روایت مستند علی ملاقلی‌پور از بازرگان که جنجالی شد
رونمایی از مستند «راه طی‌شده» علی ملاقلی‌پور که به مهندس بازرگان اختصاص داشت، با اعتراض و انتقاد برخی طرفداران و اعضای «نهضت آزادی» و طرفداران بازرگان همراه شد.
مستند «راه طی‌شده» با روایتی از زندگی و اندیشه‌های مهدی بازرگان، نخست‌وزیر ایران پس از انقلاب اسلامی در تالار سوره حوزه هنری به نمایش درآمد و کارگردانش تاکید کرد، ساخت مستند دغدغه شخصی‌اش بوده و برخی یاران و نزدیکان مهندس بازرگان هم اذعان دارند که این مستند برآمده از یک نسل جدید است.
او که در فیلم با فرزند و نوه مهندس بازرگان و نیز فرزند آیت‌الله مطهری و برخی اعضای حزب نهضت آزادی گفت‌وگو و سوالاتی را مطرح کرده است٬ گفت:سوالات من در این فیلم از جریان یک دریچه فکری است و صرفا دنبال ساخت مستند سیاسی نبودم؛ هرچند سیاست از مهندس بازرگان جدا نیست. ضمن این‌که قرار بود تعریف و انتقاد توأمان باشد.
ملاقلی‌پور پیش از نمایش مستند درخواست کرد، این فیلم صبورانه تماشا شود ولی با وجود این درخواست، پس از پایان مستند تعدادی از طرفداران مهندس بازرگان و حزب او یا اعضای آن که در سالن سوره حضور داشتند، پس از اظهارات روزی‌طلب ـ پژوهشگر این اثر ـ مبنی‌بر قابل قبول بودن این مستند به لحاظ پژوهش و این‌که «بعضی شخصیت‌ها در تاریخ انقلاب تابو شده‌اند و نمی‌شود در موافقت یا مخالفت آن‌ها خیلی صریح صبحت کرد و خوشحالم پس از مستند «قائم مقام» این حصار درباره آقای بازرگان شکسته شده است» با عصبانیت واکنش نشان دادند و معتقد بودند، این اثر را نباید مستند دانست.
پایان این فیلم به نامه امام خمینی(ره) به نهضت آزادی اختصاص داشت که یکی از حاضرانِ مخالف گفت: در فیلم با افرادی صحبت شد که برخی مسائل را جابه‌جا کردند. اگر می‌خواهید اختلافات را برطرف کنید از افراد دیگر از جمله آن‌ها که در زندان بودند دعوت کنید. آنچه انجام شد کار خوبی است ولی الان سال چهلم انقلاب است و این‌ها، هم باید زودتر انجام می‌شد و هم این‌که کافی نیست چون چیزی را مشخص نکرده و معلوم نشد آیا امام(ره) این‌ها را انقلابی می‌دانست یا خیر.
از دیگر اعتراضات مطرح‌شده این بود که گفته شد، این فیلم مستند بازرگان نبود. باید اسم فیلم را عوض کنند چون افکار شخصی ملاقلی‌پور را مطرح کرده است.
همچنین برخی خطاب به سازندگان این مستند، گفتند: ۴۰ سال یک‌طرفه شما نقد کردید پس اسم این فیلم را هم بگذارید یک فیلم سفارشی. با اسم و عکس بازرگان فیلم گرفتید ولی در اصل زیرآب او را زدید.
از سوی دیگر، مجید تفرشی محقق تاریخ و رسانه هم گفت: این فیلم ظلم به جمهوری اسلامی و در تعریف کامل از مهندس بازرگان است. این یک تاریخ‌نویسی دروغ بود هر چند شما بلد نبودید دروغ‌تان را در این فیلم بفروشید.
در پاسخ به این انتقادات، ملاقلی‌پور نیز گفت: من تاکید کردم که این فیلم فتح باب شود برای گفت‌وگو، ضمن این‌که این فیلم نه اصولگرایی ساخته شده نه اصلاح‌طلبی؛ و نکته قابل‌توجه این است که برخی اصولگرایان از این فیلم ناراحت هستند و آن را به نفع نهضت آزادی می‌دانند.
او همچنین نسبت به مباحث دیگری که مورد نقد قرار گرفت، پاسخ داد و از اثر خود به عنوان ساخته نسل جوان دفاع کرد. این مستند به تهیه‌کنندگی محمدامین نوروزی، محصول حوزه هنری و بسیج کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است.
منبع: ایسنا
1981
