نگرانی جدیدی به نام "پاییز خشک"

پس از گذر از تنش های آبی تابستان که 334 شهر را تحت تنش آبی قرار داد و تأمین آب 33 میلیون نفر از جمعیت 80 میلیون نفری ایران با تنش آبی مواجه بود، با کاهش دمای هوا و گذر از روزهای پیک مصرف، در حال بازگشت به شرایط تقریبا نرمال از لحاظ میزان تقاضای آب هستیم.

این کاهش تقاضا نسبت به دو ماه گرم تیر و مرداد موجب شده تعداد شهرهای دارای تنش آبی کاهش یابند اما در بُعد تأمین آب نگرانی های جدیدی جای نگرانی های تابستانی را گرفته است.

"پاییزِ خشک" عنوان نگرانی جدیدی است که مسئولان بخش آب کشور با آن مواجه شده اند، به طوری که اگر میانه آبان ماه بارش های سال آبی 97 - 98 به طور مطلوب آغاز نشود، با تنش هایی حتی شاید به مراتب سخت تر از تنش های آبی تابستان مواجه شویم.

در حال حاضر از مجموع حجم 50 میلیارد مترمکعبی سدهای کشور، تنها 21 میلیاردمترمکعب آب در مخازن سدها وجود دارد یعنی در حالی به استقبال پایز می رویم که بیش از نیمی از ظرفیت سدهای کشور خالی است.

طبق اعلام رسمی وزارت نیرو، کاهش بی‌سابقه بارش‌ها در پاییز و زمستان سال گذشته و در پی آن افت روان‌‌آب‌ها موجب شده است تا به رغم رشد 12 درصدی بارش‌ها در فصل بهار امسال، حجم ذخیره آب سدهای موجود در 6 حوضه آبریز دریای خزر، خلیج فارس، دریاچه ارومیه، فلات مرکزی، هامون و سرخس به 21.29 میلیارد مترمکعب برسد که در مقایسه با سال گذشته آب موجود در مخازن سدهای کشور کاهش 15 درصدی پیدا کرده است.

ورودی و خروجی آب از سدها نیز متاثر از افت نزولات جوی با کاهش‌های محسوسی مواجه شده‌اند به طوری که ورودی به این سازه‌های آبی 33 درصد و خروجی از آن‌ها نیز نسبت به سال گذشته 27 درصد افت داشته است و هم اکنون به طور میانگین 43 مخازن سدهای یاد شده دارای منابع آبی است.

در حالی به روزهای پایانی سال آبی جاری نزدیک شده‌ایم که با افت ورودی به مخازن سدها در فصل تابستان ذخیره این سازه‌های آبی نیز پیش از شروع فصل بارندگی‌ها روبه کاهش است به طوری که از میان 177 سد بزرگ موجود در این 6 حوضه آبریز 90 سد بزرگ کشور از جمله سدهای زاینده‌رود، شهیدرجایی، ساوه، کوثر و ملاصدرا کمتر از 40 درصد آب ذخیره شده دارند.

وزارت نیرو در طرحی پیشنهادی به هیئت دولت به دنبال اصلاح ساختار تعرفه گذاری مصرف آب است تا بتواند مصرف آب در بخش شرب را تا 10 درصد کاهش دهد. هنوز برنامه مشخصی برای تسریع در افزایش راندمان مصرف آب در بخش کشاورزی با همکاری وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی تدوین نشده و در بخش استفاده از آب در صنایع نیز بخش نهادینه کردن بازچرخانی آب در بخش صنعت با کندی گسترش می یابد که این مسئله مهم نیازمند توجه بیشتر وزارت نیرو و وزارت صنعت است.

منبع: تسنیم

15