برق این ستاره بیش از ایران چشم اعراب را خیره کرد

پالایشگاه «ستاره خلیج‌فارس» قرار است به تنهایی به اندازه ٥٥ درصد بنزینی که هم‌اکنون در کشور تولید می‌شود را تولید کند. ٩ پالایشگاه فعلی کشور مجموعا حدود ٦٥ میلیون لیتر در روز بنزین روانه بازار می‌کنند در حالی که پالایشگاه «ستاره خلیج‌فارس» به تنهایی و بعد از تکمیل سه فازش ٣٦ میلیون لیتر در روز بنزین تولید خواهد کرد؛ بنزینی با کیفیت یورو چهار. پالایشگاه میعانات گازی «ستاره خلیج‌فارس» چرا ساخته شد؟ چه مراحلی را طی کرد تا فاز اول آن با ظرفیت تولید بنزین روزانه ١٢ میلیون لیتر، دیروز افتتاح شود؟ کدام شرکت‌ها، ساخت پالایشگاه را آغاز کردند؟ تحریم چطور جلوی «ستاره خلیج‌فارس» ایستاد؟ ایرانی‌ها چگونه با آن توانمند شدند؟ پروژه دقیقا در چه زمانی شکل گرفت؟ وقتی تحولات آن را تشریح کنیم، آینه شفاف‌تر می‌شود. از فضای انتخابات خارج شوید. عینک‌های جناحی را بیرون بیاورید و این گزارش را تا پایان بخوانید. سیزده سال به عقب می‌رویم.
پروژه «ستاره خلیج‌فارس» چه زمانی آغاز شد؟
سال ١٣٨٣ بود. گاز سه فاز پارس جنوبی در حال استخراج بود. بعد از فازهای ٢، ٣و١ فازهای ٥ و٤ هم در نوبت افتتاح قرار گرفته بود. از هر دو فاز پارس جنوبی روزانه ٥٠ میلیون متر مکعب گاز طبیعی و بین ٧٥ تا ٨٠ هزار بشکه در روز میعانات گازی تولید می‌شود. هر چند میعانات گازی قیمتی معادل نفت دارد اما فقط باید در پالایشگاه‌هایی مصرف شود که برای پالایش این هیدروکربور مایع ساخته شده است. تولید میعانات گازی مانند نفت نیست که بتوان به وقت ضرورت، کاهش داد. اگر تولید میعانات گازی کاهش یابد تولید گاز هم کاهش خواهد یافت و این برای ایرانی که مصرف بزرگ گاز داشت و در زمستان‌ها محتاج گاز ترکمنستان شده بود قابل تحمل نبود. پس باید فکری برای صادرات یا مصرف میعانات گازی در داخل کشور می‌شد. خاصه اینکه بیش ٢٠ فاز دیگر برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی قابل تعریف بود. از آنجا که سیاست کاهش خام فروشی هم جزو سیاست‌های کلی کشور شده بود، ایده ساخت یک پالایشگاه بزرگ میعانات گازی با ظرفیت ٣٦٠ هزار بشکه در روز در وزارت نفت عملیاتی شد. در آن زمان، محمدرضا نعمت‌زاده، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش و بیژن زنگنه، وزیر نفت بود. این پروژه بزرگ، ابتدا به عنوان یکی از طرح‌های زیرمجموعه شرکت ملی مهندسی ساختمان نفت تعریف شد. شرکتی از شرکت‌های تابعه وزارت نفت. حاج رسولی‌ها، به عنوان مجری طرح منصوب و با آغاز مطالعات اولیه و طراحی پایه، پروژه ساخت بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی در محل فعلی پالایشگاه، رسما در دستور کار قرار گرفت.
ستاره خلیج‌فارس را چه شرکت‌هایی طراحی کردند؟ با چقدر پول قرار بود ساخته شود؟
شرکت ملی مهندسی ساختمان نفت، به عنوان کارفرما، طراحی پالایشگاه بزرگ میعانات گازی را به یک شرکت هندی و یک شرکت ایرانی سپرد. شرکت ETL هند و شرکت طراحی ساختمان نفت (زیر مجموعه وزارت نفت) مسوولیت طراحی پالایشگاه میعانات گازی را بر عهده گرفتند. همزمان با ادامه طراحی‌ها دانش فنی آن نیز خریداری شد. به دی‌ماه ٨٥ رسیدیم. در آن مقطع قرار بر این شد که پالایشگاه‌های ایران به صورت شرکتی اداره شوند. این دستورالعمل شامل پروژه پالایشگاهی ستاره خلیج‌فارس هم شد. بنابراین «شرکت ستاره خلیج‌فارس» در دی ماه ١٣٨٥ تشکیل شد. ٤٠ درصد سهام این شرکت را شرکت ملی پالایش و پخش ایران در اختیار گرفت. ٥٠ درصد سهام آن به شرکت اندونزیایی SPC و ١٠ درصد هم به صندوق بازنشستگی صنعت نفت واگذار شد. نکته جالب اینکه نام شرکت پالایشگاهی ستاره خلیج‌فارس نیز از یکی از کلمات شرکت اندونزیایی الهام گرفته شد (Star) تا این مرحله مطالعات اولیه پروژه انجام می‌شود که حدود ٣ درصد از پروژه است. در اردیبهشت ماه سال ١٣٨٦ مشارکتی با دو عضو خارجی و دو عضو ایرانی تشکیل می‌شود تا پالایشگاه را به صورت EPC (در این شکل از قرارداد تمام فعالیت‌ها از طراحی پروژه تا خرید اقلام مورد نیاز، نصب، اجرا، پیش‌راه‌اندازی و راه‌اندازی به عهده پیمانکار است.) برای شرکت پالایشگاهی ستاره خلیج‌فارس بسازد. پس قرار می‌شود کنسرسیومی متشکل از شرکت آلمانی «گلدن‌گروپ»، شرکت ایتالیایی «اسنم‌پروژتی» و شرکت‌های ایرانی « تهران جنوب» و شرکت «مهندسی مشاور بینا» پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس را به صورت EPC Engineering Procurement Construction با مبلغ ٢ میلیارد و ٦٠٠ میلیون یورو در مدت ٤٨ ماه بسازند. از همان اول هم پالایشگاه برای مصرف روزانه ٣٦٠ هزار بشکه میعانات گازی طراحی شده بود.
شرکت‌های آلمانی و ایتالیایی چه زمانی از ایران رفتند؟
فضای بین‌المللی علیه ایران سنگین می‌شود. تیرماه ١٣٨٧ دو شرکت آلمانی و ایتالیایی تحت تاثیر فشارهای بین‌المللی از پروژه خارج می‌شوند. تا این مرحله مطالعات و طراحی پایه و مهندسی (FEED) پروژه هم انجام شده بود. که حدود ٥ درصد پروژه است. تا اینجا، کل پروژه اعم از ساخت پالایشگاه، آبگیر و خط لوله انتقال میعانات گازی از عسلویه به بندرعباس ٨ درصد (طراحی اولیه و پایه و مهندسی) پیشرفت می‌کند. با مدیریت شرکت‌های «تهران جنوب» و «مهندسی مشاور بینا» کارهای اجرایی شتاب می‌گیرد. زمین پروژه تسطیح و فنس‌ها کشیده می‌شود. ساخت مخازن آغاز و قرارداد ساخت خط لوله انتقال میعانات گازی به اضافه ساخت آبگیر بسته می‌شود.
تا بهمن سال ٨٩، کل پروژه چقدر پیشرفت داشت؟
به سال ٨٨ می‌رسیم. پروژه ساخت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس با رکود بزرگی مواجه می‌شود. در مقطعی، هیچ پولی به پروژه تزریق نمی‌شود. برخی پیمانکاران داخلی از پروژه خداحافظی می‌کنند. وضعیت رکود تا اواسط سال ٨٩ ادامه می‌یابد. در این زمان، حرکت پروژه آغاز می‌شود. البته بیشتر در بخش انعقاد قراردادهای خرید تجهیزات، ساخت آبگیر و خط لوله. با این همه، کل پروژه ساخت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس (پالایشگاه، آبگیر و خط لوله) تا بهمن ماه ١٣٨٩، مجموعا حدود ٣٨ درصد پیشرفت کرده است. به این ترتیب که ساخت پالایشگاه ٣١ درصد جلو رفته است و کار ساخت خط لوله انتقال میعانات گازی و آبگیر هر کدام ٨٠ درصد پیش رفته است. نکته مهم اینکه در تعریف اندازه پروژه، ٨٥ درصد آن ساخت پالایشگاه بوده و ١٥ درصد هم ساخت آبگیر و خط لوله بوده است. تا بهمن ٨٩، ساخت پالایشگاه ٣١ درصد پیشرفت کرده بود و پروژه‌های ساخت آبگیر و خط لوله هم به پیشرفت ٨٠ درصد رسیده بود. بنابراین، پیشرفت کل پروژه ستاره خلیج‌فارس تا بهمن ١٣٨٩، حدود ٣٨ درصد ثبت شده است. مرحوم محمد اسماعیل کراچیان از سال ١٣٨٥ تا اواسط سال ١٣٨٩، مدیرعامل شرکت پالایشگاهی ستاره خلیج‌فارس بود.
قرارگاه خاتم‌الانبیا چطور وارد پروژه ستاره خلیج‌فارس شد؟
بهمن ماه سال ٨٩، اعضای هیات‌مدیره شرکت پالایشگاهی ستاره خلیج‌فارس دور هم جمع می‌شوند و تصمیم می‌گیرند تا قرارگاه خاتم‌الانبیا به اعضای کنسرسیوم ساخت پالایشگاه اضافه شود. قرارگاه خاتم‌الانبیا با یک شرکت به نام «فرادست انرژی فلات» وارد پروژه می‌شود. بدین‌ترتیب، ٩٠ درصد سهام کنسرسیوم ساخت پالایشگاه در اختیار قرارگاه قرار می‌گیرد و شرکت‌های «تهران جنوب» با ٦ درصد سهام و «مهندسی مشاور بینا» با ٤ درصد سهام در کنسرسیوم باقی می‌مانند. در حقیقت شرکت «فرا دست انرژی فلات» به خاطر دور زدن تحریم‌ها ایجاد می‌شود. به دلیل پیشرفت ٨٠ درصدی خط لوله ٤٠٠ کیلومتری عسلویه به بندر عباس و ساخت آبگیر، شرکت پالایشگاهی ستاره خلیج‌فارس، این دو بخش پروژه را به کنسرسیوم واگذار نمی‌کند و خودش آن را به اتمام می‌رساند. کنسرسیوم جدید تا نیمه سال ٩٠، سازماندهی لازم را برای انجام پروژه به صورت جدی پیدا نکرده است. پروژه زنده می‌ماند تا به شهریور سال ١٣٩٠ می‌رسیم. در این ماه، کنسرسیوم جدید با جدیت بیشتر کارش را ادامه می‌دهد. برای انجام بهتر پروژه، کارهای ساخت پالایشگاه خرد شده و پیمانکار جزء گرفته می‌شود. در اثر تحریم‌ها تجهیزات اصلی پالایشگاه امکان ورود ندارد. کارهای دیگر اما پیش می‌رود.
ماجرای کمپرسورهای زیمنس چه بود؟
مرداد ١٣٩٢، وقتی دولت یازدهم روی کار آمد، پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به پیشرفت ٥٧ درصد رسیده و خط لوله و آبگیر تمام شده بود. عمده پیشرفت کار در بخش پالایشگاهی، مربوط به اقداماتی نظیر بتن‌ریزی، ساخت کمپ، ساخت مخزن، خاک‌برداری، نصب لوله‌ها و اسکلت‌های فلزی و کارهای مرتبط با فعالیت‌های عمرانی بود تا بتوان تجهیزات را روی آن سوار کرد. در همان زمان بود که شایع شد شرکت آلمانی زیمنس، کمپرسورهای پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس را تحویل نخواهد نمی‌دهد. تحریم‌ها به اوج رفته بود و بی‌کمپرسور، پالایشگاه معنایی نداشت. وزیر نفت با استراتژی تمرکز بر روی ساخت پالایشگاه و پرهیز از انجام کارهای جنبی وارد کار شد. می‌گویند زنگنه حداقل هفته‌ای یک جلسه و در مقاطعی تا دو جلسه در هفته برای پیشبرد پروژه ستاره خلیج‌فارس تشکیل داده و اولویتش به اتمام رساندن فاز یک پالایشگاه بوده است. بنابراین هزینه‌های جانبی و ساختمان به حداقل می‌رسد. بهمن سال ٩٣، پروژه ستاره خلیج‌فارس، مشکل مالی پیدا می‌کند.
٦٥٠ میلیون یوروی راهگشا چگونه آمد؟
ششم بهمن ١٣٩٣، اسحاق جهانگیری، معاون اول دول به بازدید پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس می‌رود. در همان بازدید دستور می‌دهد تا ٦٥٠ میلیون یورو از تسهیلات صندوق توسعه ملی به این پروژه اختصاص یابد. این یک کمک راهگشا بود اما وام صندوق توسعه ملی به شرکت‌های دولتی تعلق نمی‌گرفت. بنابراین ترکیب سهام دادن شرکت پالایشگاهی ستاره خلیج‌فارس تغییر می‌کند. تاپیکو به عنوان یکی از زیر مجموعه‌های تامین اجتماعی ٤٩ درصد پروژه را در اختیار می‌گیرد و سهام شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی صنعت نفت به ١/٣٣ (بیش از ٣٣ درصد) می‌رسد. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هم به سهم ٩/١٧ (نزدیک ١٨ درصد) بسنده می‌کند. به این ترتیب وام ٦٥٠ میلیون یورویی صندوق توسعه ملی به پالایشگاه اختصاص می‌یابد و پروژه جان می‌گیرد. این اقدام دولت برای اتمام پروژه بسیار با اهمیت بود.
نامردی کره‌ای‌ها!
تحریم‌ها حتی شرکت‌های کره‌ای را هم جلوی ایران قرار داده بود. همان‌هایی که گوشی‌های موبایل و لوازم خانگی‌شان بازار ایران را پر کرده بود. شرکت کره‌ای که قرار بود سیستم‌های کنترلی پالایشگاه را تامین کند در مقطعی از ارسال تجهیزات خودداری کرد و بعد هم به سختی به ایران فرستاد. شرکت زیمنس آلمان، کمپرسورها را آماده کرده بود اما نمی‌داد. بدون کمپرسور، پالایشگاه امکان راه‌اندازی نداشت. وقتی کار گره خورد، سازندگان پروژه دنبال ساخت کمپرسور توسط چینی‌ها رفته و به چینی‌ها سفارش دادند. برجام که آمد، تحریم‌ها که برداشته شد، کمپرسورهای زیمنس هم وارد کشور شد. پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس دیروز افتتاح شد اما هنوز کمپرسورهای چینی به ایران فرستاده نشده است!
پروژه‌ای که یک میلیارد و ٢٠٠ میلیون یورو گران‌تر تمام شد
پروژه‌ای که قرار بود با ٢ میلیارد و ٦٠٠ میلیون یورو در ٤٨ ماه به اتمام برسد تاکنون ٣ میلیارد و ٧١٠ میلیون یورو برایش هزینه شده و بیش از ١٠ سال طول کشیده است. برآورده هم شده است که هزینه فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به ٣ میلیارد و ٨٠٠ میلیون یورو برسد. بخشی از این افزایش هزینه یک میلیارد و ٢٠٠ میلیون یورویی را تحریم‌های ظالمانه به کشور تحمیل کرده است. کار مهم وزارت خارجه و مجموعه حاکمیت از جمله دولت در به ثمر رساندن برجام و رفع تحریم‌ها در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس قابل رویت است. چه، اگر تحریم‌ها می‌ماند هم هزینه پروژه افزایش می‌یافت و هم پالایشگاه هنوز به اتمام نرسیده بود. گو اینکه، کمپرسورهای چینی پروژه، هنوز هم وارد کشور نشده است. تزریق ٦٥٠ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی به پروژه نیز در کنار پیگیری‌های مستمر وزارت نفت و حل مشکلات پروژه در سطح وزیر از دیگر خدمات دولت به تکمیل پروژه ستاره خلیج‌فارس بوده است.
چرا «ستاره خلیج‌فارس» عزت ملی است؟
اگر ادعا می‌شود که ٧٤ درصد پروژه پالایشگاهی ستاره خلیج‌فارس ایرانی است به این دلیل است که حدود ٧٠ درصد طراحی آن توسط مهندسان ایرانی انجام شده است. جالب است بدانید که ٣٠٠ هزار نقشه برای طراحی پالایشگاه رد و بدل شده است.
٦٠ درصد تجهیزات پالایشگاه ایرانی است و ١٠٠ درصد ساخت آن توسط شرکت‌های ایرانی انجام شده است. حتی تجهیزات پیچیده هم توسط مهندسان ایرانی نصب شده است. پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در فاز اول و از دیروز روزانه ١٢ میلیون لیتر بنزین تولید کرده است. پس از تکمیل سه فاز این پالایشگاه ٣٦ میلیون لیتر بنزین یورو چهار، ١٤ میلیون لیتر گازوییل یورو چهار، ٤ میلیون لیتر گاز مایع (LPG) و ٣ میلیون لیتر سوخت جت تولید خواهد کرد. جالب است بدانید که تاکنون (پیش از افتتاح) ١ میلیون و ٤٠٠ هزار لیتر گازوییل مرغوب و ١ میلیون و ٢٠٠ هزار تن نفتا از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به کشورهایی نظیر ژاپن، هند و... صادر شده است. راندمان پالایشگاه ٦٠ درصد است به این معنا که ٦٠ درصد میعانات گازی را به بنزین تبدیل می‌کند. با ساخت کامل این پالایشگاه تنگنای ایران در تولید میعانات گازی برطرف می‌شود. ایران در فاز اول و از دیروز از واردات بنزین بی‌نیاز شده است و پس از تکمیل دو فاز دیگر، صادر‌کننده بنزین می‌شود. این دو، قدرتی بزرگ در خاورمیانه و آسیای میانه به ایران می‌دهد. یک قدرت استراتژیک. پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس برای عزت ملی ایران بسیار مهم بود. ارزش اقتصادی بزرگی هم دارد.
وزیر نفت در مراسم افتتاحیه چه گفت؟
وزیر نفت دیروز در مراسم افتتاح فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، راه توسعه کشور را روشن توصیف و تاکید کرد: «در مرداد ٩٢ کارهای ساختمان، نصب تجهیزات و اقدامات فرآیندی پالایشگاه در مراحل ابتدایی ١٤، ١٣ و ١٢ درصدی در فازهای اول، دوم و سوم قرار داشت. پیشرفت کلی طرح شامل سه فاز هم‌اکنون به ٣/٩٠ درصد رسیده است. » زنگنه سپس به یک نکته مدیریتی اشاره کرد: «درست است که تحریم‌ها بسیار آزار‌دهنده بود، اما مشکلات مدیریتی هم در تاخیر بهره‌برداری از این پروژه تاثیر داشته است. زمانی که کارم را در دولت یازدهم شروع کردم، این طرح کلافی سردرگم با گره‌های کور بود که باز کردن آن به تلاش همه نیاز داشت.» زنگنه اعلام کرد که از کل هزینه‌های پروژه تنها ٤/١ میلیارد دلار آن در دولت یازدهم هزینه شده است: «ما سعی کردیم به صورت قطره چکانی از منابع مالی استفاده کنیم، اما طرح نسبت به گذشته پیشرفت بسیار بهتری داشت. همه می‌توانند شهادت بدهند که ما از همه ظرفیت‌ها و تجارب مدیریتی‌مان برای این طرح استفاده کرده‌ایم؛ این در حالی است که دو سال و نیم از تحریم‌ها در این دولت بود، اما چاره‌ای نداشتیم و باید دست به دست هم می‌دادیم و با برادری موفقیت ‌ها را کسب می‌کردیم.» تشکرهای زنگنه را سایت خبری وزارت نفت این‌گونه گزارش کرده است: «از آقای وزیری هامانه چه در زمانی که وزیر نفت بودند و چه زمانی که قائم مقام بنده بودند، از آقای نعمت زاده، مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش، از آقایان ادیب و دادور، تمام سازندگان و اجراکنندگان طرح از جمله شرکت تاپیکو، شرکت پالایش ستاره خلیج‌فارس، صندوق بازنشستگی نفت، شرکت ملی پالایش و پخش، شرکت اُیکو و... کمال تشکر را دارم.»
اظهارات زنگنه درباره همکاری با قرارگاه خاتم‌الانبیا
وزیر نفت جملات بعدش را برای نخستین بار بر زبان راند: «وقتی در سال ٩٢ به وزارت نفت برگشتم خیلی‌ها دوست داشتند میان وزارت نفت و قرارگاه دعوا درست کنند، تحریک هم کردند، اما تاکید می‌کنم در تمام این مدت چیزی جز صفا و دوستی میان ما حاکم نبود چون خواسته هردوی ما، سربلندی ایران عزیز است. » زنگنه از سردار عبداللهی، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا به صورت ویژه تشکر کرد و او را «دوست و برادر خوب» خودش خواند و به نکته خبری مهمی اشاره کرد: «با تکمیل طرح فراگیر پالایشی سیراف با ظرفیت نهایی پالایش ٤٨٠ هزار بشکه میعانات گازی، در آینده، کل میعانات گازی تولیدی کشور به میزان یک میلیون بشکه در روز، در کشور پالایش خواهد شد و چیزی برای صادرات باقی نخواهد ماند. این یعنی جلوگیری از خام فروشی، تکمیل زنجیره ارزش و این یعنی اقتصاد مقاومتی.» زنگنه با افتتاح این پالایشگاه گفت که به یکی از آخرین تعهداتش عمل کرده است. حل مشکل میعانات گازی ایران بسیار با اهمیت است. بابک زنجانی با خرید میعانات گازی مانده روی آب ایران وارد در معرکه نفت جولان داد. میعاناتی که نتوانست بخش عمده آن را بفروشد.
فرمانده قرارگاه: افتتاح پالایشگاه همسو با اقتصاد مقاومتی است
قرارگاره سازندگی خاتم‌الانبیا نشان داد که می‌تواند مگاپروژه‌ای نظیر ستاره خلیج‌فارس را راهبری کند و این ظرفیت بزرگی برای کشور است. هر چند باید در این راه قوی‌تر شود. ظرفیت فنی و اقتصادی قرارگاه برای کشور راهگشاست. به ویژه در شرایط سخت. «با بهره‌برداری کامل از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس امکان صادرات بنزین و افزایش کیفیت سوخت مصرفی داخل نیز فراهم می‎شود و ایران به جرگه صادر‌کنندگان بنزین می‌پیوندد.» این را سردار عبداللهی، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا دیروز در مراسم افتتاحیه فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس گفت و افزود: «افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس همسو با اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل و تولید و اشتغال است. اگر ما بر اساس راهبردهای کشور حرکت کنیم توانایی فتح قله‌های بزرگ را داریم.» وی با بیان اینکه ٨٣ درصد تجهیزات پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس ساخت داخل بوده است، گفت: «امروز ظرفیت عظیمی در داخل کشور وجود دارد که می‌توانیم از این ظرفیت‎ها استفاده کنیم.» فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا درباره میزان تولیدات فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس هم گفت: «با بهره‌برداری از مرحله نخست پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس روزانه ١٢ میلیون لیتر بنزین یورو٤، چهار و نیم میلیون لیتر گازوییل یورو٤، یک میلیون لیتر نفت سفید یورو٤ و یک میلیون و ٣٠٠ هزار لیتر گازمایع یورو٤ تولید می‎شود.» قرارگاه خاتم‌الانبیا دست در دست دو دولت جمهوری اسلامی ایران در کنار شرکت‌های ایرانی دیگر پروژه استراتژیک پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس را ساختند. ایرانی‌ها، ایران را از واردات بنزین خودکفا کردند. دیروز «ستاره خلیج‌فارس» در کنار خلیج‌فارس درخشید./ اعتماد

منبع: ایران آنلاین

15