مرگ مشکوک ۸ ببر در باغ وحش مشهد

یکی از انتقاداتی که همواره به باغ وحش مشهد وارد بوده تکثیر بی‌رویه شیر و ببر و همچنین دورگه‌گیری از این دو گربه‌سان بوده که به تولید توله‌هایی با مشکلات ژنتیکی ناشی از درون‌زایی منجر شده: تعداد زیادی توله‌ ببر، توله شیر و تایگون (ببشیر) که در قفس‌هایی با شرایط نامناسب نگهداری می‌شوند.

اما طی ساعات گذشته، خبری هولناک از معدوم‌سازی 8 ببر باغ وحش وکیل‌آباد مشهد در فضای مجازی منتشر شد. در این خبر، علت معدوم‌سازی ببرهای این باغ وحش، تلاش صاحبان باغ وحش برای کاهش تعداد جانوران عنوان شده چرا که سازمان حفاظت محیط زیست، صدور مجوز بهره‌برداری برای این باغ وحش را که تا پایان سال گذشته به صورت غیرقانونی فعالیت داشت بر کاهش تعداد جانوران مشروط کرده بود.

سازمان حفاظت محیط زیست چهار سال پیش، مهلتی سه ساله در اختیار مسئولان باغ وحش وکیل‌آباد مشهد قرار داده بود تا شرایط نگهداری از حیوانات را با ضوابط تعیین شده در دستورالعمل این سازمان سازگار کند. بنا بود پس از پایان این فرصت و در صورت عدم تطابق شرایط باغ وحش با ضوابط تعیین شده، سازمان حفاظت محیط زیست از طریق مراجع قضایی نسبت به تعطیلی این باغ وحش اقدام کند اما این فرصت سه ساله به پایان رسید و باغ وحش وکیل‌آباد مشهد نه تنها اقدامی در راستای بهسازی صورت نداد بلکه هر از گاه به دلیل شرایط نامناسب نگهداری از حیوانات یا تخلفاتی چون فروش گونه‌های حیات وحش که ماجرای توله ببر سرگردان در خیابان‌های مشهد یکی از آنها است خبرساز شد.

اما سازمان حفاظت محیط زیست به جای آنکه طبق برنامه، نسبت به تعطیلی این باغ وحش غیرمجاز اقدام کند، در کمال شگفتی، چندی پیش برای بهره‌برداری از این باغ وحش مجوز صادر کرد.

علی تیموری، مدیرکل حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست فروردین سال جاری با اعلام خبر صدور مجوز برای باغ وحش مشهد گفت: در سال 96 با صاحب باغ وحش مشهد مذاکره کردیم و گونه‌هایی که در این باغ وحش بودند را کاهش دادیم و صاحب باغ وحش را مجاب کردیم که مازاد گونه‌های خود را به دیگر باغ‌وحش ها تحویل دهد.

اظهارات تیموری که می‌تواند پاسخی موجه برای چرایی مرگ 8 ببر این باغ وحش طی ماه‌های گذشته به شمار رود. به منظور یافتن پاسخی قطعی‌تر به این سوال، تسنیم طی تماسی با مسئولان باغ وحش و مسئولان محیط زیست خراسان رضوی نظر آنها را درباره توضیحات منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر معدوم‌سازی 8 ببر باغ وحش مشهد جویا شد.

محسین طیرانی، مسئول فنی پیشین باغ وحش وکیل‌آباد مشهد به تسنیم می‌گوید: از مهر ماه 96، دیگر با باغ وحش وکیل‌آباد همکاری نمی‌کنم. آن زمان 18 ببر بالغ در باغ وحش وجود داشت. از آن به بعد دیگر خبری از باغ وحش ندارم.

کوروش هنرمند، دامپزشک و مسئول بهداشتی باغ وحش در پاسخ به اینکه در حال حاضر چند ببر بالغ در باغ وحش مشهد نگهداری می‌شوند به تسنیم می‌گوید: در حال حاضر 10 ببر بالغ داریم و تا کنون به جز یک ببر که به دلیل بیماری لاعلاج ناچار شدیم یوتانایز کنیم، ببر دیگری در باغ وحش معدوم نشده و علت مرگ‌ ببرها، یا کهولت سن بوده یا بیماری‌های متداول.

ایمان محمدی آویز، کارشناس نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی هم در پاسخ به اینکه آیا ببرهای باغ وحش مشهد در راستای تعدیل جمعیت و به منظور دریافت مجوز معدوم شده‌اند یا نه به تسنیم می‌گوید: خیر. هیچ‌کدام از ببرهای باغ وحش معدوم نشده‌اند. علت مرگ آنها کهولت سن بوده. این ببرها قیمت زیادی دارند و با منطق سازگار نیست که در حالی که صاحب باغ وحش می‌تواند آنها را بفروشد آنها را معدوم کند.

البته جمله آخر این مقام مسئول چندان قانع‌کننده نیست چرا که با نگاهی به آگهی‌های درج شده در فضای مجازی، متوجه خواهیم شد که پوست دباغی‌شده و یا جسم تاکسیدرمی شده ببر، به صورت غیرقانونی دستکم به بهای 50 میلیون تومان معامله می‌شود و با توجه به اینکه ببرهای باغ وحش مشهد حاصل درون‌زایی بوده و از ژن مرغوبی برخوردار نیستند، باغ‌ وحش‌ها بهای چندانی بابت خریدشان پرداخت نخواهند کرد. لذا اگر باغ وحش مشهد تصمیم بر حذف برخی از آنها گرفته باشد قطعا از فروش پوست دباغی‌شده و یا تاکسیدرمی آنها، سود بیشتری به دست خواهد آورد تا فروش زنده آنها.

اما مرگ 8 ببر در کمتر از یک سال، اتفاقای نیست که بتوان علتی چون کهولت سن یا بیماری متدوال را در توجیه آن پذیرفت. چه آنکه کلیه ببرهای باغ وحش مشهد حاصل جفت‌گیری چند ببر وارداتی هستند که بیش از 15 سال از ورودشان به کشور نمی‌گذرد و در نتیجه بیش از 15 سال ندارند. و با توجه به اینکه عمر متوسط ببر در اسارت بیش از 25 سال برآورد شده، نمی‌توان مدعی شد که در باغ وحش مشهد، ببر پیری وجود دارد. چه آنکه بتوان کهولت سن را به عنوان علت مرگ 8 ببر طی 10 ماه پذیرفت.

هرچند تا به اینجا، محتمل‌ترین علت مرگ این 8 ببر بنگال، معدوم‌سازی در راستای کاهش تعداد به نظر می‌رسد اما از مسئولان ستادی و استانی محیط زیست انتظار می‌رود با ارائه توضیحاتی قانع‌کننده در این زمینه شفاف‌سازی کنند تا روشن شود که آیا علت مرگ 8 ببر باغ وحش مشهد طی 10 ماه گذشته معدوم‌سازی است یا شیوع یک بیماری مهلک؟

منبع: تسنیم

61