود که شورای عالی ترافیک در این خصوص نظر بدهد اما نظرات آنها هم گرفته نشد. مساله دیگر اینکه نمایندگان میراث معتقدند در محدوده‌ای که قرار است بارگذاری‌های زیر سطحی انجام شود، احتمال وجود بناهای تاریخی زیر زمینی و آثار تاریخی و یا قنات‌هایی وجود دارد که این‌ها هیچ کدام برای نهاد شورای شهر به عنوان پارلمان محلی مشخص نشده است و شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور بدون توجه به دغدغه‌های درست نمایندگان شورای شهر تهران این طرح را تصویب کرد. اگرچه بعدا تماس گرفتند و گفتند نظرات‌تان را اعلام کنید و ما در مصوبه اعمال می‏کنیم، اما این رویکرد درستی نیست.»

منبع: روزنامه سازندگی

70