چرا غیر سیگاری ها در برابر درمان نوعی از سرطان ریه مقاومت نشان می‌دهند؟
دلایل اینکه چرا درمان هدفمند نوعی از سرطان ریه برای برخی از بیماران، به ویژه آنهایی که هرگز سیگار نکشیده اند، کارساز نیست، کشف شد.
محققانی از دانشگاه کالیفرنیا، با همراهی موسسه فرانسیس کریک و آسترازنکا در مطالعه‌ای کشف کردند که چرا درمان‌های هدفمند برای «سرطان سلول غیر کوچک ریه» (NSCLC) برای برخی از بیماران، به‌ویژه افراد غیر سیگاری جواب نمی‌دهد.
مطالعه آنها که در مجله «نیچر کامیونیکیشنز» منتشر شده است، نشان می دهد که سلول‌های سرطانی ریه با دو جهش ژنتیکی خاص مستعد دو برابر شدن ژنوم هستند که باعث مقاومت آنها در برابر درمان می‌شود.
سرطان سلول غیر کوچک ریه در غیر سیگاری‌ها
«سرطان سلول غیر کوچک ریه» شایع ترین نوع سرطان ریه است که ۸۵ درصد موارد را تشکیل می‌دهد. این سرطان بیشتر در بین افراد غیر سیگاری شایع است. در بریتانیا، سرطان ریه سومین سرطان شایع و عامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان است. در سطح جهانی نیز سرطان ریه در افراد غیر سیگاری به عنوان پنجمین علت مرگ و میر ناشی از سرطان شناخته می‌شود.
شایع‌ترین جهش ژنتیکی در این نوع سرطان مربوط به ژن «گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی» (EGFR) است که سلول‌های سرطانی را قادر می‌سازد تا سریع‌تر رشد کنند. این جهش ژنتیکی در ۱۰ تا ۱۵ درصد موارد در بریتانیا به ویژه در بین افراد غیر سیگاری وجود دارد.
میزان بقای افراد بسته به میزان پیشرفت سرطان متفاوت است و تنها حدود یک سوم بیماران مبتلا در مرحله چهارم سرطان که دارای جهش مربوط به فاکتور رشد اپیدرمی هستند، تا سه سال زنده می‌مانند.
درمان‌های سرطان ریه که این جهش را هدف قرار می‌دهند، در حدود پانزده سال است که در دسترس هستند. در حالی که تومورهای سرطانی برخی از بیماران در طی این درمان‌ها کوچک می‌شود، سایر بیماران، به ویژه آنهایی که دارای یک جهش اضافی دیگر در ژن پی۵۳ (که در سرکوب تومور نقش دارد) هستند، با عدم پاسخ دهی به درمان، شانس بسیار کمتری برای زنده ماندن دارند. دانشمندان و پزشکان تاکنون نتوانسته بودند علت این موضوع را توضیح دهند.
جهش ژنی و چگونگی مطالعه داده‌ها
برای بررسی این تناقض، محققان داده‌های حاصل از آزمایش‌های مربوط به مهارکننده جهش ژن «گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی» را که توسط شرکت آسترازنکا ساخته شده دوباره تجزیه و تحلیل کردند. آنها اسکن‌های اولیه و اسکن‌های پس از درمان بیمارانی که فقط دارای جهش (EGFR) بودند را با اسکن افرادی که دارای هر دو جهش (EGFR) و (p53) بودند، با یکدیگر مقایسه کردند.
این تیم با مقایسه تومورها در اسکن‌های موجود دریافتند که در بیماران دارای یک جهش، همه تومورها در پاسخ به درمان کوچکتر می‌شوند. اما برای بیماران مبتلا به هر دو جهش، در حالی که برخی از تومورها کوچک شده بودند، برخی دیگر رشد کرده بودند، که شواهدی از مقاومت سریع دارویی را نشان می‌دهد. این الگوی پاسخ که به عنوان «پاسخ مختلط» شناخته می‌شود، چالشی برای انکولوژیست‌هایی است که از بیماران مبتلا به سرطان مراقبت می‌کنند.
برای یافتن مقاومت دارویی در برخی از این تومورها، موش‌هایی با هر دو جهش ژنی مورد مطالعه قرار گرفتند. آنها دریافتند که در داخل تومورهای مقاوم در این موش‌ها، سلول‌های سرطانی به دوبرابر شدن ژنوم آنها کمک کرده‌اند و نسخه‌های اضافی از تمام کروموزوم‌هایشان موجود شده است.
سپس محققان نسبت به درمان سلول‌های سرطانی ریه در محیط آزمایشگاهی اقدام کردند. آنها دریافتند که در عرض پنج هفته پس از قرار گرفتن در معرض دارو، درصد بسیار بالاتری از سلول‌های دارای جهش مضاعف و ژنوم مضاعف به سلول‌های جدید مقاوم به دارو تکثیر شدند.
درمان بالینی در مبتلایان به هر دو جهش ژنی
پروفسور چارلز سوانتون، از موسسه سرطان دانشگاه کالیفرنیا در این‌باره گفت: « ما نشان دادیم که چرا داشتن جهش پی ۵۳ با بقای کمتر در بیماران مبتلا به سرطان ریه افراد غیر سیگاری مرتبط است. ترکیب دو جهش با امکان دو برابر شدن ژنوم باعث افزایش خطر رشد سلول‌های مقاوم به دارو از طریق بی ثباتی کروموزومی می‌شود.»
محققان در حال حاضر به دنبال توسعه یک آزمایش تشخیصی برای استفاده بالینی هستند.
دکتر کریسپین هیلی در مورد درمان بالینی این بیماران خاطرنشان کرد که شناسایی بیماران دارای هر دو جهش که با دوبرابر شدن ژنوم همراه هستند، می‌تواند به درمان هدفمندتر این بیماران با پیگیری دقیق تر، رادیوتراپی یا هدف قرار دادن زودهنگام تومورهای مقاوم و یا استفاده زودهنگام از مهارکننده های EGFR با ترکیب با سایر داروها منجر شود.
