بررسی تاثیر لیتیوم در بروز افسردگی

نوروساینس‌نیوز نوشت: اختلالات افسردگی، از شایع‌ترین بیماری‌ها در سراسر جهان به شمار می‌رود. دلایل این اختلالات، پیچیده هستند و تاکنون فقط تا حدودی درک شده‌اند. به نظر می‌رسد که عنصر کمیاب لیتیوم در این میان نقش داشته باشد.

گروهی از پژوهشگران "دانشگاه فنی مونیخ"(TUM) آلمان در بررسی جدید خود نشان داده‌اند که توزیع لیتیوم در مغز افراد افسرده، با توزیع آن در مغز افراد سالم متفاوت است.

لیتیوم برای بسیاری از ما به خاطر باتری‌های قابل شارژ آشنا است. بیشتر افراد، لیتیوم را به صورت روزانه در آب آشامیدنی خود مصرف می‌کنند. پژوهش‌های بین‌المللی نشان داده‌اند که بالاتر بودن میزان لیتیوم طبیعی در آب آشامیدنی، با کاهش میزان خودکشی در مردم مرتبط است.

دهه‌هاست که نمک‌های لیتیوم در غلظت‌های بسیار بالاتر، برای درمان شیدایی و اختلالات افسردگی به کار رفته‌اند. با وجود این، هنوز نقش دقیق لیتیوم در مغز ناشناخته است.

فیزیکدانان و آسیب‌شناسان عصبی دانشگاه فنی مونیخ به متخصصان "دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ"(LMU) و موسسه "FRM II" ملحق شده‌اند تا روشی را ابداع کنند که می‌توان از آن برای تشخیص دقیق توزیع لیتیوم در مغز انسان استفاده کرد.

پژوهشگران امیدوارند که بتوانند به نتایجی در مورد درمان برسند و درک بهتری در مورد فرآیندهای فیزیولوژیکی که در افسردگی نقش دارند، به دست بیاورند.

نوترون‌ها کمترین مقدار لیتیوم را تشخیص می‌دهند

پژوهشگران، مغز بیماری را که خودکشی کرده بود، بررسی کردند و به مقایسه آن با دو فرد کنترل‌شده پرداختند. این پژوهش، نسبت تراکم لیتیوم در ماده سفید مغز را با تراکم آن در ماده خاکستری مورد بررسی قرار می‌دهد.

پژوهشگران برای تعیین محل لیتیوم در مغز، ۱۵۰ نمونه از نواحی گوناگون مغز را بررسی کردند؛ برای نمونه، نواحی که احتمالا مسئول پردازش احساسات هستند. پژوهشگران با استفاده از روش موسوم به "فراکافت کنشوری نوترونی گامای بی‌درنگ"(PGAA)، نوترون را به بخش‌هایی از مغز تاباندند.

"رومن گرنهاوزر"(Roman Gernhäuser)، از پژوهشگران این پروژه گفت: یک ایزوتوپ لیتیوم، عملکرد خوبی در جذب نوترون‌ها دارد. این ایزوتوپ سپس به اتم هلیم و اتم تریتیوم تجزیه می‌شود.

از آنجا که تراکم لیتیوم در مغز معمولا بسیار کم است، تشخیص آن نیز بسیار دشوار است. دکتر "جوتا شوفر"(Jutta Schöpfer)، از پژوهشگران این پروژه گفت: امکان شناسایی مقدار کم لیتیوم در مغز با چنین روشی، تاکنون وجود نداشت.

گرنهاوزر گفت: یک جنبه ویژه بررسی با استفاده از نوترون‌ها، این است که نمونه‌های ما از بین نمی‌روند. این بدان معناست که ما می‌توانیم آنها را چندین بار طی یک مدت زمان طولانی بررسی کنیم.

تفاوت قابل توجه میان افراد افسرده و افراد سالم

گرنهاوزر ادامه داد: ما مشاهده کردیم که میزان لیتیوم در ماده سفید مغز افراد سالم، به صورت قابل توجهی بیشتر از مقدار آن در ماده خاکستری مغز است. در مقابل، توزیع لیتیوم در مغز بیماری که خودکشی کرده بود، توزیع متعادلی داشت و تفاوت سیستماتیک قابل اندازه‌گیری در آن دیده نشد.

شوفر گفت: نتایج ما نسبتا پیشگامانه هستند زیرا ما برای نخستین بار توانستیم توزیع لیتیوم تحت شرایط فیزیولوژیکی را تشخیص دهیم. از آنجا که ما توانستیم مقدار این عنصر را بدون استفاده از دارو تشخیص دهیم و از آنجا که توزیع آن کاملا متفاوت است، باور داریم که لیتیوم واقعا عملکرد مهمی در بدن دارد.

این تنها یک آغاز است!

گرنهاوزر ادامه داد: این واقعیت که ما فقط توانستیم بخش‌هایی از مغز سه نفر را بررسی کنیم، نشان می‌دهد که این پژوهش، تنها یک آغاز است. با وجود این، ما توانستیم بسیاری از نواحی متفاوت مغز را که رفتار سیستماتیک را تایید می‌کنند، مورد بررسی قرار دهیم.

وی افزود: ما با بررسی بیماران بیشتر می‌توانیم اطلاعات بیشتری به دست بیاوریم. همچنین شاید بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم که آیا کاهش میزان لیتیوم در مغز افراد افسرده، نتیجه بیماری است یا خیر.

این پژوهش، در مجله "Scientific Reports" به چاپ رسید.

منبع: ایسنا

46