کشورهای قفقاز هم از تحریم‌های آمریکا علیه ایران آسیب می بینند

هدف واشنگتن از صفر کردن صادرات نفت ایران مستقیماً بر این سه کشور منطقه قفقاز تاثیری نمی گذارد چون هیچ کدام از ایران نفت وارد نمی کنند. هرچند هر سه از جوانب مختلفی برای گاز طبیعی وابسته به ایران هستند .
جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا اخیراً به هر سه این کشور ها سفر کرده تا حمایت آنها را برای تلاش‌های آمریکا در جهت منزوی کردن تهران بگیرد. هر چند دیدارهایش بی‌نتیجه بودند. وقتی واشنگتن در پنج نوامبر دور جدید تحریمها علیه ایران را اجرایی کرد، هشت کشور را معاف کرد که ترکیه جزئی از آنها بود، ولی هیچ کدام از کشورهای قفقاز معاف نشدند .
موقعیت آذربایجان به عنوان صادر کننده اصلی نفت خام و گاز طبیعی و برخی اوقات وارد کننده گاز طبیعی ایران پیچیده‌تر است. آذربایجان مرزهای طولانی دریایی با ایران دارد و مالک تعدادی از میادین گازی و نفتی توسعه نیافته دریای خزر طبق قرارداد مشترک ماه مارس سال جاری میلادی است .
به نظر نمی‌رسد توسعه این میادین گازی و نفتی فعلاً ممکن باشد. ولی داد و ستد های مشترک دیگری وجود دارد که واشنگتن می‌تواند به زور متوقفشان کند .
میدان گازی اصلی آذربایجان، شاه دنیز، در حال حاضر توسط کنسرسیومی به رهبری شرکت بزرگ انگلیسی بریتیش پترولیوم در حال توسعه است و شرکت ملی نفت ایران نیز 10 درصد در آن سهم دارد .
شاه دنیز فعلا تنها منبع گاز برای «کریدور گاز جنوبی» موسوم به اس جی سی به پشتیبانی اتحادیه اروپا و برای بلندمدت است که هدفش کاهش وابستگی اروپا به انرژی روسیه می باشد.
واشنگتن در ماه اوت وضعیت شاه دنیز و پروژه اس جی سی را مشخص کرد. وزارت خزانه داری آمریکا یک معافیت دائم از تحریم‌های مربوط به ایران برای توسعه گاز طبیعی و ساخت و عملیاتی کردن خط لوله ای برای اتصال گاز طبیعی از آذربایجان به ترکیه و اروپا صادر کرد .
این توافق یعنی این شرکت نفت دولتی آذربایجان و سهامداران دیگر مشمول تحریم های مربوط به این پروژه نمی شوند .
آذربایجان همچنین از افزایش قیمت نفت در اثر توقف صادرات ایران سود می‌برد. بی‌ثباتی موجود هم باعث افزایش قیمت گاز طبیعی می‌شود. ولی موقعیت آذربایجان به خاطر واردات گاز طبیعی ایران پیچیده است .
آذربایجان مقدار کمی از گاز ایران را برای مصرف داخلی وارد می‌کند. همچنین در سال‌های اخیر گاز ترکمنستان از طریق ایران وارد آذربایجان می شود تا به تولید خودش اضافه شده و به گرجستان صادر شود. انتظار می‌رود گرجستان حدود 2.7 میلیارد متر مکعب گاز از آذربایجان در سال جاری وارد کند .
اگر صادرات گاز آذربایجان به گرجستان تغییری نکند، آن وقت گرجستان با وجود ساحل دریای سیاه نیازی به واردات نفت ایران نخواهد داشت و تحریم های آمریکا تأثیر چندانی بر آن نخواهند گذاشت .
ولی در مورد ارمنستان اینگونه نیست. منابع گاز طبیعی معدود ارمنستان و 40 درصد تولید برق از نیروگاه اتمی قدیمی متسامور، این کشور را وابسته به واردات گاز برای تامین نیازهای انرژی کرده‌است.
بخش اعظم گاز ارمنستان از روسیه وارد میشود ولی ایروان در سال 2017 حدود 400 میلیون متر مکعب گاز از ایران وارد و در عوض برق صادر کرد. در اوایل سال 2017 قراردادی بسته شد برای افزایش واردات گاز به ارمنستان تا 25 درصد و به همین میزان افزایش صادرات برق به ایران. وضعیت این قرارداد و صادرات گاز ایران به ارمنستان فعلا نامشخص است .
وزارت امور خارجه ارمنستان در 6 نوامبر اعلام کرد:« بررسی جامعی از تاثیرات تحریم های جدید ایران بر ارمنستان در حال انجام است» .
موقعیت ارمنستان پیچیده تر هم هست چون بیشتر شبکه خط لوله گاز آن متعلق به شرکت گزپروم روسیه است که بر سر قیمتی که گزپروم بر گاز می‌گذارد مشکل دارند. اجبار ایروان به توقف واردات از ایران آن را به روسیه وابسته تر و موقعیت چانه‌زنی آن را سخت تر میکند .

منبع: تسنیم

15