افزایش 40 درصدی نسبت نقدینگی به GDP در یک دهه اخیر/ پتانسیل تورم افزایش یافت
براساس آمار سال پایه 90 نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی به 103 درصد رسیده بود اما طبق ارقام جدید بانک مرکزی از تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری و برمبنای سال پایه 95، این نسبت به 90.4 درصد تغییر کرده است.
بانک مرکزی آمارهای جدیدی از تولید ناخالص داخلی بر مبنای سال پایه 1395 و به قیمت‌های جاری منتشر کرد که تفاوت‌هایی با تولید ناخالص داخلی به قیمت سال پایه 90 و به قیمت‌های جاری داشت.
با توجه به انتشار تولید ناخالص داخلی سال 1399، امکان محاسبه نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی سال 99 به‌وجود آمد. تا پیش از این، تولید ناخالص داخلی به قیمت سال پایه 90 معادل 3،434 هزار میلیارد تومان گزارش شده بود که براساس سال پایه 1395 این رقم به 3842 هزار و 68 میلیارد تومان محاسبه شده است.
بر اساس آمار سال پایه 90 نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی به 103 درصد رسیده بود اما این نسبت به قیمت جاری و برمبنای سال پایه 95 معادل 90.4 درصد است.
افزایش 40 درصدی نسبت نقدینگی به GDP در یک دهه اخیر
بنابراین نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در پایان سال 99 به 90.4 درصد رسیده که نسبت به سال 90، افزایش قابل توجهی داشته است.
نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در واقع مقایسه میزان نقدینگی موجود در کشور با ارزش پولی کالاها و خدمات تولید شده کشور در طول یک سال است. گفته می‌شود متوسط این نسبت در سایر کشورها حدود 107 درصد است.
یکی از دلایل اصلی رشد نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در طول سال‌های 92 تا 97، نرخ بالای سود بانکی و افزایش ماندگاری پول به عنوان سپرده بلندمدت در بانک‌ها و عدم اثرگذاری نقدینگی خلق شده در متغیرهای اقتصادی (تورم، رشد اقتصادی) بوده است.
منبع: بانک مرکزی/ ارقام به میلیارد تومان
| دوره | تولید ناخالص داخلی | نقدینگی | نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی |
| 1390 | 686،828 | 357،070 | 51.9 درصد |
| 1391 | 784،200 | 460،693 | 58.7 |
| 1392 | 1،054،945 | 639،550 | 60.6 |
| 1393 | 1،200،499 | 782،390 | 65.1 |
| 1394 | 1،179،503 | 1،017،280 | 86.2 |
| 1395 | 1،392،969 | 1،253،390 | 89.9 |
| 1396 | 1،618،790 | 1،529،980 | 94.5 |
| 1397 | 2،080،826 | 1،882،890 | 90.4 |
| 1398 | 2،673524 | 2،472،150 | 92.4 |
| 1399 | 3،842،086 | 3،476،170 | 90.4 |
همانطور که در نمودار مشخص است، نسبت میزان نقدینگی به تولید ناخالص داخلی از حدود 50 درصد به نزدیک 90 درصد در یک دهه بعد رسیده است. این تغییر نسبت یعنی در ازای هر واحد کالا و خدمات، پول بیشتری در اقتصاد به گردش درآمده است. به عبارت ساده‌تر، برای هر واحد کالا و خدمات تولید شده در کشور تقاضای بیشتری ایجاد شده است و پتانسیل تورم در یک دهه اخیر به میزان قابل توجهی بالا رفته است.
در نمودار زیر این مفهوم راحت‌تر قابل مشاهده است. چنانکه در نمودار دیده می‌شود نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی از 51.9 درصد به 90 درصد رسیده است.
نباید از یاد برد که نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در بسیاری از کشورها از ایران بیشتر است اما واقعیت مهم آن است که در این کشورها برای ورود نقدینگی به بخش‌های مولد اقتصاد با قاعده‌گذاری‌های جدی کانال‌کشی شده است و افزایش نقدینگی مجراهایی برای خروج دارند. اما در ایران به دلیل عدم وجود چنین کانال‌هایی عملا افزایش نقدینگی به سرعت به افزایش تقاضا در بازارهای غیر مولد مانند طلا، ارز، مسکن و کالاهای با دوام رفته و سپس تورم ناشی از این تقاضا به دیگر بخش‌های اقتصاد هم تسری خواهد یافت.
منبع: فارس
25
