"پتروشیمی میانکاله" در تضاد با منافع مردم مازندران است/ آب آلوده وارد تالاب می شود

اما این تالاب در سال‌های گذشته به‌دلایل مختلفی از جمله خشکسالی و بحران آب، آتش‌سوزی‌های تعمدی و طبیعی،‌ شکار بی‌رویه و... از همیشه شکننده‌تر شده است و ممکن است با کوچک‌ترین تلنگری تالاب و پناهگاه حیات وحش میانکاله را برای همیشه از دست بدهیم.

کنار بحران‌های عمدی و غیرعمدی در اطراف این تالاب، احداث پتروشیمی در این منطقه موضوعی است که می‌تواند این تالاب را تا مرز نابودی بکشاند.

نام پتروشیمی میانکاله نخستین بار در اسفند ماه سال 1400 در رسانه‌ها مطرح شد و با وجود توقف آن در سال 1401 با دستور دادستانی، تبعات آن و چالش‌های محیط‌زیستی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و... که برای کشور ایجاد کرده است، همچنان ادامه دارد.

با وجود اینکه غیرقانونی بودن این پروژه به‌دلیل نداشتن "مجوز ارزیابی محیط‌زیستی" که لازمه احداث هر پروژه کلانی در کشور است، بر کسی پوشیده نیست اما تلاش‌های شخصیت‌های سیاسی و بانفوذ استان همچنان ادامه دارد و این افراد سعی دارند از طریق دست‌آویز قرار دادن مصوبه سال 1397 هیئت وزیران دولت حسن روحانی (مبنی بر ایجاد پارک پروپیلن در امیرآباد میانکاله) عملیات عمرانی شبانه، تلاش برای تطمیع خبرنگاران و... کار خود را پیش ببرند.

مسئولان استان مازندران مداوماً تکرار می‌کنند که هدف از ساخت این پروژه، "اشتغال‌زایی" برای مردم استان و در جهت تأمین منافع مردم است! اما بررسی ابعاد زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی پروژه، خلاف این ادعا را ثابت می‌کند.

چنین ادعایی در حالی مطرح می‌شود که علی ارواحی؛ کارشناس مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی گفت: تالاب میانکاله به‌شدت شکننده و آسیب‌پذیر شده است؛ نخستین  مشکل تالاب میانکاله، کمبود آب برای این تالاب است.

به‌گفته ارواحی از میان رودخانه‌های اصلی و فرعی منتهی به تالاب میانکاله، تنها از رودخانه قره‌سو است که مقدار محسوسی آب به تالاب وارد می‌شود؛ نکته دیگر درباره منابع آبی که وارد تالاب میانکاله می‌شود، آلوده بودن آب‌هاست.

این کارشناس در این مورد تصریح کرد: مهم‌ترین منابع آبی که به تالاب تزریق می‌شود از محل سیلاب‌های فصلی و پساب‌های کشاورزی است که اینها با خودشان رسوبات و منابع آلاینده را وارد تالاب می‌کنند؛ همین امر کاهش مخزن تالاب را به‌همراه دارد.

به‌گفته وی، ورود آلاینده‌ها به تالاب میانکاله منجر به مرگ‌ومیر پرندگان در سه سال گذشته شده است.

ارواحی معتقد است ادامه‌دار بودن این شرایط، سلامت انسان‌ها در این منطقه را نیز به خطر می‌اندازد.

در سال‌های 1398 و 1399 آلودگی آب تالاب میانکاله ناشی از سم بوتولیسم باعث تلفات بیش از یک‌هزار قطعه پرنده از انواع چنگر، فلامینگو، اردک نوک‌‌پهن و... شده بود.

کارشناسان معتقدند که احداث پتروشیمی میانکاله آلودگی‌های آبی برای این تالاب ایجاد خواهد کرد.

مشکلات مربوط به دپوی پسماند و همچنین آلاینده‌های تخلیه‌شده ناشی از احداث پتروشیمی به محدوده تالاب از جمله موضوعاتی است که باعث می‌شود آسیب‌پذیری اکوسیستم تالاب میانکاله بیشتر شود.

علاوه بر مشکلاتی که در حوزه آبی مطرح شده است، به‌گفته ارواحی این صنعت آلاینده، آلودگی‌ هوا را هم برای اکوسیستم میانکاله و استان مازندران ایجاد خواهد کرد.

وی با اشاره به نیروگاه شهید سلیمی نکا توضیح داد: در سال‌های گذشته به‌علت استفاده از سوخت مازوت توسط این نیروگاه شاهد افت شدید کیفیت هوا در منطقه بودیم؛ احداث پتروشیمی در میانکاله نیز آلاینده‌های جوی را تشدید خواهد کرد و این موضوع قطعاً به‌ضرر سلامت مردم است.

ارواحی ابراز کرد: ساخت پتروشیمی با توسعه گردشگری نیز در تضاد است چرا که اگر قرار است که ما برنامه جذب طبیعت‌گرد در این منطقه را داشته باشیم، لازم است تالاب ما آبی داشته باشد تا گردشگر برای بازدید بیاید و رونقی را به کسب‌وکار جوامع محلی برساند. در صورت ساخت پتروشیمی در این محدوده مشکلاتی که برای اکوسیستم منطقه ایجاد می‌شود، گردشگری را از رونق می‌اندازد و به معیشت محلیان آسیب می‌زند.

جدای از مشکلات زیست‌محیطی که احداث پتروشیمی برای این اکوسیستم ایجاد خواهد کرد، تعارض با جامعه محلی نیز به‌خاطر ایجاد این پتروشیمی افزایش پیدا خواهد کرد. زمینی که برای ایجاد پتروشیمی در نظر گرفته شده در اراضی مرتعی و در محدوده پناهگاه و ذخیره‌گاه حیات وحش است، این زمین، جزو مراتع درجه‌یک کشور است که نقش بسیاری در تأمین غذای کشور دارد،
بر همین اساس و به‌گفته ارواحی حداقل 70 نفر بهره‌بردار عرفی از این مراتع وجود دارد که ساخت پتروشیمی در این اراضی نوعی تنش با جامعه محلی را ایجاد کرده است.

طبق مستندات موجود، 70 دامدار طبق قانون از این محدوده برای چرای دام استفاده می‌کردند که در 2 سال گذشته پیرو ایجاد این پتروشیمی از حق قانونی خود محروم شده‌اند. از طرفی سازمان امور اراضی و سازمان منابع طبیعی اعلام کرده‌اند: پرداخت حق و حقوق این افراد که باید توسط متولی و سرمایه‌گذار پتروشیمی پرداخته می‌شده، انجام نشده است.

این کارشناس مدیریت اکوسیستم‌های تالابی خاطرنشان کرد: مجموع این موارد نشان می‌دهد که احداث این پتروشیمی در تضاد با منافع مردم مازندران است و اظهارات مقامات سیاسی استان مبنی بر اینکه هدف از احداث پتروشیمی به‌نفع مردم مازندران و به‌خواسته آنهاست، نمی‌تواند صحت داشته باشد.

به‌گفته وی ممکن است علت این اظهارات این باشد که مسئولان استان، تحلیل دقیق از منافع مردم ندارند.

ارواحی گفت: اگر مردم مازندران بدانند که احداث این پتروشیمی با جانمایی فعلی‌اش چه آسیبی را به آنها و کسب‌وکارهای آنان می‌زند و چقدر تعارض و تنش و حریق و سایر مشکلات را بالا می‌برد، بعید است پشتیبان این طرح باشند.

کارشناس مدیریت اکوسیستم‌های تالابی تأکید کرد: لازم است که جانمایی این پروژه تغییر کند به‌طوری که هم خارج از محدوده پناهگاه حیات وحش، هم ذخیره‌گاه زیست‌کره و هم در منطقه‌ای باشد که اثرگذاری منفی به‌روی تالاب نگذارد همچنین ارزیابی زیست‌محیطی جامعی نیز باید انجام شود.

ارواحی خاطرنشان کرد:‌ موضوع سنگ‌اندازی از جانب محیط‌زیستی‌ها مطرح نیست و ما تنها نگرانیم که پروژه‌ای بدون ارزیابی اثرات آن ایجاد شود و تخریبی را ایجاد کند که مانند بسیاری از موارد مشابه در کشورمان دیگر نشود آنها را جبران کرد.