باید از مذاکرات برجام خارج شویم؛ هراس دارم/ گزارش‌های رسیده از وین نگران‌ کننده است

«جیم ریش» بعد از اتمام جلسه محرمانه‌ای در این کمیته با حضور «رابرت مالی»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران در بیانیه‌ای مدعی شد که از «امتیازهایی» که دولت بایدن قرار است به ایران اعطا کند نگران است.

وی در این بیانیه تصریح کرد: «دولت بایدن علی‌رغم مخالفت‌های شریکانمان در خاورمیانه و همچنین نگرانی‌های مشروع هر دو شاخه کنگره به دنبال توافق با ایران است. گزارش‌های رسیده از [مذاکرات] وین را در بهترین حالت می‌توان نگران‌کننده دانست و من از امتیازهایی که دولت قصد دارد به ایران اعطا کند هراس دارم.»

جیم ریش در ادامه مدعی شده که چنین توافقی به اعطای بین ۹۰ تا ۱۳۰ میلیارد دلار به ایران از محل رفع تحریم‌ها و خروج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست FTO آمریکا منجر خواهد شد.

در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: «از همه بدتر، این توافق می‌تواند پوتین را قادر کند زرادخانه‌ هسته‌ای خودش را تقویت کرده و در میانه حمله به اوکراین، نفع اقتصادی کسب کند. دولت باید از این مذاکرات خارج شود.»

شمار زیادی از قانونگذاران آمریکایی بعد از آغاز مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین به طرق مختلف- اعم از نامه‌نگاری با نمایندگان قوه مجریه، معرفی طرح‌هایی برای ملزم کردن دولت آمریکا به نظرخواهی از کنگره و برگزاری جلسات و نشست‌های مختلف- تلاش کرده‌اند مخالفت‌های سیاسی خود با برجام را به شکل علنی ابراز کنند. 

برخی از تحلیلگران می‌گویند به استناد آنچه از تجربه ۶ ساله اجرای برجام توسط آمریکا می‌توان دریافت، این نوع مخالف‌خوانی‌ها را نمی‌توان تماماً انعکاسی از نگرانی‌های واقعی این گروه از سیاستمداران درباره برجام دانست، بلکه، آنها گاه بخشی از راهبردی گسترده‌تر هستند که هیئت حاکمه آمریکا به عنوان یک کل علیه ایران دنبال می‌کنند.

به گفته این تحلیلگران، چنین مخالفت‌هایی گاه بیشتر از آنکه به دنبال دستیابی به اهدافی دیگر باشند، خودشان هدفند.   از نگاه گروهی از قانونگذاران آمریکایی، صرف وجود مخالفت با برجام و به تردید انداختن آینده آن می‌تواند فرصت‌های انتفاع اقتصادی ایران از این توافق را محدود می‌کند. به باور این گروه، ابزار مخالفت با برجام همچنین می‌تواند اهرم چانه‌زنی مناسبی برای مذاکره‌کنندگان آمریکایی در وین باشد.

از طرف دیگر، چنین مخالفت‌هایی در کشمکش‌های سیاسی داخلی در آمریکا هم برای اعضای حزب جمهوری‌خواه کاربرد دارند. نمایندگان حزب جمهوری‌خواه می‌دانند که می‌توانند در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره با به چالش کشیدن دولت بایدن در مقوله ورود به برجام با او تسویه حساب‌های سیاسی لازم را انجام دهند.

در سوی دیگر، دولت آمریکا هم از زمان آغاز مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفت‌وگوها بارها تلاش کرده طرف‌های مختلف به ویژه ایران را به کند کردن روند مذاکرات متهم کند.

«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا بعد از خروج از برجام در راستای سیاستی موسوم به «فشار حداکثری» علاوه بر بازگرداندن تحریم‌های متوقف‌شده ذیل این توافق و اعمال تحریم‌های جدید به سیاست‌هایی تحریک‌آمیز مانند ترور سردار «قاسم سلیمانی»، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روی آورد.

تئوری ترامپ این بود که این سیاست‌ها می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را به مذاکره بر سر توافقی جدید به جای «برجام» وادار کند. او روز ۲۰ ژانویه سال جاری میلادی در حالی از قدرت کنار رفت که در تحقق این هدف شکست خورده بود. ترامپ به دلیل نداشتن راهبرد در قبال ایران، تشدید بی‌مورد تنش‌ها با این کشور و جدا کردن مسیر آمریکا از متحدانش از سوی منتقدانش آماج انتقادات تند قرار گرفت.

دولت جدید آمریکا به ریاست «جو بایدن» ضمن اعتراف به اینکه سیاست فشار حداکثری شکست خورده گفته قصد دارد ایالات متحده را به برجام بازگرداند، اما تا به حال از انجام اقدامات لازم برای عمل به تعهداتش خودداری کرده است.