چهار ریسک پیش‌روی تجارت جهانی
یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که در دوره همه‌گیری کرونا دچار آشوب و بحران شد تجارت جهانی بود و ماه‌های پیش‌رو همچنان مستعد اتفاقاتی است که می‌توانند سبب وخامت بیشتر اوضاع این بخش شوند.
اگر سال ۲۰۲۰ میلادی همین امروز به پایان برسد، هنوز این سال پتانسیل رقابت برای یکی از بدترین دوران اقتصاد جهانی در طول تاریخ را دارد. با این وجود تحلیلگران بر این باورند که سه ماه و نیم باقی‌مانده از سال ۲۰۲۰، آنقدر نااطمینانی پیش روی خود دارد که می‌تواند جایگاه سال‌جاری را در رده‌بندی بدترین سال اقتصاد دنیای مدرن بهبود ببخشد.
روی دیگر سکه آن است که این وقایع می‌توانند با بهبود عملکرد اقتصاد جهانی، کمی از شدت بزرگ‌ترین بحران اقتصادی جهان پس از بحران مالی را بکاهند. از نظر تحلیلگران سه ماه باقی‌مانده از سال‌جاری، نقشی محوری برای وضعیت اقتصاد جهانی به ویژه تجارت جهانی دارد. نگرانی‌هایی نیز وجود دارد که با افزایش گرایش به مصرف داخلی از سوی دولت‌های مختلف، وضعیت به نوعی مشابه دهه ۳۰ میلادی شده است؛ اتفاقی که در نهایت منجر به رکود بزرگ شد. اکنون با روبه‌پایان گذاشتن ماه تابستان می‌توان فهرستی از ۴ عامل مهم سیاسی و اقتصادی که می‌تواند سرنوشت اقتصاد و تجارت جهانی در سال‌جاری را رقم بزنند، عنوان کرد.
انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا
مسلما یکی از مهم‌ترین وقایعی که می‌تواند بر سرنوشت تجارت جهانی در سال‌جاری تاثیر بگذارد انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه نوامبر و جواب این سوال است که آیا مردم آمریکا مجددا ترامپ را به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب می‌کنند یا خیر.
اگر ترامپ در انتخابات پیروز شود، به احتمال زیاد دولت او به افزایش تعرفه بر تجارت خارجی آمریکا با شرکای اقتصادی خود دست خواهد زد. ترامپ از این تعرفه‌ها به‌عنوان سلاحی برای قدرت‌بخشی به زنجیره تامین اقتصاد آمریکا به‌خصوص در مورد کالاهای پزشکی استفاده خواهد کرد. ترامپ در نشست خبری روز دوشنبه خود به‌طور ضمنی اعلام کرد که احتمال بالا رفتن جنگ ژئوپلیتیکی با چین در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش وجود دارد؛ ترامپ بارها چین را به خاطر گسترش ویروس کووید-۱۹ و بحران اقتصادی ناشی از آن برای اقتصاد آمریکا مورد سرزنش قرار داده است. ویلیام راینش تحلیلگر مسائل تجاری در Clinton administration دراین‌باره گفت: اگر ترامپ در انتخابات پیروز شود، می‌توان انتظار موج جدیدی از نوسانات و افزایش تعرفه‌ها در اقتصاد را داشت. این تحلیلگر اقتصادی همچنین در ادامه افزود اگر جو بایدن نامزد دموکرات‌ها پیروز انتخابات ماه نوامبر شود همان‌طور که خود او بارها اعلام کرده است، در کنار مقابله با پاندمی کرونا و بحران اقتصادی، تجارت به روند سابق خود بازخواهد گشت.
برگزیت
موانع جدید و مهمی میان تجارت بریتانیا و اتحادیه اروپا تا پایان سال‌جاری میلادی وجود دارد. یکی از دلایل این اتفاق خروج انگلیس از بازار متحد اتحادیه اروپا است و در نتیجه صادرکنندگان انگلیسی مجبور خواهند شد مراحل اداری جدید را از سر بگذرانند و همین اتفاق سبب خواهد شد صف‌های طویل مرزی و تاخیر زیادی در جریان تجارت به وجود بیاید. این تاخیر در روند تجارت فارغ از این موضوع خواهد بود که آیا بریتانیا با اتحادیه اروپا درباره روابط اقتصادی‌شان به توافق خواهند رسید یا نه. اگر مقامات بریتانیا نتوانند با مقامات اتحادیه اروپا به توافقی تجاری بدون تعرفه دست بیابند، صادرات انگلیس به اتحادیه اروپا شامل شرایط مندرج در سازمان تجارت جهانی خواهد شد که این اتفاق نیز می‌تواند هزینه‌ها، کنترل‌ها و پرونده‌های بوروکراتیکی را به وجود بیاورد که برای چندین دهه وجود نداشتند.
تنش بر سر مالیات بازار دیجیتال
سیاست‌گذاران آمریکایی-اروپایی اکنون مشغول منازعه‌ای درباره مالیات خارجی بر روی فروش شرکت‌های تکنولوژیک آمریکایی مانند فیس‌بوک و گوگل در این اتحادیه هستند. از سویی دولت‌های کم‌درآمد اروپایی مایل به اجرای قانون مالیات جدید بر فروش شرکت‌های خارجی هستند که در کشور آنها در حال کسب درآمدهای هنگفتی هستند. اما از سوی دیگر مقامات دولت ترامپ این مالیات‌ها را تبعیضی ناعادلانه بر شرکت‌های آمریکایی توصیف کرده‌اند؛ اقدامی که می‌تواند به افزایش تعرفه‌های تلافی‌جویانه از سوی آمریکا دامن بزند و در شرایط کنونی به تعمیق رکود اقتصاد جهانی منجر شود. اگرچه دولت‌ها سعی داشتند این موضوع را در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در پاریس حل و فصل کنند، ایالات متحده در ماه ژوئن از این مذاکرات خارج شد. در صورتی که طرفین تا پایان سال‌جاری میلادی به توافق نرسند، بالاترین مقامات تجاری آمریکا اعلام کرده‌اند در سال ۲۰۲۱ برای گروه زیادی از کشورهای مقابل تعرفه‌های جدید وضع می‌کنند، موضوعی که در شرایط کنونی اقتصاد جهان در بحران ناشی از همه‌گیری کرونا بسیار خطرناک به‌نظر می‌آید.
رقابت برای رهبری WTO
در میان تمام کشمکش‌های اقتصادی میان اقتصادهای توسعه‌یافته جهان که اکنون بیش از هر زمان دیگری افزایش پیدا کرده است، اعضای سازمان تجارت جهانی در تلاشند داوری بی‌طرف را برای تجارت بین‌المللی و سازمان تجارت جهانی برگزینند. با توجه به اینکه روبرتو آزودو رئیس سازمان تجارت جهانی اعلام کرده است که پیش از موعد و در تاریخ ۳۱ آگوست منصب خود را ترک خواهد کرد، انتخاب جانشین وی نقش حیاتی در سرنوشت منازعات اقتصاد جهانی خواهد داشت. این عزیمت زودهنگام در بدترین زمان ممکن برای این سازمان بین‌المللی اتفاق افتاده است. اکنون عملکرد حل اختلاف این سازمان به شدت کاهش پیدا کرده و بازوهای مذاکراتی آن عملا فلج شده است و این نهاد در زیر فشار اختلافات چین و آمریکا کار سختی برای احیای نقش خود در اقتصاد جهانی پیش‌رو دارد. قرار است سه نفر از اعضای این سازمان با مکاتبه با ۱۶۴ عضو سازمان تجارت جهانی و از طریق اجماع، رئیس آینده این سازمان را مشخص کنند. پیش‌بینی می‌شود رقابت بر سر ریاست سازمان تجارت جهانی در این دوره بسیار زیاد باشد و در نهایت اهرم سیاسی در انتخاب برنده بسیار موثر واقع شود. در صورتی که اجماعی میان اعضای این سازمان حاصل نشود، انتخاب رئیس جدید WTO به رای‌گیری سپرده خواهد شد؛ موضوعی که در تاریخ ۲۵ ساله سازمان تجارت جهانی بی‌سابقه است. تحلیلگران درباره وضعیت کنونی این نهاد اعلام کرده‌اند که WTO اکنون در نقطه‌ای حساس از تاریخ خود قرار دارد و این سازمان از انتخاب رئیسی که کشورها را وادار به اصلاحات جدید کند، سود بسیاری خواهد برد.
منبع: دنیای‌اقتصاد
70
