عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه ۱۰ برابر مشروطه و ملی شدن نفت راجع به ۱۰ سال اول انقلاب دروغ گفته میشود، گفت: کانون اصلی به هم ریختگیهای ایران فروپاشی مالی حکومت است، ولی یک بحث جدی در این زمینه مطرح نمیشود که چه کار کردهایم به این روز افتادهایم. در حالی که مثلا وقتی کارهای صنیعالدوله را در مجلس اول مشروطه میبینید، تازه میفهمید چرا در روز روشن وقتی صنیعالدوله میخواست لایحه بودجه را به مجلس ببرد، دو تبعه روس او را ترور کردند. جرم مصدق این است که، چون او را دیده یک کار کارشناسی بسیار عمیق درباره فاجعه کاپیتولاسیون کرده است.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه برخی از دولتمردان ما حرفهایی میزنند که شرم آور است، گویی آنها یک روز تاریخ را نخوانده اند، گفت: تمام کارکردهایی که روس و انگلیس در دوره قاجار و آمریکا و انگلیس در دوره پهلوی علیه شکل گیری بنیه تولید ملی در ایران به کار گرفتند، به صورت قاعده در چارچوب برنامه تعدیل ساختاری آمده است. تلخ و غم انگیز است که تمام عوارضش علیه توسعه ایران، عریان شده است.
حسین فاطمی روزنامهنگاری وطنپرست و سیاستمداری خستگیناپذیر بود که در جریان ملی کردن نفت با فعالیتهای گستردهاش در عرصه سیاست به پیروزی این نهضت یاری رساند و به عنوان وزیر امور خارجه دولت محمد مصدق دستور قطع رابطه با انگلیس داد.
۳۱ تیر ۱۳۳۱ دادگاه لاهه بعد از ۱۲ جلسه رسیدگی به پرونده دعوی انگلیس، با ۵۶ رای موافق در برابر ۹ رای مخالف بر عدم صلاحیت این دیوان برای رسیدگی به دادخواست انگلستان صحه گذاشت و بهاینترتیب دعوی انگلیس باطل شد.
چه شد که طرح ملی شدن صنعت نفت ایران که یک بار در مجلس شانزدهم رد شد به فاصله چند روز مجددا در دستورکار همان مجلس قرار گرفت و این بار بر خلاف تصور اولیه به تصویب همان مجلس رسید؟ اتحاد سیاسی دکتر محمد مصدق و جبهه ملی ایران با آیتالله سید ابوالقاسم کاشانی و حجتالاسلام سید مجتبی نوابصفوی در به ثمر رسیدن این کار بزرگ چه نقشی داشت؟
دانکن سندز (دیپلمات انگلیسی و داماد وینستون چرچیل) معتقد بود برای تضعیف ایران باید روی مساله هویت و ناسیونالیسم ایرانی کار کرد و از سطح فشار اقتصادی بر ایران کاست.
«ایران نخستین کشوری بود از کشورهای نفتخیز که شرکت ملیِ خاصِ خود را ایجاد کرد و قانون نفت نوشت و قرارداد مشارکت و خدمت در زمینۀ نفت ابداع کرد.»
سخنگوی دولت با اشاره به فرارسیدن سالروز ملیشدن صنعت نفت گفت: امروز خوشبختانه خط مقاومت نافرجام ملی، در برجام به فرجام و کمال خودش رسیده است.
ملی شدن صنعت نفت بعد از گذشت ۷۰ سال همچنان نقاط تیره و روشنی دارد. تلاش شده تا در سالگرد این رخداد، ماجرای کشف اسناد از خانه سدان که از آن میتوان به عنوان «واترگیت» ایرانی نیز نام برد، بازخوانی شود.
به مناسبت ۲۹اسفند، روز ملی شدن صنعت نفت، نگاهی بر سرنوشت فرزندان مصدق داریم. سرنوشت تلخ کوچکترین دختر مصدق بسیار دردناک است.