ایرانی‌ها چقدر کالای خارجی مصرف می کنند؟
سعید مسگری، کارشناس اقتصادی در یادداشتی نوشت:
یکی از سوالاتی که در روزهای اخیر برای برخی ایجاد شده این است که مردم ایران چقدر کالای خارجی مصرف می‌کنند؟ یعنی هر خانوار ایرانی چند درصد هزینه‌های خود را به خرید کالای خارجی اختصاص می‌دهد؟
در اینجا تلاش میکنیم با استفاده از آمارهای رسمی تخمینی از سهم کالاهای خارجی از سبد هزینه‌ای مردم داشته باشیم. ناگفته پیداست این محاسبه صرفا کالاهای مصرفی که مورد استفاده مستقیم مردم است را شامل می‌شود و با مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای کاری ندارد. (به علت در دسترس بودن آمارهای سال ۹۵ همه ارقام برای این سال هستند)
کالاهای خارجی از دو طریق قانونی و قاچاق وارد کشور می‌شوند که به تفکیک هر کدام را بررسی میکنیم.
میزان واردات کالا بر اساس آمارهای گمرک ۴۳ میلیارد دلار بوده است. به گفته معاون وزیر صنعت حدود ۱۸ درصد واردات مربوط به کالاهای مصرفی است. بنابراین حدود ۷.۷ میلیارد دلار کالای مصرفی وارد کشور شده است.
درمورد قاچاق کالا هم آمارهای مختلفی وجود دارد. به نظر می‌رسد آمار ۱۵ میلیارد دلاری نسبتا آمار کم خطایی باشد. علی‌القاعده باید همان ترکیب کالاهای وارداتی را برای قاچاق هم درنظر گرفت ولی به نظر می‌رسد کالای قاچاق بیشتر کالاهای مصرفی هستند لذا ما هفتاد درصد این کالاها را مصرفی در نظر می‌گیریم. یعنی حدود ۱۰.۵ میلیارد دلار کالای مصرفی بصورت قاچاق وارد کشور شده است.
با مجموع دو عدد فوق میزان مصرف کالای خارجی توسط خانواده‌های ایرانی بدست می‌آید که برابر با ۱۸ میلیارد دلار می‌شود.
فرض میکنیم همه این کالاها با دلار آزاد خریداری شده باشند. میانگین قیمت دلار در این سال حدود ۳۶۵۰ تومان بوده است. با ضرب این عدد در مبلغ دلاری به مبلغ ریالی کالای خارجی می‌رسیم که برابر با ۶۶ هزار میلیارد تومان است.
عدد فوق ارزش گمرکی کالاها است. فرض میکنیم هزینه حمل و نقل، توزیع، سود واردکننده و فروشنده برابر با صددرصد ارزش کالا شود. لذا کالای خارجی که مردم ایران در یک سال خریداری کرده‌اند (ارزش بازاری کالاها) برابر با ۱۳۲ هزار میلیارد تومان است.
اما با اهمیت‌تر از میزان مصرف، نسبت آن از کل هزینه‌های مردم است. برای محاسیه کل هزینه‌های سالیانه خانوار ایرانی کافی‌ست هزینه سالیانه را ضربدر تعداد خانوار کنیم.
بر اساس محاسبات مرکز آمار ایران، میانگین هزینه سالیانه هر خانوار ایرانی حدود ۳۹ میلیون تومان است. تعداد خانوارها هم ۲۴ میلیون است. با ضرب این دو عدد به ۹۳۶ هزار میلیارد تومان می‌رسیم که نشان‌دهنده کل مخارج خانواده‌های ایرانی در طول یک سال است.
بنابراین از ۹۳۶ هزار میلیارد مخارج سالیانه ایرانی‌ها حدود ۱۳۲ هزار میلیارد تومان صرف خرید کالای خارجی و مابقی صرف خرید کالاهای ایرانی می‌شود. از تقسیم این دو عدد، مشخص می‌شود سهم کالای خارجی از سبد خرید ایرانی‌ها ۱۴ درصد است.
اگر حدود ۵ درصد را هم برای خطا محاسباتی و آماری در نظر بگیریم می‌توان گفت یک پنجم هزینه‌های خانوارهای ایرانی به خرید کالای خارجی اختصاص دارد.
منبع: کانال ناظر اقتصاد
18
