وضعیت وخیم ارامنه قره باغ پس از حمله ارتش جمهوری آذربایجان

ارامنه ساکن در منطقه قره باغ کوهستانی پس از حمله اخیر ارتش جمهوری آذربایجان به بهانه خلع سلاح شبه نظامیان ارمنی، با وضعیت وخیمی دست و پنجه نرم می کنند و در حالی که با کمبود آذوقه و سوخت مواجه اند، بسیاری از آنها به دنبال پیدا کردن مفقودان خود هستند.

روزنامه گاردین انگلیس  با انتشار گزارشی در این باره نوشت: 

آنا که از 9 ماه محاصره جان سالم به در برده است، پس از حمله جدید ارتش جمهوری آذربایجان که شهرش را گلوله باران کردند چند روز در یک زیرزمین پنهان شده بود.

اکنون، حتی با پایان یافتن جنگ، زندگی در زادگاهش در قره باغ کوهستانی مبارزه ای برای زنده ماندن است، با کمبود تقریبا همه کالاهای حیاتی.

خانواده های ارمنی پس از فرار از روستاهای خود زندگی سختی دارند یا به دنبال غذا هستند و یا خلاء نبود امکانات ارتباطی آنها را از حال عزیزانشان بی خبر گذاشته است. 

در شهرها و روستاهای تاریک، با غذای اندک و بدون سیگنال تلفن، ارمنی‌های قره‌باغ در تلاش برای یافتن عزیزان خود هستند، در حالی که بسیاری بیم دارند که اگر سربازان آذربایجانی قبل از یافتن راهی برای فرار به خانه‌هایشان بیایند، چه اتفاقی می‌افتد.

زندگی ارامنه ساکن شهر استپاناکرت در زیر زمین خانه هایشان بدون امکانات اولیه

 آنا گفت: من فردی هستم که در شبکه های اجتماعی فعال هستم. من همچنین درگیر روزنامه نگاری بوده ام... حضور در اینجا برای من شخصا بسیار خطرناک است. برای هر کسی بودن اینجا خطرناک است."

قره باغ یک منطقه کوهستانی است که ارامنه آن را به عنوان سرزمین آبا و اجدادی خود می دانند، اما از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به عنوان بخشی از آذربایجان به رسمیت شناخته شده است. 

بسیاری از آذری های ساکن در این منطقه، در جریان جنگ خونین دهه 1990 که با اشغال مناطق وسیعی از قره باغ از سوی یک دولت جدایی طلب ارمنی به نام آرتساخ پایان یافت، مجبور به ترک منطقه شدند.

درگیری های مرزی از آن زمان به طور دوره ای شعله ور شده است و در سال 2020 آذربایجان حمله بزرگی را آغاز کرد که با شکست قاطع ارمنستان و همچنین اتهامات متعدد به جنایات جنگی پایان یافت. نیروهای آذربایجان کنترل شهر تاریخی شوشا را به دست گرفتند و ارمنستان را مجبور به امضای توافقنامه آتش بس بحث برانگیز شامل معرفی نیروهای حافظ صلح روسی کردند.

هفته گذشته، آذربایجان تهاجم جدیدی را آغاز کرد و این جمهوری جدایی‌طلب را مجبور کرد که با انحلال نیروهای دفاع ارضی خود موافقت کند و وارد گفت‌وگوهایی شود که به گفته آن‌ها منجر به "ادغام مجدد" قره باغ به  سرزمین‌های آذربایجان می‌شود.

داستان‌ ارمنی‌های آرتساخ (قره باغ) تصویری از فروپاشی یک دولت و محرومیت‌های جنگ را نشان می‌دهد. پس از 3 دهه خودمختاری، بسیاری شاهد فروپاشی زندگی‌شان در عرض چند هفته بوده‌اند.

یکی دیگر از ساکنان استپاناکرت (آذری ها به این شهر خان کندی می گویند) که روز پنجشنبه از طریق برنامه پیام رسان تلگرام به طور خلاصه صحبت کرد، گفت: ما همه چیز را از دست داده ایم. من فقط به این فکر می کنم که از کجا آب و غذای کافی برای فرزندانم تهیه کنم. من فقط چیزهایی را که برای رفتن به ارمنستان نیاز داریم جمع آوری کرده ام در حالی که در حال حاضر هیچ راهی برای خروج وجود ندارد."

"ماروت وانیان" روزنامه‌نگار آزاد ساکن استپاناکرت که تلفات جنگ را با استفاده از شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) شرح می دهد، نوشت: "با وجود گذراندن 40 سال عمرم در اینجا دیگر این شهر را احساس نمی‌کنم."

او نوشت که بدون برق، شهر بوی دود چوب می دهد، زیرا ساکنان برای پخت و پز از هیزم استفاده می کنند. او نوشت، وضعیت بیمارستانی که برخی از صدها مجروح جنگی در آنجا بستری هستند، "وحشتناک" بود.

برخی دیگر از پزشکان و پرستاران خسته در حال درمان مجروحان جنگی توصیف کرده اند که بسیاری از مجروحان اخیر مردان نوجوانی هستند که به ندرت 18 سال سن دارند. بیمارستان استپاناکرت تنها یکی از سه مکان این شهر است که مردم می توانند تلفن های خود را با برق آنجا شارژ کنند.

"آرتاک بیگلریان" بازرس سابق حقوق بشر که در استپاناکرت مانده است، گفت که همه کالاها - سوخت، برق، آب، و به ویژه غذا - در حال "تمام شدن" است.

او گفت: " گرسنگی در حال حاضر یک مشکل کاملا جدی است. هزاران نفر شاید 15 هزار یا 20 هزار آواره از روستاهای اطراف به این شهر آمده اند. آنها عمدتا در استپاناکرت در زیرزمین ها و خیابان ها هستند و ما برای تامین مواد غذایی آنها با مشکلات جدی مواجه هستیم.

وضعیت بشردوستانه وخیم است زیرا اثرات محاصره با تخریب جنگ همراه شده است. 

روبن واردانیان، یک مقام ارشد سابق جمهوری خودمختار قره باغ و یک تاجر ثروتمند، گفت: "بدون برق، بدون گاز، بدون غذا – مردمی که روستاهای خود را ترک کردند و از ماندن در شهر می ترسند به فرودگاه رفتند. بچه‌ها، زنان باردار، افراد مسن زیادی هستند که شب‌هایشان را بدون هیچ چیزی روی زمین خالی می‌گذرانند. نه توالت، نه آب. هیچ ارتباطی وجود ندارد زیرا تلفن ها قابل شارژ نیستند."

تعداد تلفات تخمینی جنگ از این هم بیشتر شده است. واردانیان تخمین زد که 500 نفر هنوز مفقود شده اند.

او گفت: "مردم واقعا از تلاش برای یافتن بستگان و دوستان خود عصبی هستند. و روحیه آنها بسیار بد است.

بسیاری از آنها در فیس بوک و سایر شبکه های اجتماعی پست هایی آگهی گونه برای یافتن عزیزان مفقود خود نوشته اند. در یکی از پست‌ها آمده است: " ما به دنبال یک زن و 4 فرزندش هستیم. طبق آخرین اطلاعات ما این زن با 4 فرزندش در روستای کوسپات از توابع مارتکرت بوده است. عصر قبل از جنگ آنها در زیرزمین بودند. با این حال، تا این لحظه هیچ خبری یا ارتباطی با آنها وجود ندارد. هرکس اطلاعاتی دارد لطفا با این شماره تماس بگیرد."

آنا گفت: "ما نمی دانیم در حال حاضر چه اتفاقی برای نیمی از جمعیت آرتساخ می افتد. من شخصا افراد زیادی را می شناسم که نمی توانم آنها را پیدا کنم زیرا هیچ ارتباطی وجود ندارد."

ارمنی‌ها از دولت باکو خواسته‌اند که با باز کردن یک کریدور بشردوستانه، اجازه ورود کمک‌ها و خروج آوارگان را بدهد. مجرای کلیدی گذرگاه "لاچین" است، یک بزرگراه پر پیچ و خم که از شهر "گوریس" ارمنستان به قره باغ منتهی می شود. پلیس ارمنستان یک ایست بازرسی ایجاد کرده است که از رانندگی بیشتر شهروندان عادی به سمت قره باغ جلوگیری می کند، جایی که  مسیر توسط نیروهای حافظ صلح روسی و سربازان آذربایجانی مسدود شده است.

هفته گذشته ارامنه برای تظاهرات در میدان جمهوری ایروان، پایتخت ارمنستان تجمع کردند. از جمله این معترضان لوسی مرادیان بود که در منطقه هادروت به دنیا آمد و ارتباط او با خانواده اش در قره باغ قطع شده است.

تظاهرات ارامنه در میدان جمهوری شهر ایروان علیه دولت پاشینیان

او گفت: "ما اینجا در میدان هستیم زیرا اقوام ما، والدین ما، اعضای خانواده ما در محاصره نیروهای آذربایجانی هستند. اکنون تنها چیزی که می‌خواهیم این است که عزیزانمان با خیال راحت منتقل شوند و راه باز شود که مردان، زنان و کودکان ما از آن منطقه بیرون بیایند. 

ترس از دستگیری مردان در ایست های بازرسی آذربایجان و محاکمه آنها به عنوان تروریست به خاطر جنگ در نیروهای دفاعی محلی به قبل از حمله ماه جاری برمی گردد، زمانی که مردانی که از قره باغ به ارمنستان سفر می کردند گاهی اوقات در یک ایست بازرسی آذربایجان در امتداد گذرگاه لاچین ربوده می شدند.

مردم محلی از تکرار جنایات جنگی سال 2020 بیم دارند، زمانی که نیروهای ارتش جمهوری آذربایجان از صحنه هایی از  مثله کردن و شکنجه سربازان و غیرنظامیان ارمنی فیلم گرفتند. 

در تحقیقاتی در سال 2020، گاردین هویت دو مرد را که در ویدئوهای وحشتناکی که توسط نیروهای آذربایجانی مرتبط با گروه های راست افراطی در فضای مجازی منتشر شده بود، تایید کرد. مردان قبل از حمله از ترک روستای خود امتناع کرده بودند.

ویدئوهایی پیشتر در فضای مجازی منتشر شده است که نشان می دهد سربازان آذربایجان با تفنگ های خودکار به سمت خانه های غیرنظامیان شلیک می کنند. واردانیان، مقام ارشد سابق گفت، پیش از تسلط احتمالی نیروهای آذربایجانی، مردم حتی شروع به تخریب آرشیوهای محلی برای جلوگیری از افتادن آنها به دست دشمن کرده اند.

گذرگاه لاچین همچنان بسته است. روز جمعه گذشته در یک ایست بازرسی پلیس در نزدیکی شهر کورنیدزور ده ها مرد ارمنی از قره باغ منتظر خبری بودند به این امید که بستگانشان ممکن است به مرز رسیده باشند. اما هیچ کس رها نشده است.

یک سرباز ارمنی در مرز با جمهوری آذربایجان

 یکی از پدران دارای دو فرزند در حالی که به آن سوی دره به سمت قره باغ، جایی که فرزندانش با مادرشان زندگی می کنند، نگاه می کرد، با عصبانیت سیگار می کشید. زمانی که آذربایجان ۹ ماه پیش محاصره خود را آغاز کرد، او در خارج از منطقه گرفتار شد و از آن زمان دیگر آنها را ندیده است.

آندرانیک - که او نیز اهل قره باغ است - هنگامی که در ایست بازرسی پلیس ایستاده بود، لباس استتار بر تن داشت. او گفت که او موفق شده بود خانواده خود را به بیرون منتقل کند، اما نگران دیگر بستگان و دوستانی بود که هنوز در منطقه به دام افتاده اند. او در حالی که سرش را تکان می داد گفت: "ما باید آنها را نجات دهیم. در غیر این صورت بدترین اتفاق برای آنها نیز خواهد افتاد."