مشکلات توسعه اینترنت در ایران ناشی از مقررات گذاری است

دکتر زارعیان خاطرنشان کرد: ما در شرکت مخابرات ایران حدود 80 درصد زیرساخت های ارتباطی را برای جامعه فراهم می کنیم و همچنین صدر در صد تلفن های ثابت توسط شرکت مخابرات ارائه می شود. همچنین در بخش دیتا به صورت مستقیم 60 درصد و به صورت غیر مستقیم حدود صد در صد را شرکت مخابرات ایران پوشش می دهد. علاوه بر این زیرساخت های ارتباطات همراه را مخابرات تامین می کند.

زارعیان با بیان اینکه اما در طول سالیان گذشته بخصوص  15 سالی که از خصوصی سازی شرکت مخابرات می گذرد ارتباط این حوزه ها با هم تضعیف شده تصریح کرد: چند دلیل را می توان برای این آسیب برشمرد. دلیل اول بر می گردد به ساختاری که میان دولت و شرکت های خصوصی تعریف می شود. دلیل دوم هم ناشی از برخی کم کاری هایی است که ناحیه شرکت مخابرات صورت گرفته و سوم دلیل هم مربوط به مقاومت هایی است که از سوی سیاستگذار وجود داشته است. در نهایت نتیجه این نوع تعامل به این مرحله رسیده که ما می بینیم بخش ثابت با مشکلات اساسی مواجه است و امکان توسعه بر مبنای نیاز مردم وجود ندارد و مردم نسبت به امکاناتی که ارائه می شود راضی نیستند.

معاونت تجاری و امور مشتریان شرکت مخابرات ایران با تاکید بر این نکته که باید این ساختار را تغییر داد تا رضایت  مردم جلب شود گفت: باید با تعامل بیشتر میان سیاستگذار و اجرا و همچنین حضور مجریان در بدنه سیاستگذاری شرایط ترمیم پیدا می کند. نمی شود که یک شرکتی مسئول تامین 80 درصد از زیرساخت  های ارتباطی باشد اما در عرصه سیاستگذاری حضور نداشته باشند. مثلا زمانی که انتخابات برگزار می شود بسیاری از مسئولیت های آن به عهده شرکت مخابرات است اما با این وصف هیچ نقشی در سیاستگذاری ها ندارد.

وی اضافه کرد: ما بخش های مهمی در حوزه سیاسگذاری ارتباطات داریم مثل شورای عالی فضای مجازی ، کمیسیون تنظیم و مقررات و حتی وزارتخانه ارتباطات و فناوری اطلاعات و شرکتهای زیرمجموعه آن داریم که کسی از بدنه شرکت مخابرات در این مجموعه ها حضور ندارد و تعاملی به همین واسطه برقرار نمی شود. به همین دلیل این  فاصله روز به روز بیشتر شده و این بی خبری از فاصله باعث شده که سیاستگذاری هایی که بر مبنای نیازها برنامه ریزی شده امروز چالش هایی را ایجاد کرده که در صورت برقراری  این تعامل بسیاری از مشکلات قطعا حل خواهد شد.

زارعیان با اشاره به تجربه خصوصی سازی بخش  مخابرات ایران به مزایا و معایب این تجربه اشاره کرد و گفت: وقتی شرکتی خصوصی می شود طبیعتا خروج از چارچوب های  مقررات گذاری های دولتی با نظارت های سخت را می توان به عنوان یک مزیت محسوب کرد. امتیاز دیگر  اینکه دست شرکت خصوصی باز است و می تواند برای کارکنان خود ایجاد انگیزه کند. از سوی دیگر بخش خصوصی در پی درآمد و سود بیشتر و کسب رضایت مردم است و این هم جزو مزیت ها است. ما طی سالهای بعد از خصوصی سازی این مزیت ها را برای شرکت مخابرات ساری و جاری کردیم. اما چالش و آسیب پیش رو این است که فاصله میان سیاستگذاری و شرکت خصوصی آنقدر زیاد شده که نه درآمدها و نه هزینه های  شرکت خصوصی دست خودش است. به عبارت دیگر سیاستگذاری در خصوص تعرفه ها مقرارت گذاری می کند و می گوید که بابت این مقدار خدمات مثلا فلان قدر از مردم

پول بگیرد و در ادامه برای هزینه، حقوق، استخدام و جذب کارمندان هم تعین تکلیف می کند. مشخص است که این دو سیاستگذاری در تضاد با همدیگر است. این چالش ها باعث شده که امروز با توسعه کندتر، کیفیت ضعیف تر و فاصله با دنیا در عرصه ارتباطات مواجه شویم.

معاونت تجاری و امور مشتریان شرکت مخابرات ایران درباره چگونگی  مرتفع شدن این چالش ها گفت: راهکار مهم این است که شرکت هایی که مسئولیت در حوزه توسعه زیرساخت دارند خودشان به صورت مستقیم در سیاستگذاری نقش آفرین باشند و در بدنه شوراهای عالی  حضور داشته باشند و اگر این اتفاق بیفتد به نظر می رسد که بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.

وی افزود: مطالعه تطبیقی که در خصوص سایر کشورها صورت گرفته نشان می دهد که بخش خصوصی در سیاستگذاری کلان نقش آفرین  است و فقط مجری نیست چون اگر بخواهد صرفا ایفاگر نقش مجری باشد نتیجه همان می شود که ما امروز در برخی از حضورها عقب ماندگی را حس می کنیم.

زارعیان در ادامه به موضوع تشکیل کابینه و انتخاب وزیران پیشنهادی هم اشاره کرد و گفت: به  اعتقاد من یکی از شاخصه های بسیار جدی که آقای  دکتر پزشکیان در دوران قبل و بعد از انتخابات به آن اشاره داشتند بحث انتخاب وزیران، معاونان و روسای سازمان ها  از بدنه دستگاه ها است. اگر فردی انتخاب شود که یک یا دو دهه تجربه حضور در یک دستگاهی را دارد حتما اشراف کافی بر سیاست ها و امکانات بالقوه و چالش ها و آسیب های موجود خواهد داشت و از این رو، اگر افراد بیرونی برای وزارتخانه تخصصی انتخاب شوند حداقل  دو سال زمان می برد که یک دستگاه را بشناسد.

وی درباره  اولویت های وزیر آینده ارتباطات و فناوری اطلاعات خاطرنشان کرد: بر این باورم که اگر وزیر آینده هر بخش از بیرون بیاید درصد موفقیتش در طول چهار سال بین 20 تا 40 درصد خواهد بود اما اگر وزیر از بدنه انتخاب شود امکان موفقیت او بین 80 تا 100 درصد است. این پیشبینی براساس تجربه ای است که بواسطه مسئولیت در معاونت تجاری مخابرات دارم. هرگاه ما مدیری را از بدنه مجموعه انتخاب کردیم موفقیت بالا بود اما میزان موفقیت مدیرانی که از بیرون انتخاب شدند پایین بود. طبعا وزیر که انتخاب می شود حتما باید مطالعه کند و آسیب ها  چالش ها را بشناسد تا بتواند تصمیم گیری مناسبی داشته باشد.

معاون تجاری و امور مشتریان شرکت مخابرات ایران با اشاره به عملکرد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت سیزدهم خاطرنشان کرد: رئیس جمهور منتخب در مناظرات انتخاباتی به نکته درستی اشاره کردند مبنی بر اینکه در پیش روی ما برنامه یکساله، قانون بودجه و برنامه پنجساله قرار دارد و بسیاری از برنامه های کلان دولت در برنامه پنجساله دیده شده و بخش قابل توجه ای از فعالیت های دولت سیزدهم در چارچوب برنامه توسعه بوده است. نگاه وزیر آینده باید به این باشد که برنامه پنجساله توسعه را به نحو مطلوب اجرا کند متنی در نحوه اجرا باید حتما نگاهی به تجربه جهانی هم داشته باشد و مدلی را عملیاتی  کند که ضمن اجرایی کردن برنامه ، از توسعه ای که در دنیا صورت گرفته عقب نمانیم.

وی تاکید کرد: حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات بسیار حساس است و از جمله حوزه هایی است که هنوز یک فناوری به طور کامل به بهره برداری نرسیده فناوری دیگری از راه می رسد و از این رو وزیر آینده فرصت دو یا ساله برای مطالعه و آسیب شناسی ندارد و از فردای رای اعتماد باید کارش را شروع کند.

زارعیان با اشاره به گلایه هایی که درباره کیفیت اینترنت در کشور وجود دارد خاطرنشان کرد: من با توجه به سابقه ای که در حوزه مخابرات دارم و کاملا از پشت پرده اینترنت از ابتدا تاکنون مطلعم. از نظر من مشکلات توسعه اینترنت در ایران را در یک عبارت و آن هم مقررات گذاری می دانم. مقررات گذاری توسعه اینترنت در ایران همواره با چالش  مواجه بوده. اینکه تعرفه گذاری دستوری کنیم و اینکه بخشی از هزینه هایی که بایستی در سبد توسعه قرار گیرد در جای دیگری مصرف شود و اینکه بخشی از درآمد اپراتورها به دولت داده می شود و دولت در جای دیگری هزینه می کند و نتایج همه این سیاستگذاری ها این بوده که طی سالهای گذشته درآمد اپراتورها برای توسعه کافی نبوده است. ما برای  رفع این مشکلات نیاز به سرمایه گذاری داریم. امروز در توسعه اینترنت ما با یک بازیگر مواجه نیستیم و فقط شرکت مخابرات ایران در این زمینه نقش آفرین نیست بلکه بازیگران متعددی در این حوزه حضور دارند که بایستی همه مورد حمایت قرار گیرند و تنظیم مقررات باید بگونه ای صورت گیرد که منافع همه بازیگران را تامین کند.