مواضع مقامات ایرانی در سازمان ملل؛ از گفت‌وگوی تلفنی روحانی و اوباما تا رونمایی رجایی از آثار شکنجه‌های طاغوت

سال حضور

دوره مجمع

سخنران

محور سخنرانی

1359

35

محمدعلی رجایی؛ نخست‌وزیر

در آن مقطع ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور ایران بود اما ریاست اجرایی دولت با نخست‌وزیر بود. رجایی در این سفر آثار شکنجه‌های ماموران رژیم پهلوی در زندان را که بعد از گذشت سال‌ها همچنان در بدن او به یادگار مانده بود در معرض دید خبرنگاران قرار داد. از سویی دیگر با شرکت در جلسه شورای امنیت سخنان آتشینی را بر زبان راند. وی در این جلسه خاطرنشان کرد: «حضور ما در این شورا صرفا به دلیل رساندن ندای مظلومیت ملت مسلمان و بهپاخاسته ایران به گوش مردم سراسر جهان و هشدار به آنها از بابت خطر سرکوب انقلاب و بازتاب آن بر مبارزات کلیه خلق‌های دربند است.»
آن زمان ایران درگیر جنگی ناخواسته با رژیم بعثی عراق بود و رجایی در فراز دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به این موضوع از حمایت‌های قدرت‌های خارجی از متجاوزان را بی اثر خواند و تصریح کرد: «در این جنگ تحمیلی، ایمان اسلامی و انقلابی مردم برنده واقعی و اصلی خواهد بود، نه آواکس‌های آمریکایی و نه توپولوف‌های روسی.» نخست وزیر ایران در بخشی دیگری از سخنان خود موضع ضد استکباری و ضد امپریالیستی ایران را به بیانی آشکار اعلام کرد.

1366

42

آیت‌الله خامنه‌ای؛ رئیس‌جمهور

این سخنرانی بعد از صدور قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره جنگ ایران و عراق بود. ایشان در این سخنرانی ضمن تشبیه صدام به هیتلر خواستار استفاده از تجربه دادگاه نورنبرگ و طرح تنبیه عراق به عنوان متجاوز به منظور تضمین امنیت منطقه شدند. اعتراض به حق وتو از سوی اعضای دائم شورای امنیت انتقاد از عملکرد سازمان ملل متحد و نقش حمایت آمیز شورای امنیت از تجاوز عراق به ایران، ارائه فهرستی از اقدامات آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران،‌درخواست اتحاد میان دولت‌های جهان سوم برای مقابله با جهان سلطه، مبارز با فساد، حفظ بینان خانواده، حراست از حقوق و ارزش‌های زن از دیگر موضعگیری‌های شاخص ایشان در این سخنرانی بود.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی ؛ رئیس‌جمهور

اکبر هاشمی رفسنجانی چهارمین رئیس جمهوری ایران در خاطرات خود در 29 آذر 70 درباره سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل می گوید : "من که سخنران بودم احساس کردم جو کنفرانس قبضه شده و همه چشمهای خود را بر روی متن سخنرانی دوخته اند. وقتی سخنرانی تمام شد دست زدن حاضرین شروع شد و دیگر پایان دست زدن مشکل به نظر می رسید. همه سلاطین ، روسای جمهور و دیگر شخصیتها از تشویق دست بر نمی داشتند. وقتی من سرجای خود نشسته بودم صف‌های بسیاری بسته شده بود و این امر در جمع شاهان ، روسای جمهور و وزرای خارجه مرسوم نیست و کمتر اتفاق می افتد .

(توضیح: مشخص نیست که سخنرانی یاده شده مربوط به کدام اجلاسیه در سازمان ملل متحد بوده است.)

1377

53

سید محمد خاتمی؛ رئیس‌جمهور

خاتمی با حضور در سازمان ملل متحده ایده گفت و گوی تمدن‌ها را ارائه داد و این طرح مورد استقبال دولتمردان سایر کشورها قرار گرفت و با پیشنهاد وی سال 2001 به نام سال گفت و گوی تمدن‌ها در سازمان ملل به تصویب رسید. محور سخنان خاتمی در این اجلاس تنها به موضوع ارائه طرح مذکور خلاصه نشد بلکه او علاوه بر انتقاد از قوانین سازمان ملل از جمله حق وتو، موضوع «ایجاد امنیت و صلح در خاورمیانه از طریق به رسمیت شناختن حق همه فلسطینیان برای حاکمیت بر سرزمین خویش و برچیده شدن سلطه حکومت اسرائیل» را مورد تاکید قرار داد و در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع زنان و خانواده توجه کرد. اعلام اعتمادزایی و تشنج زدایی به عنوان سیاست خارجی ایران،‌تاکید بر حفظ محیط زیست به مثابه میراث مشترک همه کشورها، اعتماد به جوانان به عنوان صاحبان هزاره سوم و کوشش صادقانه برای مبارزه با تروریسم همراه با مبارزه برای عدالت و پاکسازی جهان و بخصوص منطقه خاورمیانه از سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی از جمله عناوینی بود که مورد تاکید خاتمی قرار گرفت.

1380

56

سید محمد خاتمی؛ رئیس‌جمهور

او در دومین سفر خود به نیویورک نیز مجددا از طرح گفت و گوی تمدن‌های خود دفاع کرد.

1384

60

محمود احمدی‌نژاد؛ رئیس‌جمهور

احمدی نژاد در سفر اول خود در شهریور 84 موضوع خلع سلاح، مبارزه با تروریسم و مساله فلسطین، اصول هسته‌ای ایران را مطرح کرد.

1385

61

محمود احمدی‌نژاد؛ رئیس‌جمهور

احمدی نژاد در دومین حضور خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد که با کارشکنی های بسیاری از سوی ایالات متحده مانند عدم صدور ویزا برای خبرنگاران و برخی از همکاران او همراه بود در نشست شصت و یکمین مجمع عمومی سازمان ملل به مباحثی همچون گسترش بی وقفه سلاحهای اتمی، میکروبی و شیمیایی، اشغال کشورها و توسعه درگیری ها، عدم رعایت حقوق اعضای سازمان های بین المللی و نیاز حیاتی و فوری شورای امنیت به مشروعیت و کارآمدی پرداخت.

1386

62

محمود احمدی‌نژاد؛ رئیس‌جمهور

وی در سومین حضور خود به مباحثی همچون تلاش سازمان یافته برای فروپاشی خانواده و کاهش منزلت زن، نقض گسترده حقوق بشر، توسعه تروریسم و اشغالگری، هجمه به فرهنگهای بومی و تحقیر ارزشهای ملی ملتها، گستره فقر، بی سوادی و محرومیت از بهداشت و فاصله فقیر و غنی در جهان، نادیده گرفتن ارزشهای متعالی و ترویج فریب و دروغ، نقض قوانین و حقوق بین الملل و نادیده گرفتن تعهدات، گسترش سایه تهدید و مسابقه تسلیحاتی، ناتوانی سازو کارهای بین المللی برای رفع این چالشها و برپایی صلح و امنیت پایدارˈ پرداخت. طرح شبهه درباره هولوکاست و سخنرانی احمدی نژاد در دانشگاه کلمبیا از مهمترین موضوعاتی بود که واکنش‌های بسیاری را بویژه از سوی صهیونیست‌ها برانگیخت.

1387

63

محمود احمدی‌نژاد؛ رئیس‌جمهور

اعلام احترام به مقاومت مظلومانه مردم فلسطین و حمایت همه جانبه از آن، دعوت از همه دولت‌های زورگو برای بازگشت به راه خدا و انبیاء و راه ملتها و راستی و عدالتو تاکید بر حق مسلم ایران در برخورداری از انرژی هسته‌ای از محورهای سخنان احمدی‌نژاد در این اجلاس بود.

1388

64

محمود احمدی‌نژاد؛ رئیس‌جمهور

احمدی نژاد در این سال به انتقاد از سازمان ملل و رویه حاکم بر مناسبات بین‌المللی پرداخت. او در این سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل با اشاره به ضرورت تغییر ساختار سازمان ملل گفت : این قابل قبول نیست که سازمان ملل و شورای امنیت که باید نماینده همه ملت‌ها و دولت‌ها باشند و تصمیم‌گیری در آن براساس مردمی‌ترین و دموکراتیک‌ترین شیوه‌ها باشد، تحت سلطه چند دولت و در خدمت منافع و خواست آنها باشد.

1389

65

محمود احمدی‌نژاد؛ رئیس‌جمهور

وی در ششمین حضور خود در سال 89 به کالبدشکافی 11 سپتامبر پرداخت و پیشنهاد مناظره با مسئولان آمریکایی در سازمان ملل متحد را داد.

1390

66

محمود احمدی‌نژاد؛ رئیس‌جمهور

احمدی نژاد در هفتمین سال حضور خود در مجمع عمومی به موضوعاتی چون لزوم اصلاح مدیریت جهان بر مبنای عدالت، لزوم اصلاح ساختارها و شیوه های اتخاذ تصمیم در سازمان های بین المللی و به ویژه شورای امنیت و تاکید بر احقاق حقوق و آزادی همه سرزمین فلسطینیان و اخراج صهیونیست ها از منطقه اشاره کرد.

1391

67

محمود احمدی‌نژاد؛ رئیس‌جمهور

سال 91 هشتمین و آخرین حضور احمدی نژاد در مجمع عمومی بود. سخنرانی او با مضامینی چون نوید فراهم آمدن دنیایی بهتر برای زندگی و ظهور منجی همراه بود. او در پایان سخنرانی خود سه بار شعار زنده باد بهار را مطرح کرد.

1392

68

حسن روحانی؛ رئیس‌جمهور

روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل، ایده جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری را مطرح کرد. وی همچنین ضمن تاکید بر صلح آمیز بودن فعالیت هسته ای ایران خواستار اجماع جهانی برای حل موضوع هسته‌ای کشورمان شد. رئیس جمهور در سخنان خود تصریح کرد: «سلاح هسته‌ای و کشتار جمعی هیچ جایگاهی در دکترین دفاعی ایران نداشته و با باورهای بنیادین مذهبی و اخلاقی ما در تعارض است.» روحانی همچنین گفته بود: «جمهوری اسلامی ایران ضمن پافشاری بر اعمال حقوق خود و ضرورت احترام و همکاری بین المللی در اعمال این حقوق، آماده گفت‌وگوهای بدون تاخیر برای اعتمادسازی متقابل و رفع دو سویه ابهامات از طریق شفافیت کامل می‌باشد.» وی تاکید کرده بود: «ایران به دنبال تعامل سازنده بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک با دیگر کشورهاست و در این چارچوب در پی افزایش تنش با ایالات متحده نیز، نیست."

گفت‌وگوی تلفنی روحانی و باراک اوباما، از حاشیه‌های مهم اولین حضور روحانی در سازمان ملل بود.

1393

69

حسن روحانی؛ رئیس‌جمهور

روحانی در دومین سفر خود به نیویورک با اعلام اینکه خاورمیانه با اشتباهات غرب به بهشت تروریست‌ها بدل شده، تاکید کرد: رویکرد اصولی ما، پایان بخشیدن به توهم ایران‌هراسی و زمینه‌سازی برای مشارکت راهبردی با همسایگان است.روحانی از کشورهای دنیا خواست تا علیه تروریسم متحد شوند.

1394

70

حسن روحانی؛ رئیس‌جمهور

این سفر تحت تاثیر فاجعه منا قرار داشت و به همین دلیل روحانی در سخنرانی خود علاوه بر موضوع برجام انتقادات تندی را متوجه عربستان سعودی کرد.

1395

71

حسن روحانی؛ رئیس‌جمهور

رئیس جمهور در این اجلاس با توجه به شروع اجرای برجام به کارشکنی های آمریکا در این زمینه پرداخت و گفت: هر گونه بدعهدی در اجرای برجام، به بی اعتباری بیشتر ایالات متحده در سطح جهان می‌انجامد. تعلل ایالات متحده در اجرای تعهدات قانونی اش در ماه‌های گذشته اشتباهی راهبردی است که باید فوراً جبران شود.

همچنین با توجه به ممانعت عربستان سعودی از حضور زائران ایرانی در مراسم حج سال 95، بخشی از سخنان روحانی نیز به این مساله اختصاص داشت. رئیس جمهور کشورمان در این ارتباط گفت: ولت عربستان سعودی اگر به تحقق چشم انداز تازه ای در توسعه خود و امنیت منطقه چشم دوخته است، باید از ادامه سیاست های تفرقه افکنانه، ترویج ایدئولوژی نفرت و تعرض به حقوق همسایگان باز ایستد، مسئولیت خود نسبت به حیات و حرمت زائران را بپذیرد و روابط خود را بر پایه احترام متقابل و مسئولیت پذیری در قبال ملتهای منطقه تنظیم کند.

1396

72

حسن روحانی؛ رئیس‌جمهور

رئیس جمهور کشورمان در پنجمین حضور خود در مجمع عمومی تا ساعاتی دیگر در سازمان ملل سخنرانی خواهد کرد. با توجه به شرایط بین المللی و موضعگیری هایی که از سوی مقامات کشورمان در هفته ها و ماه های اخیر شاهد بوده ایم می توان پیش بینی کرد مسائلی از جمله برجام و عملکرد آمریکا در قبال این توافق، مساله میانمار و مساله تروریسم و بحران های منطقه، از جمله محورهای سخنرانی امروز حسن روحانی باشد. همچنین با توجه به سخنرانی تندی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا دیشب علیه کشورمان داشت دور از ذهن نیست که روحانی به طور مستقیم یا غیرمستقیم، واکنش‌هایی به مواضع رئیس جمهور آمریکا داشته باشد.