بانوی آهنین شیلی را بشناسید/ از شکنجه با شوک الکتریکی تا فرار به آلمان و ریاست جمهوری/ چگونه میشل باشله با فساد جنگید و محبوب مردم شیلی شد؟

مجید محمدی- چند روز قبل، فیلمی از ابراز احساسات مردم نسبت به میشل باشله پس از ترک کاخ ریاست جمهوری شیلی پخش شد که بازتاب بسیاری در شبکه های اجتماعی داشت. گریه مردم در مراسم و جشن تودیع خانم میشل باشله پس از پایان دوره ریاست جمهوری شیلی، که باعث رونق اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری و بهبود سیستم درمان و آموزش کشورش شد، بسیار جالب بود.

طرفداران باشله معتقدند که در زمان ریاست جمهوری او هیچ‌گونه فساد اداری و اختلاس مالی گزارش نشده است و بعد از خروج از کاخ ریاست جمهوری هم تنها دارایی‌اش حقوق بازنشستگی است.

اما این بانو که تاثیر بسیاری در سرنوشت شیلی داشت کیست؟ بِرونیکا میچِل باچِلِه خِریا معروف به میشل باشله متولد سال ۱۹۵۱ در سانتیاگو است. سیاستمدار سوسیالیست، رئیس‌جمهور چپ‌گرای سابق کشور شیلی، وزیر بهداشت، درمان و دفاع دوره ریاست‌جمهوری ریکاردو لاگوس است. میشل باشله پزشک متخصص اطفال، یکی از اعضای کابینه، مادر و رئیس آژانس زنان سازمان ملل متحد در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۳ است. او به‌عنوان نخستین رئیس‌جمهور زن شیلی و دومین زنی که در یک کشور آمریکای لاتین به قدرت می‌رسد و چهارمین رئیس‌جمهوری بود از ائتلاف چپ میانه که در دههٔ ۱۹۸۰ به منظور مخالفت با پینوشه تشکیل شد.

میشل باشله در ۸ اوت ۲۰۱۸ به عنوان کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل با تأیید مجمع عمومی سازمان ملل جایگزین زید رعد حسین از اعضای خاندان سلطنتی اردن که چهار سال در این سمت بود، شد. این انتخاب به پیشنهاد آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل بود.

از تحصیل در شیلی تا کودتا، شکنجه و فرار به آلمان
میشل در یک خانواده نسبتا ثروتمند به دنیا آمد. پدرش یک نظامی بود و به همین خاطر در کودکی دائما همراه خانواده از شهری به شهر دیگر می‌رفت و عملا یک مهاجر به حساب می‌آمد. با گذراندن دوران دبیرستان توانست در رشته پزشکی وارد دانشگاه مرکزی شیلی شود. البته خودش علاقه‌ای به این رشته نداشت و جامعه شناسی را ترجیح می‌داد ، اما به اصرار پدرش مجبور شد وارد رشته پزشکی شود. خود میشل بعدها در مصاحبه هایش گفت که کم کم رابطه اش با پزشکی بهتر شد ، چرا که فهمید می‌تواند از این طریق به مردم فقیر و بیچاره شیلی کمک کند.

اوج دوران دانشجویی میشل با قدرت گیری پینوشه طرفدار آمریکا و کودتا علیه آلنده در شیلی همزمان شد. میشل که سر پر سودایی داشت و از فعالان چپ و حامی آلنده بود، توسط نیروی ارتش دستگیر شد. او را در زندان عمومی و یک مخفیگاه در مکانی نامعلوم در اطراف شهر سانتیاگو نگه داشته و شکنجه های بسیار شدید روحی و جسمی کردند. پدر او هم در همان زمان دستگیر شد و به علت شکنجه در زندان به علت ایست قلبی از دنیا رفت.

میشل مدتی بعد آزاد شد، اما همچنان تحت نظر شدید نیروهای امنیتی پینوشه قرار داشت. او تصمیم گرفت به آلمان شرقی فرار کند و در آنجا زندگی نویی را آغاز نماید. میشل پس از سفر به آلمان وارد دانشگاه لایپزیگ شد. در سال 1976 وارد یک حزب کمونیستی گردید و همزمان تحصیل پزشکی را هم ادامه داد. در آلمان با یک تبعیدی دیگر به نام جرجیو کارتس ازدواج کرد. بعد از چند سال فعالیت سرانجام در سال 1979 به شیلی بازگشت و تصمیم گرفت زندگی جدیدش را در کشور خودش آغاز نماید.

آغاز فعالیت سیاسی؛ وزارت بهداشت و دفاع
در ابتدای کار، میشل از فعالیت سیاسی در شیلی منع شده بود و از این رو به کار خود در زمینه طبابت کودکان ادامه داد. در سال ۱۹۹۰ کار خود را در وزارت بهداشت آغاز کرد. کارنامه درخشان او در این وزارتخانه باعث شد که میشل باشله در سال ۲۰۰۰ هدایت وزارتخانه بهداشت و درمان را برعهده گیرد.

او در سال ۲۰۰۲ وزیر دفاع شیلی شد. میشل باشله در ارتش شیلی دست به یک رشته اصلاحات دموکراتیک زد.

نخستین رئیس جمهوری زن شیلی؛ پاک کردن آثار سیاه دیکتاتوری
بر اساس گزارش دویچه ووله در سال ۲۰۰۶ بود که میشل باشله به عنوان نخستین زن، مقام ریاست جمهوری شیلی را از آن خود کرد.

دوره‌ ریاست جمهوری او در شیلی را نقطه عطفی در تاریخ این کشور می‌دانند. او در این دوره، اقدام به بهینه‌سازی پوشش درمانی در شیلی نمود و برنامه‌های اجتماعی گسترده‌ای برای کمک به خانواده‌های تهیدست را به مورد اجرا گذاشت.

افزون بر آن، به حق طلاق در شیلی مشروعیت بخشید و مبارزه گسترده علیه بی‌سوادی را آغاز کرد. اقتصاد شیلی در این دوره رونق گرفت.

میشل باشله پروژه اصلی خود را در شیلی، ریاست موزه حقوق بشر در سانتیاگو می‌داند. موزه‌ای که اسناد و یادواره‌های دوران خشونت کودتای خونین پینوشه و ایام دیکتاتوری برخاسته از آن را به معرض نمایش می‌گذارد.

با آنکه باشله از محبوبیت بسیاری برخوردار بود، اما در سال ۲۰۱۰ ناگزیر از مقام ریاست جمهوری شیلی کناره‌گیری کرد. قانون اساسی شیلی دو دوره‌ پیوسته ریاست جمهوری را مجاز نمی‌شمارد.

دوره‌ی دوم ریاست جمهوری؛ محبوبیت حتی با وجود فساد مالی در خانواده
در سال ۲۰۱۴، میشل باشله برای دومین بار به عنوان رئیس جمهور شیلی انتخاب شد. اما دوره‌ دوم ریاست جمهوری باشله همراه با موضوع فساد مالی در خانواده‌ی او شد. به‌ویژه بسیاری از اتهامات مربوط به فساد مالی متوجه پسر او بود.

اگرچه پسر باشله به دنبال بالا گرفتن اعتراضات از مقام خود به عنوان مشاور رئیس جمهور کناره‌گیری کرد، اما میشل باشله هرگز علیه پسر خود اعلام موضع نکرد و همین باعث شد اعتماد عمومی مردم نسبت به او کم بشود.

منبع: خبر فوری

38