سیاستگذاری دارویی در کشور بر اساس بار بیماری ها باشد

یونس پناهی، در نخستین سمینار تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد با عنوان «چالش‌های دارویی در اقتصاد سلامت و ارائه راهکارها برای آن»، افزود: دارو در حوزه‌های تولید، توزیع و تجویز در دنیا گایدلاین دارد و در کشور ما نسبت به این محصول کم لطفی می‌شود و با توجه به اهمیتی که این کالا دارد، لازم است از این محصول به خوبی استفاده کنیم.

وی با اشاره به ضرورت برنامه ریزی اصولی از سوی وزارت بهداشت در حوزه دارو، گفت: با وجود اینکه سازمان غذا و دارو متولی امور دارویی است؛ ولی اگر با نگاه علمی و مبتنی بر شواهد به موضوع نگاه کنیم، می‌بینیم که معاونت آموزش می‌تواند در تجویز منطقی و مصرف دارو نقش داشته باشد.

پناهی افزود: معاونت آموزشی می‌تواند کمک کند ما در حوزه تجویز دارو، شواهد معقول و منطقی داشته باشیم.

همچنین در زمینه مصرف دارو، همه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در اختیار معاونت درمان هستند و این معاونت هم می‌تواند در مصرف تجویز منطقی دارو کمک کند. ضمن اینکه بخشی از این موضوع نیز به معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت برمی‌گردد.

وی با بیان اینکه یکی از جدی‌ترین موضوعاتی که در دنیا برای تصمیم‌گیری در حوزه سلامت انجام می‌شود، توجه به بار بیماری‌ها است، گفت: از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۷ مقایسه‌ای انجام شده و بررسی‌ها نشان داده که رفتار بیماری‌ها در این مدت به شدت تغییر کرده است.

بیماری‌های قلبی عروقی، نورولوژی، سرطان و…، با این مدل تغییر داشته اند. برای مثال در حال حاضر سرطان سومین علت مرگ و میر در ایران است در حالی که در سال ۱۹۹۰ هشتمین علت بود. این نشان می‌دهد که لازم است سازمان و غذا و دارو بر مبنای بار بیماری‌ها سیاستگذاری داشته باشد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه برنامه ما در وزارت بهداشت ظرفیت سنجی هر یک از معاونت‌های این وزارتخانه است، خاطرنشان کرد: ما در کشور بیشتر از ۹۰۰ مرکز تحقیقات داریم، ۸۳۰ مجوز داریم ۱۰۰ مرکز هم در دانشگاه‌های علوم پزشکی منتظر گرفتن مجوز هستند. همچنین مرکز تحقیقات غیر دولتی، پژوهشکده، شبکه‌های تحقیقاتی و غیره نیز مشغول فعالیت هستند. همچنین ۱۳ مرکز تحقیقات در حوزه دارو، ۱۳ مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، مراکز تحقیقاتی مقاومت آنتی بیوتیکی نیز وجود دارند و این‌ها زیرساخت‌های ما هستند و می‌توانند به سیاست‌گذاری‌ها کمک کنند.

پناهی، نسخه یکسان پیچیدن برای همه کشور را اقدامی نامناسب دانست و توضیح داد: اینکه یک تصمیم گیری کلی از بالا انجام شود، اقدامی از مد افتاده است. چون شرایط هر استان، فرهنگ، بار بیماری‌ها و غیره در استان‌های مختلف متفاوت است. بنابراین نمی‌توان در پایتخت برای همه استان‌ها تصمیم‌گیری کرد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تاکید کرد: مردم و همه ذی نفعان و سیاستگذاران در حوزه مسائل مربوط به داروسازی درگیر شوند.

وی افزود: ما در حوزه دارو دنبال این هستیم که تحقیق و توسعه در همه بخش‌های دارو انجام شود. برای مثال زیرساخت‌های ما برای جمعیت ۲۰، ۳۰ میلیونی دیده شده، اما اکنون ۸۰ میلیون نفر جمعیت داریم. امید به زندگی نیز افرایش یافته است. همینطور با افزایش سن بیماری‌ها هم فزایش پیدا کرده است. بنابراین تحقیق و توسعه در همه بخش‌ها باید وجود داشته باشد.

پناهی افزود: در دنیا درمان‌ها به سمت ژن درمانی و درمان‌های پیشرفته رفته‌اند که اثربخشی آنها بیشتر بوده است. بنابراین باید به این سمت حرکت شود.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه تحقیقات و فناوری، باید دیده‌بان باشد، گفت: تحقیقات در سلامت دیده‌بان است و باید یافته‌ها را در اختیار سیاستگذاران قرار دهد.

پناهی خاطرنشان کرد: ما به مراکز تحقیقاتی مجوز می‌دهیم که به حل مشکلات و رفع نیازها کمک کنند. اینکه تحقیقات انجام شود، مقاله نوشته شود و به افزایش تعداد دانشمندان بینجامد، ارزشمند است، ولی مراکز تحقیقاتی باید به ما اطلاعات دهند، اولویت بندی کنند و جامع نگر باشند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به بحث ضایعات دارویی گفت: این حجم بزرگ دارو، در کشور مصرف می‌شود، ولی در دنیا دارو به همین راحتی در اختیار بیمار قرار نمی‌گیرد. چون نگهداری و نحوه مصرف دارو و غیره اهمیت زیادی دارد.

وی به اهمیت بار بیماری‌ها اشاره کرد و گفت: حتی توزیع دارو در کشور هم باید بر اساس بار دارو باشد. بار بیماری حتی در استان‌های مختلف هم بررسی شده که توزیع بیماری‌ها در کدام استان کدام بیماری بیشتر است. این برای سیاستگذار هم خیلی مهم است.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در پایان ضمن دعوت از پژوهشگران، اعلام کرد: در صورتی که مگا پروژه‌ای در حوزه تجویز و مصرف منطقی دارو ارائه شود، از آن حمایت می‌شود. همچنین مطالعاتی که بتوانند منجر به کاهش بار بیماری‌ها شوند و طرح‌هایی که جنبه‌های مختلف مصرف دارو را بررسی کنند نیز حمایت می‌شوند.