بررسی تاثیر انقلاب مشروطه بر ادبیات کُردی
تاثیر انقلاب مشروطه بر ادبیات کُردی با حضور استادان و پژوهشگران حوزه ادبیات کُردی در نشستی در دانشگاه کردستان بررسی شد.
به گزارش ایسنا، این مراسم به همت کانون شعر و ادب دانشگاه کردستان شامگاه ۲۵ بهمن‌ماه برگزار شد.
ادبیات کُردی در هیچ دوره‌ای دچار بحران نشده است
کامبیز کریمی، نویسنده و پژوهشگر کردستانی در رابطه با انقلاب مشروطه و تاثیر آن بر ادبیات کُردی، اظهار کرد: انقلاب مشروطه موجب به وجود آمدن تغییراتی در ادبیات این عصر شد و مردمی‌ترین ادبیات ایران را خلق کرد.
وی افزود: ادبیات این عصر که ادبیات مشروطه نامیده می‌شود، نه تنها در نظم که موجب به وجود آمدن تصنیف، رباعی و دوبیتی شد بلکه در نثر هم تغییراتی را به وجود آورد و نمایشنامه، مقاله سیاسی، طنز اجتماعی و انتقادی برای اولین بار نوشته شد.
این نویسنده تقسیمات جغرافیایی در زمان رضاشاه را نیز در میزان تاثیرگذاری انقلاب مشروطه بر ادبیات کُردی موثر دانست و عنوان کرد: در حوزه ادبیات کُردی در عصر مشروطه اتفاقی به معنای واقعی کلمه روی نداد.
او افزود: همه تحولات صورت گرفته در ادبیات کردی، آرام، مسالمت‌آمیز و پنهانی بوده و در مجموع ادبیات کُردی در هیچ دوره‌ای دچار بحران نشده است.
انقلاب مشروطه بر محتوای ادبیات کُردی بی‌تاثیر بوده است
عزیز عالی محقق کردستانی نیز در ادامه بیان کرد: نهضت مشروطه بر سبک و اسلوب و شیوه استفاده از ادبیات کُردی تاثیرگذار بوده و در محتوای آن هیچ تاثیری نداشته است.
او افزود: هیچ شعری در ادبیات کُردی نمی‌توان یافت که نشان‌دهنده تاثیرپذیری مستقیم از انقلاب مشروطه بوده باشد و این هم به شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و تاریخی شاعران این عصر مربوط می‌شود.
عوامل به‌وجودآورنده مشروطیت دغدغه جامعه کُردی نبود
جمال احمدی از نویسندگان کُرد هم در ادامه اظهار کرد: انقلاب مشروطه بر ادبیات کُردی هیچ تاثیری نداشته و دلیل آن هم این است که مسائلی که در عصر مشروطیت وجود داشت، در جامعه کُردی هنوز به عنوان دغدغه مطرح نبود.
او افزود: مشروطه در واقع مطالبه قانون‌مداری و حرکت در راستای قانونی مدون بود که همه در عمل به آن یکسان باشند.
این نویسنده و استاد زبان کُردی، افزایش مراودات بین ایرانیان و اروپاییان را موجب به وجود آمدن نهضت مشروطه دانست و تصریح کرد: اما این نهضت عقیم ماند و موجب بسته شدن مجلس شد و استبداد وحشتناکی را به وجود آورد که به استبداد صغیر معروف شد.
وی ادامه داد: در این زمان کردستان تحت سلطه ایران و عثمانی‌ها بود و یکی از مهمترین عایدات دولت عثمانی که می‌توان گفت حاصل تاثیر انقلاب مشروطه بود، تقسیم شدن کردستان در چهار کشور ایران، عراق، ترکیه و سوریه بود.
او با اشاره به تاثیرگذاری مشروطه بر ادبیات، بیان کرد: این نهضت موجب شد تا شاعران فارسی‌گوی این عصر با دو صدای میهن‌پرستی و انتقاد اجتماعی سخن بگویند اما تاثیر مستقیمی بر ادبیات کُردی نداشته است.
دلیل عمده استقبال نکردن کردها از انقلاب مشروطه
عدنان برزنجی استاد زبان و ادبیات کُردی نیز در ادامه، اظهار کرد: انقلاب مشروطه از جوانبی دارای نتایج و دستاوردهای مطلوبی بوده است اما در خاورمیانه موجب ایجاد دو فکر پان ترکیسم در ترکیه و پان فارسیسم در ایران شد که آن را می‌توان از دلایل بدبینی کُردها و استقبال نکردن از انقلاب مشروطه دانست.
او ارتباط نداشتن کُردها با تهران را از دیگر دلایل استقبال نکردن کُردها از نهضت مشروطه دانست.
برزنجی با اشاره به اینکه مشروطه در برابر حکومت مطلقه به وجود آمد، اظهار کرد: این انقلاب را می‌توان متعلق به تجار و بازاریان دانست که در آن مقطع تاجر و بازاری در کردستان نبود و بازار کردستان در اختیار یهودیان بود و جریان مشروطه در کردستان تا حدی دست روشنفکران و قلم به دستان بود.
او کاهش سنگینی شعر و بیان آن به زبان مردم، دوری از غزل و عرفان، استفاده زیاد از واژه آزادی، توجه به وطن‌پرستی و در اختیار قرار گرفتن ادبیات سیاسی در جنبش‌ها را از جمله ویژگی‌های ادبی این دوره دانست و افزود: در این زمان شاعران کُرد به دنبال اهداف دیگری از قبیل ناسیونالیزم کُردی بودند و این موجب نبود تاثیرپذیری از انقلاب مشروطه شد.
این استاد زبان کردی با اشاره به اینکه شاعران کُردی که مشروطه‌خواه بودند نیز دچار مشکل شدند، گفت: میرزاده عشقی شاعر کُرد مشروطه‌خواهی است که کشته شد و لاهوتی نیز به دلیل به وجود آمدن مشکلاتی از کشور خارج شد و این وقایع ما را به این نتیجه می‌رساند که شاعران مشروطه‌خواه چه فارسی‌گوی و چه کُردی‌گوی به دلیل ارتباط با این نهضت با مشکل مواجه می‌شدند.
وی خاطرنشان کرد: انقلاب مشروطه به دلیل اینکه منافع تمام اقشار را مورد توجه قرار نداده بود و کُردها هم قشری بودند که منافعشان نادیده گرفته شد، استقبال زیادی از این انقلاب نکردند و با اندیشه مشروطه‌خواهی همراه نشدند.
منبع: ایسنا
10
