18شهرستان سیستان و بلوچستان گرفتار تنش آبی ناشی از خشکسالی

علیرضا قاسمی اظهار کرد: بحران کم آبی، واژه‌ای آشنا برای اکثر ایرانیان است؛ ساکنان کشوری که بخش عمده‌ای از آن در تقسیمات جغرافیایی، جزو مناطق خشک و نیمه خشک طبقه بندی می‌شود،به دلیل قرار گرفتن ایران در منطقه آب و هوایی خشک، یکی از راه‌ها برای تأمین آب، برداشت از سفره های زیر زمینی است.

قاسمی گفت: سال هاست که کارشناسان نسبت به فرو نشستن زمین در دشت های ایران هشدار داده‌اند که عمده ترین دلیل آن برداشت بی رویه آب از ذخایر سفره های زیر زمینی بوده، اما مسئله این است که این آبهای زیر زمینی هم پایان پذیرند و با مرگ سفره های زیرزمینی شرایط طبیعی به ما اجازه بازیافت یا احیا مجدد را نخواهد داد.

وی افزود: با استمرار خشکسالی ها و کمبود منابع آبی، آنچه به عنوان تنها راه گریز از بحران کم آبی مد نظر قرار دارد، اصل سازگاری با کم آبی و مدیریت مصرف آب است و باید توجه داشت که با مرگ یک سفره زیرزمینی حتی اگر در سال‌‎های بعد نیز نزولات مناسبی اتفاق بیافتد، این سفره دیگر قادر به جذب آب نخواهد بود و خاصیت نفوذپذیری آب در سفره از بین خواهد رفت.
قاسمی فرونشست زمین را خطرناک‌ترین مخاطره طبیعی دانست زیرا "قابل مشاهده نیست و زمانی متوجه این رخداد می‌شویم که دچار آن شده‌ایم."

مدیرعامل آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان ادامه داد: هرچند وضعیت منابع آبی به دلیل کاهش نزولات آسمانی و برداشت‌های بی رویه در اغلب نقاط جمعیتی کشور خوب نیست، اما شرایط جنوب شرق کشور با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی این خطه به مراتب بحرانی تر است.

وی اذعان کرد: وضعیت فراخشک سیستان و بلوچستان تعداد قابل توجهی از شهرها و روستاهای استان را در معرض شرایط تنش آبی قرار داده است، به طوری که ۵۸ درصد برداشت های آب برای شهرها و روستاهای سیستان و بلوچستان وابسته به منابع زیرزمینی است و این مسئله بیش از ۱۸ شهرستان استان را با تنش آبی مواجه می‌کند. از سوی دیگر ۴۲ درصد برداشت های آب در سیستان و بلوچستان وابسته به آب های سطحی است که عمده آن به هیرمند و آب های مرزی بر می گردد.

قاسمی گفت: خشکی تالاب هامون و عدم دسترسی به منابع آبی پایدار و از طرفی بالا گرفتن تب مناقشه آبی میان ایران و افغانستان طی سال های اخیر و عدم پایبندی افغانستان به انتقال حقآبه هامون از هیرمند با سدسازی بی‌ رویه و تصمیماتی که سال گذشته با احداث سد کمالخان بر روی رودخانه هیرمند گرفته شد، معضلاتی را برای تأمین آب به وجود آورده است.

وی با اشاره به اینکه سرانجام این مشکلات ناامنی آبی و بحران زیست محیطی در سیستان است افزود: از آنجایی که در زاهدان نیز هیچ‌ گونه منبع آبی وجود ندارد و تأمین آب شرب این کلانشهر از چاه نیمه های سیستان که خود وابسته به رودخانه هیرمند است، صورت می گیرد، بنابراین علاوه بر سیستان، برای تأمین آب شرب مورد نیاز کلانشهر زاهدان نیز با چالش جدی مواجه هستیم و این مسئله زنگ خطر تأمین آب را به صدا درآورده است.

قاسمی با اشاره به طرح‌های آبرسانی در سطح استان در حوزه شهر و روستا اذعان کرد:۴ طرح آبرسانی شامل آبرسانی به شهرهای سیستان، چابهار، کنارک و نوک‌آباد با جمعیت تحت پوشش ۹۷۳ هزار نفر و ۱۵ مجتمع آبرسانی روستایی در سطح استان با جمعیت تحت پوشش ۷۰۰ هزار نفر در برنامه اجرائی آبفا قرار دارد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر طرح‌های مذکور به طور متوسط حدود ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد خاطرنشان کرد: برای تکمیل طرح‌های شهری نیاز به ۱۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار و برای تکمیل مجتمع‌های آبرسانی روستایی ۲۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه با توجه به محدودیتهای منابع آبی، مدیریت فاضلاب شامل جمع آوری، تصفیه و استفاده مجدد از پساب تولیدی به عنوان یک منبع آب پایدار برای بخش کشاورزی و آبیاری فضای سبز می تواند از درجه اهمیت بالایی برخوردار باشد افزود: طرح های توسعه ای که پیامدهای آن طرح می تواند نتایج مثبتی را بدین شکل بر جای گذارد از اولویت های کاری شرکت آبفا است و در همین راستا ۵ طرح مهم بخش فاضلاب در مرکز استان و شهرهای زابل، زهک، کنارک و چابهار در حال اجراست که برای تکمیل آن نیاز به ۱۹۰۰ میلیارد تومان اعتبار است.

مدیرعامل آبفای سیستان و بلوچستان از اقداماتی که طی یک سال گذشته در حوزه آبرسانی انجام گرفت بیان کرد: در سال ۹۹ علیرغم عدم تخصیص کامل اعتبارات، ۳۰۸ روستای استان با جمعیت ۹۱ هزار نفر به شبکه آب متصل شدند و در سالی که با اعتبارات محدود مواجه بودیم بالغ بر ۶۰۰ کیلومتر لوله گذاری در سطح استان صورت گرفت و به منظور حفظ سلامت مردم تعداد ۴۰ تانکر ثابت برداشت آب در بیش از ۳۲ روستای فاقد شبکه یا دچار بحران حوزه جنوب استان نصب گردید. همچنین تنش آبی ۴۰۰ روستا مرتفع شد.

وی همچنین از انعقاد تفاهم‌ نامه با خیرین برای آبرسانی به ۷۰ روستای سطح استان خبر داد و گفت: تا کنون با استفاده از ظرفیت خیرین ۲۵ روستا آبدار شده است و مشکل ۳۰ روستا با خرید پمپ، لوبه، نصب تانکرهای موقت و خرید شیرآلات و اتصالات نیز رفع شده است و در پروژه‌های خیرین کلیه خدمات مهندسی از جمله تهیه نقشه، نظارت بر اجرا و مشارکت در بحث اجرایی توسط شرکت صورت می‌گیرد.

قاسمی از برنامه وزارت نیرو برای آبرسانی به روستاهای استان در سال جاری گفت: بر اساس اعتبارات ابلاغ شده، در سال جاری برنامه ریزی شده است که تعداد ۲۰۵ روستا با جمعیت ۵۳ هزار نفر از نعمت آب شرب پایدار برخوردار شوند که در صورت تحقق شاخص بهره مندی از آب شرب روستایی استان به ۷۴ درصد ارتقا می‌ یابد.

منبع: ایسنا

26