علت و علایم بزرگ شدن پروستات و روش های درمانی

هایپزپلازی خوش خیم پروستات BPH که به معنای بزرگ شدن پروستات است یک بیماری شایع در بین مردان است که با افزایش سن بیشتر می شود. بزرگ شدن پروستات می تواند باعث ایجاد علایم ناخوشایند هنگام ادرار شود از قبیل مسدود کردن مسیر ادرار و ایجاد مشکلت برای کلیه و مجاری ادراری.

درمان های موثر مختلفی برای بزرگ شدن پروستات وجود دارد از جمله داروها، جراحی و درمان های با تهاجم کم. برای انتخاب بهترین گزینه پزشک باید ضمن مهاینه پروستات شرایط سلامتی شما را هم در نظر بگیرد.

شدت علایم در افراد متفاوت است ولی در طول زمان بدتر می شود. علایم مشترک بزرگ شدن پروستات عبارت است از :

نیاز مکرر یا فوری به ادرار کردن

افزایش دفع ادرار شبانه

مشکل در شروع ادرار کردن

جریان ادرار ضعیف یا منقطع

چکه چه کردن در انتهای ادرار

عدم توانایی در تخلیه کامل مثانه

علایمی که کمتر رایج هستند :

عفونت مجاری ادراری

عدم توانایی ادرار کردن

خون در ادرار

اندازه پروستات لزوما ارتباطی به شدت علایم ندارد. برخی از مردان فقط با اندکی بزرگ شدن پروستات علایم قابل توجهی دارند در حالی که مردان دیگر که دارای پروستات بسیار بزرگ هستد علایم ادراری اندکی نشان می دهند. در برخی مردان علایم تثبیت شده و حتی ممکن است در طول زمان بهبود پیدا کند.

علت بزرگ شدن پروستات

غده پروستات زیر مثانه قرار دارد. لوله ای که ادرار را از مثانه به سمت آلت تناسلی منتقل می کند درست از مرکز غده پروستات عبور می کند. زمانی که پروستات بزرگ می شود جلوی جربان ادرار را می گیرد. رشد پروستات در طول زندگی اغلب مردان ادامه دارد و در بسیاری از آن ها باعثث ایجاد علایم ادراری قابل توجه یا مسدود شدن جربان ادرار می شود. علت اصلی بزرگ شدن غده پزوستات کاملا روشن نیست با این حال ممکن است به دلیل تغییرات در تعادل هورمون های جنسی مردان با افزایش سن باشد.

عوامل خطر بزرگ شدن پروستات

افزایش سن : علایم بزرگ شدن پروستات به ندرت در مردان زیر ۴۰ سال دیده می شود. حدود یک سوم مردان در سن ۶۰ سالگی علایم متوسط و شدید را تجربه می کنند و تقریبا نیمی از آن ها در سن ۸۰ سالگی به آن مبتلا می شوند.

سابقه خاوادگی

دیابت و بیماری های قلبی

شیوه زندگی : چاقی عامل افزایش دهنده بزرگی پروستات و ورزد عامل کاهش دهنده آن است.

عوارض جانبی بزرگ شدن پروستات

ناتوانی ناگهانی ادرار کردن ( احتباس ادرار) که برای درمان نیاز به جراحی دارید.

عفونت های دستگاه ادراری : ناتوانی در تخلیه کامل مثانه می تواند خطر عفونت در دستگاه ادراری را افزایش دهد.

سنگ های مثانه : که به دلیل عدم تخلیه کامل مثانه ایجاد شده و می تواند باعث عفونت ف تحریک مثانه ، خون در ادرار و انسداد جریان ادرار شود.

آسیب کلیه و مثانه

اغلب مردان که پروستاتشان بزرگ شده با این عوارض روبرو نمی شوند مگر در مواردی که با احتباس ادرار و عدم تخلیه کامل مثانه روبرو باشند.

اعتقاد بر این است که بزرگ شدن پروستات خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهد.

معاینات لازم برای تشخیص بزرگ شدن پروستات عبارتند از :

معاینه رکتوم : پزشک انگشتش را وارد مقعد می کند تا اندازه پروستات را لمس کند.

آزمایش ادرار : برای تشخیص عفونت های احتالی

آزمایش خون : برای تشخیص مشکلات کلیوی احتمالی.

آزمایش خون آنتی ژن محصوص پروستات PSA : که ماده ای تولید شده در پروستات است اگر سطح آن در خون افزایش پید کند نشانن دهنده بزرگ شدن پروستات می باشدالبته بالا رفتن PSA می تواند به دلیل جراحی اخیر، عفونت یا سرطان پروستات باشد.

پس از این آزمایشات پزشک برای تایید نظریه خود برای بزرگ شدن پروستات احتمالا آزمایش های تکمیلی را روی شما انجام خواهد داد:

آزمایش جریان ادرار : آلت شما به ماشینی که میزان قدرت و مقدار ادرار را اندازه گیری می کند وصل شده و نتایج آزمایش میزان پیشرفت بیماری در شما را نشان می دهد.

آزمایش حجم باقی مانده ادرار در مثانه که بعد از ادرار با قرار دادن یک کانتر در مثانه یا سونوگرافری مقدار ادرار باقی مانده در مثانه را مشخص می کنند.

اگر شرایط شما پیچیده تر باشد پزشک ممکن است نیاز به ازمایشان دیگر شود از جمله :

سونوگرافی از طریق مقعد برای اندازه گیری پروستات.

بیوپسی و نمونه برداری بافت برای تشخیص سرطان

مطالعات یورودینامیک که به با ورود هوا به داخل مثانه بازتاب عضلات مثانه را بررسی می کنند.

سیتوسکوپی و بررسی داخلی مجاری ادرار.

درمان بزرگ شدن پروستات
طیف گسترده ای از درمان برای بزرگ شدن پروستات جود دارد از جمله دارو، درمان های جراحی با تهاجم کم که بسته به اندازه پروستات، سن و وضعیت سلامت شما توسط پزشک توصیه می شود.

اگر علایم شما قابل تحمل باشد با توصیه های غذایی و تغییر سبک زندگی می توانید علایم خود را کنترل کرده بهبود بخشید.

داروهای موثر در درمان بزرگ شدن پروستات

داروها شایع ترین روش درمانی برای علایم خفیف تا متوسط بزرگ شدن پروستات هستند.

مسدود کننده های آلفا : با شل کردن عضلات مثانه و گردن مثانه ، ادرار کردن را راحت می کنند. عوارض جانبی آن ها عبارتند از سرگیجه و بازگشت منی به مثانه.

مهار کننده های آلفا-۵ ردوکتاز : پیشگیری از تغییرات هورمونی که باعث بزرگ شدن پروستات می شوند و مشاهده اثرات آن ها تا ۶ ماه طول می کشد و عارضه جانبی آن شامل انزال رتروگراد یاهمان بازگشت منی به مثانه است.

تادالافیل : این دراو برای درمان اختلال نعوظ استفاده می شود ضمن این که می تواند بزرگ شدن پروستات را هم درمان کند.

جراحی زمانی توصیه می شود که :

علایم شما متوسط تا شدید باشد

داروها علایم را از بین نبرده باشند.

انسدرار مجاری ادراری، سنگ مثانه، خون در ادرار یا مشکلات کلیوی داشته باشید.

درمان قطعی را ترجیح دهید

در صورتی که علایم زیر را داشته باشید ممکن است جراحی به کار شما نیاید:

عفونت مجاری ادراری درمان نشده

بیماری Urethral stricture

سابقه پرتودرمانی پروستات یا جراحی دستگاه ادراری

اخلال عصبی مانند پارکینسون یا ام اس

هر گونه جراحی پروستات می تواند عوارض جانبی ایجاد کند و بسته به روش انتخابی شما می تواند شامل موارد زیر باشد:

انزال رتروگراد : اسپرم به جای خروج از آلت تناسلی به مثانه برگردد

مشکل موقت با ادرار کردن

عفونت مجاری ادراری

اختلال خعوظ

خون ریزی

در موارد نادر، از دست دادن کنترل مثانه

انواع روش های جراحی برای درمان بزرگ شدن پروستات

برداشتن بخش داخلی پروستات TURP : یک اسکوپ نورانی وارد مجاری ادرار شدده و جراح تمام پروستات به جز محدوده خاری را بر می دارد که منجر به از بین رفتن سریع علایم می شود. بعد از TURP به طور موقت برای تخلیه مقانه به کاتتر نیاز دارید. برش پروستات TUIP : اسکوپ نورانی وارد مجاری ادرار شده و جراح یکی دو برش کوچک روی پروستات ایجاد می کند تا عبور ادرار را راحت تر کند.

ترموتراپی مایکرویو TUMT : پزشک الکترودهای مخصوص را وارد مجرای ادرار و کنار محدوده پروستات می کند. انرژی مایکرویو خارج شده از الکترود بخش داخلی پروستات را از بین می برد. نتایج بدست آمده کمی طول می ک شد.

ورود سوزن به پروستات TUNA : پزشک سوزن هایی را وارد غده پروستات می کند و امواج رادیویی از طریق سوزن بافت اضافه پروستات را گرم و تخریب می کند. البته این روش به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.

لیزر درمانی بزرگ شدن پروستات

لیزر با انرژی بالا بافت رشد کرده پروستات را تخریب نموده یا برمی دارد. لیزر درمانی معمولا علایم را بلافاصله اط بین می برد و نسبت به سایر روش ها علایم کمتری دارد.

برای کنترل علایم بزرگ شدن پروستات می توانید از تغییرات سالم در سبک زندگی خود استفاده نموده و علایم را کاهش دهید:

محدود کردن مصرف نوشیدنی یکی یا دو ساعت قبل از خواب.

محدود کردن مصرف کافئین و الکل که مثانه را تحریک می کند

محدود کردن مصرف داروهای ضد انعقادی و آنتی هیستامین

نگه نداشتن ادرار

تنظیم زمان دستشویی رفتن هر ۴ ساعت تا ۶ ساعت در روز.

رعایت رژیم غذایی سالم و کاهش وزن

ورزش و فعالیت منظم

گرم نگه داشتن

رژیم غذایی برای درمان بزرگ شدن پروستات

رشد غده پروستات توسط هورمون های قدرتمند شناخته شده به عنوان هورمون های جنسی کنترل می شود از جمله تستوسترون. تستوستروندر غده پروستات به هورمون دیگری به نام دی هیدروتستوسترون DHT تبدیل می شود که سطح بالای آن سبب افزایش سلول های پروستات می شود. تحقیقات نشان داده است که رژیم غذایی حاوی گوشت و لبنیات می تواند به بزرگ شدن پروستات کمک کند به خصوص اگر سبزیجات کافی مصرف نکنید.

مواد غذایی که برای درمان بزرگی پروستات مفیدند عبارتند از :

سالمون

گوجه فرنگی

بری ها : توت فرنگی، بلوبری، تمشک، بلک بری

کلم بروکلی

آجیل ها ، صدف ها و حبوبات

مرکبات

سیر و پیاز

عصاره استخراج شده از نخل به نام ساوپالمتو saw palmetto

اگر مبتلا به بزرگی پروستات هستید باید از مصرف این خوراکی ها اجتناب کنید

گوشت قرمز

لبنیات

کافئین

الکل

سدیم بالا

منبع: نیک صالحی

1980