مشاهده لاشه یک قلاده پلنگ در ارتفاعات خسرویه فاروج
خبر کوتاه بود اما تلخ؛ لاشه یک قلاده پلنگ ایرانی امروز شنبه در ارتفاعات خسرویه از توابع شهرستان فاروج کشف شد، مرگی خاموش و بی‌پاسخ که بار دیگر زنگ خطر را برای زیستگاههای ارزشمند کشور به صدا درآورد.
پلنگ ایرانی، یکی از نمادهای باشکوه حیات‌وحش آسیا، این‌بار قربانی سکوت کوهستان شد؛ نه صدایی، نه نشانی، تنها پیکری بی‌جانی که همیاران محیط زیست امروز در دل طبیعت پیدا کردند.
تیم مشترکی از ادارات محیط زیست شهرستان‌های فاروج و شیروان به‌محض دریافت گزارش به محل اعزام شد، اما آنچه به جا مانده بود، نه فرصتی برای نجات، بلکه لاشه‌ای بود که حدود ۱۰ روز از مرگ آن گذشته بود.
روح الله لایق، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی خراسان‌شمالی افزود: با توجه به شرایط لاشه و تغذیه سایر جانوران از آن، فعلاً امکان اظهارنظر قطعی درباره علت مرگ وجود ندارد.
سووال اصلی اینجاست: چرا یک پلنگ دیگر؟
پلنگ‌ها، حیواناتی منزوی، قلمروطلب و در عین حال حساس به تغییرات محیطی هستند، کاهش طعمه، تخریب زیستگاه، تعارض با انسان، شکار غیرمجاز و حتی بیماری‌های ناشناخته از جمله تهدیدهایی است که این گونه را به آستانه خطر انقراض کشانده است.
استان خراسان‌شمالی به‌ویژه مناطق کوهستانی شیروان، فاروج و ارتفاعات آلاداغ، یکی از مهمترین زیستگاههای باقی‌مانده پلنگ ایرانی به شمار می‌رود.
گزارش‌های متعددی از مرگ این حیوان باارزش در این منطقه در سال‌های اخیر منتشر شده است، برخی با شلیک گلوله، برخی در دام شکارچیان و برخی همچون این مورد، بی‌صدا و بی‌پاسخ.
هر پلنگ که از دست می‌رود، تنها یک حیوان نیست؛ بلکه یک هشدار؛ هشدار از مرز باریکی که میان طبیعت زنده و زیستگاه خالی از حیات کشیده شده است.
خراسان‌شمالی با حدود ۴۰۰ هزار هکتار مناطق حفاظت‌شده، خانه ده‌ها گونه ارزشمند است، اما با کمبود نیرو، امکانات و حمایت مادی مواجه است.
زنده ماندن پلنگ، یعنی زنده بودن اکوسیستم
پلنگ در رأس هرم غذایی قرار دارد، حضورش نشان از سلامت زنجیره غذایی و توازن طبیعی دارد و نبودنش یعنی یک اکوسیستم دچار اختلال شده است.
مرگ یک پلنگ در ظاهر یک تراژدی فردی است، اما در حقیقت آینه‌ای است از مشکلات ریشه‌داری که دامن‌گیر طبیعت ایران شده‌اند؛ از کمبود آب گرفته تا فرسایش خاک، توسعه‌ی بی‌ضابطه، جاده‌سازی‌های غیراصولی و ضعف در اجرای قوانین شکار و صید.
زمان پاسخ فرا رسیده؛ نه فقط ثبت یک لاشه دیگر
شاید لاشه‌ی این پلنگ دیگر چیزی برای گفتن نداشته باشد؛ اما ما، به‌عنوان جامعه‌ای که مسوول حفظ این میراث طبیعی هستیم، هنوز باید بپرسیم که چرا رفت؟
پاسخ به این پرسش‌ها نباید در بایگانی پرونده‌های زیست‌محیطی دفن شود، اگر بخواهیم خسرویه و کوه‌هایش همچنان مأمنی برای پلنگ باقی بمانند، باید از مرگ او درس بگیریم؛ نه اینکه تنها گزارشش کنیم.
۶۵ گونه پستاندار از ۱۹۷ گونه موجود در کشور در در خراسان شمالی زیست دارد و ۱۴۱ گونه پرنده از ۵۳۲ گونه موجود در کشور، ۶۸ خزنده از ۲۲۸ گونه موجود کشور، چهار گونه خزنده دوزیست از ۲۰ گونه موجود و هشت گونه ماهی و آبزی از مجموع ۱۶۰ گونه آبزی موجود در کشور زیست می کنند.
برخی از این گونه ها نظیر یوزپلنگ، بالابان، هوبره، کبک دری و کرکس مصری در طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) در رده‌های بحرانی و در حال انقراض قرار دارند.
اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی مناطق حفاظت شده و پارک های ملی سالوک، ساریگل و ضامن آهو، مناطق حفاظت شده قرخود، گلول، سرانی و پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم بعنوان زیستگاه پلنگ با گستره ۲۰۰ هزار هکتار مدیریت می کند.
