فعال شدن safe search برای مردم در ایران، اولین و کم هزینه‌ترین قدم برای محدودسازی اینترنت است / ممکن است بزودی وقتی گوگل را می زنید، شما را به یک موتور جستجوی دیگری ارجاع دهند

حال وقتی این اقدام را در کنار اصرار کمیسیونی در مجلس برای تصویب طرح صیانت می‌گذاریم و همچنین در کنار اختلال‌های روی پروتکل‌های رمزنگاری شده، و درکنار دی ان اس هایجکینگ (DNS hijacking) که دارد اتفاق می‌افتد، می‌گذاریم، متاسفانه به مسیری که پیش‌روست نمی‌توانیم خوش‌بین باشیم.

میلاد نوری در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه اعمال پیش‌فرض تنظیمات جست‌وجوی ایمن برای تمام کاربران ایرانی، چه محدودیت‌هایی را برای دسترسی به حوزه‌های مختلف دیگر اعمال می‌کند، گفت: «موضوع safe search بیشتر در موتورهای جست و جو معروف است. یک سری محدودیت است که خود سیستم عامل‌ها همچون سیستم عامل اندروید، ای او اس، ویندوز و مک او اس برای لپ تاپ‌ها، ارائه می‌دهند و این در اختیار خانواده‌ها، دانشگاه‌ها و شرکت‌هاست که بنابر فرهنگ خودشان، سن استفاده‌کنندگان و موارد متعدد، می‌توانند محدودیت اعمال کنند. البته در کنارش هم به خانواده‌ها آموزش می‌دهند. مثلا در کشورهای اروپایی ممکن است در یک شرکتی، بنابر سیاست‌هایشان یک سری از محدودیت‌ها را روی سیستم عامل اعمال کنند یا در مدرسه‌ای که افراد به اینترنت دسترسی دارند، حالت جست و جوی ایمن را برای کل افراد مجموعه اعمال کنند.»

وی ادامه داد: «تا کنون در هیچ جای دنیا ندیده‌ایم که حکومت یا دولتی به صورت اجباری این حالت را فعال کند. گاهی یک سری اپراتورها به صورت اختیاری روی یک سری سیمکارت‌ها فعال می‌کنند. مثلا اپراتورهای خارجی یک سیمکارت کودک ارائه می‌دهند که پدر و مادر به انتخاب خود می‌توانند آن را انتخاب کنند که safe search روی آن فعال و به صورت لاک شده است و کاربر نمی‌تواند قفلش را بردارد.»

نوری ضمن بیان اینکه safe search هر نتیجه‌ای را که از نظر موتورهای جست و جو برای کودک نامناسب است را نشان نمی‌دهد، اظهار کرد: «بسیاری به اشتباه فکر می‌کنند که این حالت مختص محتوای پورنو‌گرافی است در حالی که چنین نیست؛ مثلا اگر یک روایت تاریخی در مورد حمله شیمیایی امریکا به ژاپن، در یک وب سایت تاریخی و در قالب ویدیو یا متن منتشر شده باشد، و مدیرهای این وب سایت خودشان این مطلب را به عنوان محتوای بزرگسالان نشانه‌گذاری کرده باشند یا هوش مصنوعی موتورهای جست و جو تشخیص داده باشد، این محتوا برای کودک نشان داده نمی‌شود. و الان در ایران، برای هیچکدام از کاربران نمایش داده نمی‌شود.»

این کارشناس حوزه آی تی، خاطرنشان کرد: «با اعمال جست و جوی ایمن، مطالب تاریخی، آموزشی، پزشکی، فروشگاه‌هایی که ممکن است یک سری محصولات نامناسب برای کودک بفروشند و هر محتوایی که برای کودک مناسب نیست، نمایش داده نمی‌شود.»

وی درخصوص تاثیر فعال شدن جست و جوی ایمن بر کسب و کارها، گفت: «قطعا ورودی خیلی از وب سایت‌هایی که درآمدشان از روی ترافیک، تبلیغ و فروش محصول است، افت پیدا می‌کند. بنابراین کسب و کارهای زیادی را ممکن است تحت تاثیر قرار دهد. کما اینکه یک سری از دوستانی که فعالیت‌شان به صورت تخصصی در حوزه سئو است، در یکی دو هفته‌ گذشته این مسئه را در توییتر مطرح کردند که شاهد افت ترافیک وب سایت‌های مختلف بوده‌اند.»

این کارشناس فناوری اطلاعات در خصوص اینکه فعال شدن جست و جوی ایمن، چه نقشی در بحث محدود کردن اینترنت و طرح صیانت دارد، عنوان کرد: «دولت و به خصوص وزارت ارتباطات به صورت شفاف اعلام نمی‌کنند که چه رویه‌ای را در پیش دارند.کما اینکه در چند هفته گذشته هم شاهد خیلی از پروتکل‌های رمزنگاری شده، یا به اصطلاح TLS، اختلال شدید داشته‌اند. این چیزی است که نه قانونی برایش داریم و نه وزارت ارتباطات زیر بار می‌رود که این کار را انجام داده است. یعنی خیلی وقت‌ها شما برای کسب و کاری دو سرور در داخل ایران دارید اما به دلیل اختلالی که روی زیرساخت‌ها ایجاد می‌کنند، ارتباط بین این دو سرور مختل می‌شود. به همین دلیل دارند کارهایی انجام می‌دهند که به صورت شفاف اعلام نکرده‌اند و ما نمی‌دانیم که چه اتفاقی دارد رخ می‌دهد.»

نوری افزود: «safe search یک قسمت از محدودیت‌های کم هزینه برای دولت و وزارت ارتباطات است. از ابزاری که خود موتورهای جست و جو ارائه داده‌، استفاده کرده‌اند و یک قسمتی از محتوا را از دسترس کاربر خارج کرده‌اند. شاید اگر دسترسی به چند شبکه اجتماعی بزرگ را محدود کنند، از نظر افکار عمومی برای دولت هزینه داشته باشد ولی فعال شدن safe search اولین و کم هزینه‌ترین قدم برای محدودیت است. حال وقتی این اقدام را در کنار اصرار کمیسیونی در مجلس برای تصویب طرح صیانت می‌گذاریم و همچنین در کنار اختلال‌هایی که روی پروتکل‌های رمزنگاری شده، که در برابرش هم پاسخگو نیستند، و درکنار دی ان اس هایجکینگ (DNS hijacking) که دارد اتفاق می‌افتد، و در همه جای دنیا هم غیرقانونی است و هم برای کاربر مشکلات امنیتی ممکن است داشته باشد، در کنار هم می‌گذاریم، متاسفانه به مسیری که پیش‌روست نمی‌توانیم خوش‌بین باشیم.»

وی در خصوص تاثیر فعال شدن جست و جوی ایمن، بر محدود شدن دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت جهانی، اظهار کرد: «الان برای فعال کردن safe search، دی ان اس هایجکینگ اتفاق افتاده است. این مهم به این معناست که کاربر می‌خواهد مثلا سرویس گوگل را فراخوانی کند، به جای اینکه به دی ان اس گوگل مستقیم وصل شود، به دی ان اسی که شرکت زیر ساخت تشخیص می‌دهد، وصل می‌شود. این یکی از ساده‌ترین استفاده‌هایش است ولی در آینده می‌توان استفاده‌های مختلفی از آن کرد.»

وی درباره استفاده‌های دیگر، بیان کرد: «به عنوان مثال می‌توانید google.com را بزنید ولی شما را به یک موتور جست و جوی داخلی ارجاع دهند. وقتی دی ان اس هایجکینگ اتفاق می‌افتد، در کشورهای مختلف قانون جلویش را می‌گیرد ولی وقتی در ایران وقتی این اتفاق رخ می‌دهد، می‌تواند دری باشد برای استفاده‌های مختلف از این روش.»