گل‌های نرگس از خوسف تا دُبی

زمستان در استان پهناور و کویری خراسان جنوبی با همه سوز و سردی‌اش اما مهربان هم هست چراکه در سرمای زیر صفر درجه اغلب شهرها که تمامی گل‌ها خفته در خاک‌اند، نرگس سفید و زرد زیبا در این منطقه سر از خاک بیرون می‌آورد.

این روزها عطر و بوی گل‌ نرگس در بیشتر خانه‌ها، مغازه‌ها و معابر و چه بسا شهرهای دیگر کشور خودنمایی و طنازی می‌کند؛ گل‌هایی که با نگاه کردن به آن همه وجودت سرشار از آرامش می‌شود.

کاشت گل که از گذشته تا به امروز در جای جای ایران رواج داشته است، سبب شده تا ایران زادگاه بسیاری از گونه‌های گیاهی به خصوص گل‌ها باشد که در این میان شهرستان خوسف خراسان جنوبی نیز به دلیل تولید انبوه گل نرگس به دیار نرگس‌زارها شهرت یافته است.

خوسف در ۳۶ کیلومتری مرکز استان که از آن به عنوان پنجمین تولیدکننده گل نرگس در ایران یاد می‌شود در کُنج کُنج خود دشت‌هایی از نرگس دارد؛ گل‌هایی که نماد شیپورهای زرد و زیبای بهاری در دل زمستان هستند.

گل نرگس اینجا یادآور خاطرات کودکی بسیاری از شهروندان است، یادآور دست‌های مهربان مادر و پدر، دست‌های مهربان و صمیمی که صبح‌های سرد زمستان در باغچه‌ها و مزرعه کوچک خود بوته‌های گل نرگس را نوازش کرده و هنگامی که به خانه می‌آیند، عطر بهشت را به همراه می‌آورند.

در حالی که شهرستان خوسف از قدیم خاستگاه این گل زیبا و خوشبو بوده است اما مسوولان و مردم استان در چند سال اخیر این گل را به عنوان یک محصول کم آب‌بر و پردرآمد و یکی از ظرفیت‌های بالقوه و مهم استان خراسان جنوبی و شهرستان خوسف شناخته‌اند.

با همه تلاش‌هایی که در سال‌های اخیر برای معرفی، توسعه و افزایش عملکرد گل نرگس در واحد سطح انجام شده یا در دست اقدام است اما هنوز نرگس‌کاران استان برای فروش محصول خود دغدغه دارند.

این موضوع سبب شده این روزها گل‌فروش‌های دوره‌گرد در شهرستان‌های خراسان جنوبی به ویژه شهر بیرجند مرکز استان، نرگس جار بزنند؛ کودکان یا نوجوانانی که در حاشیه خیابان‌ها دسته‌های گل نرگس به دست دارند و اینجاست که آدمی خواه ناخواه در مقابل عطر و زیبایی نرگس کوتاه می‌آید.

از همین رو با دیدن و هم‌صحبت شدن با یک کودک کار در شهر بیرجند متوجه شدم فروش گل نرگس برای دخترک گل فروش در سوز زمهریر زمستان هیچ نشاطی ندارد، رنگِ گل‌ها جذبش نمی‌کند و دسته گل‌ها را باری می‌بیند که خلاصی هرچه زودتر از آنها برایش شیرین‌تر است.

اما خبر صادرات گل نرگس خوسف به امارات متحده عربی بار دیگر بارقه امید را در دل نرگس‌کاران و مردم خراسان جنوبی به ویژه شهرستان خوسف زنده کرده است و حالا نرگس‌کاران به امید روزی هستند که با ایجاد کارخانه فراوری و صادرات محصولات این گل، برند نرگس خوسف را در بسیاری از کشورهای خارجی ثبت کنند.

مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی در این باره گفت: در اثر شیوع ویروس کرونا بازار محصولات گیاهی و گل‌های معطر و زینتی از جمله گل نرگس با افت بازار فروش روبه‌رو شده است.

وحید ضیائیان احمدی افزود: این موضوع سبب شده کشاورزان نرگس‌کار این استان بازار فروش خوب خود را که با تلاش و زحمات فراوان در سال‌های گذشته به دست آورده بودند، از دست بدهند.

وی گفت: تعاون روستایی استان خراسان جنوبی با عاملیت یکی از تشکل‌های خود در شهرستان خوسف (شرکت تعاونی تولید سبزآفرینان خوسف) اقدام به اجرایی کردن طرح خرید توافقی گل نرگس کرده است.

مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی اظهار داشت: تاکنون ۵۰ هزار شاخه گل نرگس از کشاورزان استان توسط شرکت تعاونی تولید سبزآفرینان خوسف خریداری شده و نخستین بار تاکنون نسبت به مدت مشابه خرید سال گذشته ۶۰ درصد افزایش داشته که این میزان دلیل بارز بر اجرای موفق و دقیق خرید محصول بوده است.

وی گفت: برای معرفی و گسترش بازار فروش گل نرگس در استان‌های تهران و خراسان رضوی هماهنگی‌های خوبی صورت گرفته و در همین خصوص با شرکت‌های دانش بنیان برای فراوری این گل خوش بو در حال رایزنی هستیم که باعث رونق بخشیدن به بازار فروش محصول می‌شود.

ضیائیان احمدی عنوان کرد: تعاون روستایی استان گل نرگس را براساس کیفیت و اندازه بین ۶۰۰ تا ۸۵۰ تومان خریداری می‌کند که قسمتی از مطالبات گل‌کاران نیز پرداخت شده است.

وی افزود: هدف تعاون روستایی معرفی و فروش محصول در بازارهای داخلی به تنهایی نیست بلکه با هماهنگی‌هایی که صورت گرفته تاکنون بیش از سه هزار شاخه گل به امارات متحده عربی و شهر دبی صادر شده است.

مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی گفت: روند خرید گل نرگس در استان تا اوایل اسفند سال‌جاری ادامه خواهد داشت و در حال حاضر نیز هر مقدار گل که توسط نرگس کاران به این مرکز ارائه شود به طور کامل خریداری خواهد شد.

یکی از نرگس‌کاران شهرستان خوسف هم ماندگاری مناسب را از ویژگی‌های گل نرگس این منطقه عنوان کرد و گفت: گل نرگس خوسف ماندگاری خوبی از یک تا ۲ هفته دارد به همین دلیل با خیال راحت آن را به سایر مناطق ارسال می‌کنیم.

محمدرضا علیزاده افزود: هر سال از اواسط فصل پاییز تا نیمه اسفند با توجه به وضعیت آب و هوا موعد رویش و برداشت گل نرگس در این منطقه است.

او که ۲ هکتار سطح زیرکشت گل نرگس دارد، گفت: به طور میانگین از هر هکتار ۱۵۰ هزار شاخه گل به صورت ساقه بریده را برداشت می‌کنم.

این کشاورز بیان کرد: هر روز ۲ یا سه نفر مشغول جمع‌آوری گل هستند و سپس زنان روزی حدود ۲ هزار و ۵۰۰ شاخه گل‌ نرگس را در دسته‌های ۵۰ تایی و ۱۰۰ تایی بسته‌بندی می‌کنند و برای فروش به مشهد، زاهدان، تهران و سایر شهرها ارسال می‌کنیم.

وی تصریح کرد: امسال شیوع ویروس کرونا سبب بسته شدن بخشی از بازار شد که منجر به کاهش قیمت‌ها نسبت به سال قبل و خرید کمتر شده است از طرفی در اوج برداشت گل نرگس قیمت‌ها خیلی پایین می‌آید و شاخه‌ای از هزار تا هزار و ۲۰۰ تومان به ۵۰۰ تومان می‌رسد.

علیزاده گفت: ما سعی کرده‌ایم گل نرگس را خودمان به استان‌های دیگر ارسال کرده و به فروش برسانیم چون شرکت تعاونی فعال در خوسف برای افراد خرده مالک که روزی ۱۰۰ تا ۲۰۰ شاخه گل دارند، مناسب است و برای ما حکم واسطه‌گر را دارد.

وی بر لزوم ایجاد و راه‌اندازی کارخانه فراوری گل نرگس در خراسان جنوبی تاکید کرد و گفت: این گل در سه سال نخست برداشت دارای ساقه‌های کوتاه است و مشتری ندارند لذا کشاورز ضرر و زیان فراوان می‌کند و می‌توان از آن برای تولید عطر، اسانس، روغن و سایر فراورده‌ها استفاده کرد.

نرگس‌کار خوسفی افزود: این مساله سبب شده کشاورزان علاقه چندانی به کشت و توسعه گل نرگس نداشته باشند چون سه سال نخست برداشت برای فروش محصول دغدغه دارند.

وی بیان کرد: گل نرگس درآمد و سود خوبی دارد اما کشت آن هزینه‌بر است از طرفی شهرستان خوسف دارای ظرفیت بالقوه در خصوص این محصول است اما هزینه بر بودن کشت، سبب شده استقبال کشاورزان کمتر شود.

علیزاده گفت: برای توسعه گل نرگس تسهیلات به کشاورزان پرداخت می‌شود اما نظارتی بر آن نیست از طرفی به دلیل نبود سوددهی محصول در سه سال نخست، استقبال کم است.

وی عنوان کرد: برای کاشت هر هکتار مزرعه گل نرگس ۲۰۰ میلیون تومان باید هزینه شود که اگر کشاورز از تسهیلات استفاده کند نه تنها سودی برایش حاصل نمی‌شود که باید اقساط تسهیلات را هم بپردازد لذا مهمترین خواسته نرگس‌کاران ایجاد صنایع تبدیلی یا فراوری در شهرستان است.

براساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی سالانه به طور میانگین ۱۲ تا ۲۰ میلیون شاخه گل نرگس در این استان به ویژه شهرستان خوسف برداشت می‌شود.

گل نرگس از جمله محصولات کشاورزی مهم استان خراسان جنوبی و راهبردی شهرستان خوسف است که سازگاری با شرایط اقلیمی، مقاومت نسبت به کم‌آبی با توجه به خشکسالی‌های حاکم بر منطقه، زیبایی و عطر و بوی خاص، پرورش در فضای باز و اقتصادی بودن از جمله ویژگی‌های آن است و نرگس‌کاران برای توسعه تولید و صادرات محصول خود بیش از پیش انتظار حمایت را دارند.

منبع: ایرنا

68