راز علامت روی پیشانی هندی‌ها

اغلب این علامت‌ها شکل نقطه، یا خطوط رنگی سفید، سیاه و قرمز دارد و یا شکلدار و ترکیبی از نقطه و خط است که در ورای آن مفاهیم و معانی گسترده اجتماعی و دینی وجود دارد. ریشه این آیین و علامت گذاری روی بدن، به ویژه پیشانی به ساکنان آسیا در حدود ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد بازمی گردد.

شماری از مورّخین بر این باورند که پیشینیان باستانی ساکنان هند امروزی، خال‌ها و نقطه‌های روی پیشانی را برای شناسایی و به عنوان نوعی از آداب و رسوم روی پیشانی خود می‌کشیدند. با وجود اینکه اسباب شکل گیری این علامت‌ها و زمان بروز و ظهور آن تا امروز نامشخص و ناشناس است، برخی می‌گویند، نقطه‌های قرمز به آیین قربانی کردن انسان و حیوانات و اهدای آن‌ها به عنوان قربانی به ایزدان آیین هندو و خدایانشان بازمی‌گردد، به علاوه رسم آن روی تمام بدن، نمادی از «فدا شدن» با خون بوده است.

علامت‌هایی که ساکنان کنونی هند روی پیشانی قرار می‌دهند متنوع است و از همان رسوم پیشینیان ریشه می‌گیرد و شکل، معانی و اسم‌های مختلف دارد. به نقطه‌های قرمز «بیندی» یا «بوتو» می‌گویند و معمولاً از یک نوع خمیر به نام «کومکوم» ساخته می‌شود که در ترکیب آن از پودر زعفران هندی و ادویه‌های زرد استفاده می‌شود و رواج گسترده‌ای در هند دارد، به گونه ای که این پودر را گاهی با آبلیمو مخلوط می‌کنند تا به رنگ قرمز پررنگ و درخشانی درآید.

خطوط سفید «تیلاک» نام دارد که از یک نوع خاکستر مقدس در ساخت و ترکیب آن استفاده می‌کنند، خطوط تیلاک را فقط روی پیشانی قرار نمی‌دهند، بلکه آن را روی چانه، گردن، کف دست و سایر اعضای بدن نیز رسم می‌کنند.

علامت‌های روی پیشانی به دو بخش اصلی (تیلاک) و (بیندی) که ماهیّت دینی دارند تقسیم می‌شود، و مردان و زنان به یک اندازه از آن استفاده می‌کنند و میان آن‌ها مشترک است. این خطوط قوم و قبیله فرد و گروه هندویی که فرد پیرو آن است را نشان می‌دهد.

در آیین هندو مردم با توجه به الهه‌های مقدّس و مورد پرستش خود به چهار دسته تقسیم می‌شوند و هر یک از این گروه‌ها نوع خاص و منحصر به فرد خود را در علامت‌های پیشانی دارند. برای مثال گروه «ویشنو»، ایزدان «ویشنو» و «کریشنا» را می‌پرستند و نشانه آن‌ها خطوط سفید به شکل حرف V. است، در حالی که پیروان «شیوا» که گروه «شیو» آن را می‌پرستند، سه خط افقی روی پیشانی خود رسم می‌کنند.

هنانطور که گفتیم هندو‌ها بر این باورند که خال و نقطه روی پیشانی چشم سوم است که می‌توان با آن حقایق روحی را دید، و در قسمت مرکزی و بالای دو چشم دیگر قرار می‌گیرد. در بسیاری از معابد هندوها، خمیر «کومکوم» در درگاه معبد قرار گرفته و هر کسی که از این معابد زیارت می‌کند کمی از آن را روی پیشانی اش می‌مالد.

اما علامت «بیندی»، بیشتر روی پیشانی زنان نقش می‌بندد و رنگ آن از زنی به زن دیگر فرق می‌کند، برای مثال زنان مجرّد علامت سیاه و زنان شوهردار علامت قرمز روی پیشانی می‌گذارند، و مادران در برخی اوقات رنگ قرمز تیره روی پیشانی قرار می‌دهند. زنان بیوه علامت سفید ساخته شده از خاکستر روی پیشانی می‌چسبانند. بعضی وقت‌ها هم مادران نقطه سیاه روی پیشانی بچه‌های کوچک و شیرخوارگان قرار می‌دهند تا آن‌ها را در مواجهه با ارواح خبیثه حفظ نمایند.

در اواخر قرن بیستم، علامت‌های «بیندی» به مد روز تبدیل شده بود و به جای استفاده از لوازم آرایش از مخلوط «بیندی» استفاده می‌کردند و آن را روی صورت و پیشانی قرار می‌دادند. زنان هندی از معجون بیندی برای درست کردن کار‌ها و صنایع دستی و وسایل سفالین، استفاده می‌کردند و آن‌ها را مثل سنگ‌های قیمتی مانند «مروارید» و یا بدلیجات به کار می‌بردند تا زیباتر به نظر برسند.