وعدههای آمریکا به کردهای سوریه برای عدم آشتی با دمشق
دولت آمریکا برخلاف تردید و بلاتکلیفی که از زمان ورود جو بایدن به کاخ سفید در پرونده سوریه نشان داده است، در چند روز گذشته، بار دیگر توجه خود را بر شرق سوریه متمرکز کرده است تا مسیر تحولاتی را منحرف کند که به سمت حل و فصل بحران کردها و دولت سوریه و بازگشت مجدد دولت به مناطق تحت کنترل نیروهای سوریه دموکراتیک پیش میرفت.
روزنامه الاخبار لبنان در یادداشتی درباره سفر هیئت کردهای سوریه به روسیه و موضع دولت جدید آمریکا در قبال پرونده سوریه نوشت: جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا برخلاف تردید و بلاتکلیفی که از زمان ورود به کاخ سفید نشان داده است، در چند روز گذشته، وزن خود را در شرق سوریه انداخته است تا مسیر تحولاتی را منحرف کند که به سمت حل و فصل بحران و بازگشت مجدد دولت سوریه به مناطق تحت کنترل نیروهای سوریه دموکراتیک در خط تماس با نیروهای وابسته به ترکیه پیش میرفت.
این مداخلهای است که به سرعت بر تلاشهای سوریه و روسیه در راستای حل و فصل این مساله سایه افکند، بهویژه در سایه وعدههای آمریکا به کردهای سوریه مبنی بر حفظ و تقویت حمایتها و همچنین تضمین حضور نظامی واشنگتن در شرق فرات برای یک دوره نامعلوم. این امر به بن بست مذاکرات میان مسکو و کردهای سوریه منجر نشد.
سفر کردها به مسکو که برای حدود دو هفته قبل برنامه ریزی شده بود، پس از سفر آمریکاییها به رهبری ایتان گلدریچ، معاون وزیر امور خارجه این کشور در امور خاور نزدیک به سوریه، به تعویق افتاد. این سفر شامل دیدارهایی با فرماندهان قسد و شورای سوریه دموکراتیک "مسد" و همچنین نمایندگان "شورای ملی کردها" مورد حمایت ترکیه بود. این هیئت آمریکایی همچنین دیدارهایی را با اعضای هیئت اپوزیسیون سوریه و احزاب و گروههای دیگر انجام داد.
در همین راستا، منابع کرد به الأخبار گفتند: یک هیئت کرد به ریاست الهام احمد، رئیس کمیته اجرایی شورای سوریه دموکراتیک طی دو روز آینده با مقامات روسیه دیدار و با آنها درباره دیدگاه کردها درباره مسیر روسیه برای حل و فصل مساله آنها گفتوگو خواهد کرد.
این منابع همچنین گفتند که هیئت کردها "پیشنهاد جدیدی" را درباره مسیر مورد نظر آنها برای تفاهمات احتمالی به روسیه ارائه خواهند کرد، از جمله این پیشنهادها حفظ نیروهای کرد و به خطر نینداختن "طرح خودمختاری" است که پروژه فدرالی کردن سوریه را بار دیگر مطرح میکند و این همان چیزی است که دمشق و مسکو در سالهای گذشته بارها آن را رد کردهاند.
هیئت کردها اینبار با وعدههای آمریکا ازجمله ادامه حمایت از خودمختاری، اطمینان از مهار ترکیه راهی مسکو میشود.
تلاش برای باز کردن گذرگاهها با عراق، حمایت مالی برای ایجاد ساختار اقتصادی، بررسی راه حلهایی برای دور زدن تحریمهای سزار در ازای ایجاد نزدیکی بیشتر میان نیروهای سوریه دموکراتیک و "شورای ملی کردها" و همواری مسیر برای نزدیکی دیگر با"ائتلاف اپوزیسیون" از دیگر وعدههای آمریکا به کردهای سوریه است.
نیروهای سوریه دموکراتیک پیشنهاد جدید آمریکا، علیرغم موانع زیادی که با آن مواجه است را فرصتی میداند که میتوان در مسیر مذاکره با مسکو از آن استفاده کرد و آنها همچنین این طرح را یک «اهرم فشار» برای دستیابی به دستاوردهای جدید میدانند.
علاوه بر تلاشهای آمریکا برای متحد کردن اپوزیسیون و ملحق کردن قسد به صفوف آن، که از دیدگاه آمریکا به "تعادل" قابل استفاده در روند سیاسی منجر خواهد شد، واشنگتن همچنین در تلاش است تا "تحولات میدانی" را متوقف و از ادامه باز شدن خطوط تدارکات فرامرزی اطمینان حاصل کند که در مقابل مسکو درصدد بستن آنها و محدود کردن خطوط تدارکاتی و کمک رسانی به کریدورهای داخلی، برای جلوگیری از افزایش نفوذ خارجی در پرونده سوریه از یک سو و فراهم کردن زمینه مصالحههای آینده از سوی دیگر است.
هیئت آمریکایی در دیدارهای خود در سوریه بر سناریوی درعا تمرکز کرد و آن را تهدیدی برای قسد و اپوزیسیون سوریه دانست و نزدیکی کردها و ائتلاف را پیشنهاد کرد و آن را بهترین راه حل برای جلوگیری از رخ دادن تهدیدهای مذکور اعلام کرد. این سناریویی بود که برای برانگیختن مردم علیه تلاشهای روسیه استفاده شد و خیلی زود با ممانعت مردم از عبور یک تیم گشت روس در دیرالزور و قطع جادههای ارتباطی میان مواضع تحت کنترل نیروهای سوریه دموکراتیک با مناطق تحت کنترل دولت سوریه نمایان شد.
واشنگتن از این حوادث استفاده رسانهای کرد و بلافاصله تیم گشتی را برای حل و فصل اختلافات میان روسها و کردهای سوریه به منطقه اعزام کرد.
سناریوی درعا که واشنگتن نسبت به وقوع آن هشدار میدهد؛ شامل گسترش مستمر نفوذ روسیه در مناطق کردنشین است که در آینده منجر به واگذاری مناطق فوق به دولت سوریه بدون دستیابی به هیچ دستاوردی یا ایجاد تغییر واقعی در صحنه خواهد شد و این نشان دهنده پیروزی دمشق است که واشنگتن آن را نمیخواهد.
تلاشهای اخیر آمریکا جدید تلقی نمیشوند، بلکه ادامه مسیری است که واشنگتن تلاش میکند آن را بار دیگر و پس از متوقف شدن آن در شش ماه گذشته پیش ببرد؛ شش ماهی که واشنگتن طی آن به دلیل دخالت مستقیم ترکیه در مذاکرات، در ایجاد زمینه مشترک میان کردها با مشکلاتی مواجه شد.
تلاشهای ایالات متحده که پس از یک دوره تردید و بلاتکلیفی پس از سرکار آمدن جو بایدن بار دیگر ازسرگرفته شد، با مخالفت آشکار روسیه مواجه شد، چراکه این تلاشها و فعالیتها در راستای جدایی طلبی و یک منبع تهدید برای سوریه و وحدت آن و به طور کلی منطقه هستند.
علیرغم اعتقاد کشورهای دخیل در پرونده سوریه مبنی بر نزدیک شدن تاریخ خروج نیروهای آمریکا از سوریه، تردیدهایی در مورد سازوکار حاکم بر این خروج و پروندههای باقی ماندهای که واشنگتن از خود به جای خواهد گذاشت، وجود دارد. به ویژه با توجه به افزایش توجه آمریکا به پرونده ایران که تلاش واشنگتن برای تشکیل ائتلاف سیاسی را تفسیر میکند؛ ائتلافی که مخالفان سوری را با نیروهای سوریه دموکراتیک متحد میکند و میتواند به عنوان ابزاری در آینده پس از خروج نیروهای آمریکایی مورد استفاده قرار گیرد.
هیئت آمریکایی عملاً هیچ نتیجه واقعی از سفر خود به دست نیاورد و همچنین نتوانست به ترمیم شکافی در روابط نیروهای سوریه دموکراتیک و گروههای مخالف دست یابد؛ مسالهای که به وضوح در ادامه بمباران متقابل میان نیروهای قسد و گروههای وابسته به ترکیه و تشدید فعالیت نظامی کردها در عفرین مشهود بود. با این وجود این سفر برای قسد و جریان کرد وابسته به آمریکا فرصتی برای افشایش فشار بر مسکو و اشاره به طرح جایگزین دیگری بود؛ طرحی که اداره خودمختار میتواند در آن مشارکت کند و این مسالهای است که انتظار میرود مسکو که اکنون نفوذ زیادی در شرق سوریه دارد، قاطعانه به آن پاسخ دهد.