طرح قلیان اکسیژن راه وزارت بهداشت برای مهار قلیان

«سالانه بیش از ۵۰ هزار نفر به دلیل مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند. ». این‌ها بخشی از صحبت‌های رئیس مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت جعفر جندقی است که روز گذشته عنوان کرد. مرگ روزی ۱۴۲ نفر؛ این یعنی وقتی شما این مطلب را تا پایان بخوانید، یک نفر بر اثر مصرف دخانیات جان باخته است.بر اساس اعلام وزارت بهداشت سالانه ۵۰ هزار مرگ کشور ریشه در مصرف دخانیات دارد و سن مصرف دخانیات به ۱۳ سال رسیده است. این اعداد و ارقام دلهره آور باعث شده تا طرح آزمایشی وزارت بهداشت با نام «قلیان اکسیژن» برای جایگزینی با قلیان های دخانی اجرایی شود.

طرح آزمایشی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که این روزها از آن حرف می‌زند، در سال ۱۳۸۶ آ به عنوان جایگزین قلیان میوه‌ای و دخانی در سطح سفره خانه‌های سنتی کشور، با حضور جمعی از مقامات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سفره خانه سنتی تهران آغاز شد.اردیبهشت امسال نیز با مطرح شدن دوباره موضوع قلیان اکسیژن وزارت بهداشت اعلام کرد که این طرح مطالعاتی به‌ صورت آزمایشی تحت نظارت وزارت بهداشت با هدف کاهش مصرف قلیان دخانی در ۱۰ استان کشور عملیاتی شده است.

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت بهزاد ولی زاده در این باره می‌گوید که در این وسیله از ترکیب گازهای اکسیژن و «ان دو او» استفاده می شود. استفاده از گازهای دیگر در این قلیان مجاز نیست. و آنطور که متخصصان بیهوشی می‌گویند نیتروز اکسید (N۲O) گازی بی‌رنگ، بی‌بو و غیرقابل اشتعال است، N۲O سمّی نیست اما خنده‌آور است.

سازمان بهداشت جهانی با بررسی گروهی از کشور‌هایی که برجامع بودن قوانین ممنوعیت تبلیغات و اجرای کامل آن تأکید داشته‌اند از کاهش هفت درصدی استعمال دخانیات در این کشور‌ها خبر داده است.رئیس مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت جعفر جندقی می‌گوید که «۱۳۶ هزار میلیارد ریال هزینه‌های مستقیم تحمیل شده به حوزه سلامت برای درمان بیماری‌ها به دلیل مصرف دخانیات است.» این رقم معادل ساخت سالانه ۵ بیمارستان فوق تخصصی است.او ادامه توضیح می‌دهد که بیش از ۵۰ درصد مرگ‌های زیر ۷۰ سال به دلیل مصرف دخانیات رخ می‌دهد.

معاون بهداشت وزارت بهداشت حسین فرشیدی می‌گوید که نتایج نهایی این مطالعه مشخص نشده اما نتایج گزارش اولیه خوب است و این «قلیان وابستگی ایجاد نمی‌کند.» افرادی که آن را مصرف کردند پس از مصرف تمایل چندانی به مصرف مواد دخانی ندارند.با این حال رئیس انجمن متخصصان داخلی ایرج خسرونیا می‌گوید که «هر ترکیبی از مواد شیمیایی که از طریق قلیان و هوای آلوده وارد بدن شود، ممکن است در آینده موجب سرطان یا بیماری‌ شود.» وزارت بهداشت نباید به موضوع طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن ورود داشته باشد.

کارشناس حوزه سلامت سیامک افاضلی می‎گوید که مطابق آمار‌ها میزان دود هر وعده استعمال قلیان تنباکو با مصرف ۱۰۰ نخ سیگار برابری می‌کند. همچنین مصرف دائم قلیان اکسیژن می‌تواند باعث کمبود ویتامین ب ١٢ و کم‌خونی شود.او تاکید می‌کند که بهترین راهکار برای کاهش مصرف دخانیات افزایش دریافت مالیات از این صنعت است و سوبسید حاصل از آن به ورزشگاه‌ها و فعالیت‌های لذت بخش و تغذیه سالم اختصاص یابد. به طورکلی قلیان دخانی، عادت و تفننی پرضرر است و جایگزین کردن آن با ماده‌ای نتایج تحقیقات آن مشخص نیست به صلاح نیست.