گنبدکاووس گذشته ای به بلندای چند هزار سال و تاریخی مملو از فراز و فرودهای گوناگون دارد که خرابه شهر جرجان، شاهد آشکار بر این تاریخ است.
شهر تاریخی جرجان در جوار مرقد مطهر امامزاده یحیی بن زید (س) از نوادگان امام سجاد (ع) واقع شده، بر اساس نوشته جغرافینویسانی چون اصطخری و ابن حوقل با شهرهای مشهور و همتراز دوران خود مانند ری و نیشابور قابل مقایسه بود.