بیانیه جدید تروئیکای اروپایی درباره مذاکرات هسته‌ای با ایران

به نوشته وبگاه وزارت امور خارجه آلمان، در بیانیه مشترک این سه کشور آمده است: «ما دولت‌های فرانسه، آلمان و انگلیس در کنار دیگر اعضای این توافق و ایالات متحده از ماه آوریل ۲۰۲۱ با حسن نیت با ایران درباره احیا و اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مذاکره کردیم».

در این بیانیه آمده است: «اوایل ماه آگوست بعد از یک سال و نیم مذاکره، هماهنگ‌کننده برجام متونی را ارائه کردند که بازگشت ایران به پایبندی به تعهدات برجامی و بازگشت آمریکا به توافق را میسر می‌کند».

این بیانیه می‌افزاید: «در این بسته نهایی، هماهنگ‌کننده تغییراتی ایجاد کرد که ما را به منتهای انعطاف‌پذیری قابل انجام رساند. متأسفانه انتخاب ایران این بود که این فرصت حیاتی دیپلماتیک را مغتنم نشمرد. ایران در عوض به تداوم برنامه هسته‌ای خود فراتر از توجیه غیرنظامی ملموس ادامه داد».

این سه کشور اروپایی که در تمام طول اجرای برجام تعهدات خود را نادیده گرفته بودند، ادعا کردند: «هنگامی که در حال نزدیکتر شدن به یک توافق بودیم، ایران مسائل جداگانه‌ای را دوباره باز کرد که به تعهدات الزام‌آور قانونی تحت معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی (NPT) و توافق پادمانی انجام شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مربوط است».

در این بیانیه با تکرار تلاش‌ها برای انداختن توپ در زمین ایران نوشته شده: «این درخواست اخیر تردیدهایی جدی در قصد و تعهد ایران برای رسیدن به نتیجه موفقیت‌آمیز درباره برجام ایجاد کرده است. موضع ایران با تعهدات الزام‌آور قانونی در تناقض بوده و چشم‌انداز احیای برگام را تضعیف می‌کند».

در ادامه بیانیه ادعاهای تروئیکای اروپایی آمده است: «در ماه ژوئن، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با رأی اکثریت قاطع قطعنامه‌ای را تصویب کرده و از ایران خواست که اقدامات فوری برای پاسخ دادن به سوالات بی‌جواب آژانس انجام دهد. سه ماه بعد، طبق تأیید مدیرکل آژانس در جدیدترین گزارش خود، ایران هیچ گامی در این زمینه برنداشته است».

سه کشور اروپایی عضو برجام افزودند: «موضع ما روشن و استوار است. ایران باید به‌طور کامل و بدون تأخیر و با حسن نیت با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند. بر عهده ایران است که پاسخ‌های فنی موثقی را به سوالات آژانس درباره محل تمامی مواد هسته‌ای در قلمرو خود فراهم کند. برجام به هیچ شکلی نمی‌تواند برای رها شدن ایران از تعهدات الزام‌آور قانونی استفاده شود که برای رژیم جهانی عدم گسترش تسلیحات اتمی ضروری هستند».

در خاتمه این اتهام‌زنی‌های یک‌جانبه آمده است: «نظر به ناتوانی ایران در رسیدن به جمع‌بندی درباره توافق روی میز، با شرکای بین‌المللی خود درباره بهترین شیوه رسیدگی به تداوم تشدید برنامه هسته‌ای ایران و عدم همکاری با آژانس در زمینه توافق پادمانی مشورت خواهیم کرد».

جدیدترین دور مذاکرات رفع تحریم‌های ایران پس از وقفه‌ای پنج‌ ماهه ۱۳ مردادماه تا ۱۷ مردادماه در شهر وین برگزا شد. برگزاری این دور از مذاکرات پس از آن صورت گرفت که «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقاله‌ای در روزنامه فایننشال‌تایمز مدعی شده بود بسته پیشنهادی جدیدی روی میز گذاشته که حاوی راهکارهای به‌روز‌شده‌ای در خصوص رفع تحریم‌ها و گام‌های هسته‌ای ایران است. جمهوری اسلامی ایران و آمریکا چند بار با واسطه‌گری اتحادیه اروپا پاسخ‌های خود به متن اتحادیه اروپا را رد و بدل کرده‌اند.

تحلیلگران می‌گویند برخی عوامل مانند فشارهای رژیم صهیونیستی، اختلافات با کنگره و مشکلات داخلی در آمریکا دلیل بی‌میلی دولت بایدن برای بازگشت به برجام در ماه‌های گذشته بوده است.

بایدن در شرایطی سال ۲۰۲۱ بر سر کار آمد که سیاست فشار حداکثری علیه ایران در دستیابی به اهدافش ناکام مانده بود.  این سیاست علاوه بر ناکامی در شکل دادن به یک توافق هسته‌ای جدید، باعث ایجاد تفرقه در روابط میان کشورهای دو سوی آتلانتیک، به خطر افتادن اثربخشی نظام تحریم‌ها به عنوان یکی از ابزارهای اصلی سیاست خارجی آمریکا و مهم‌تر از همه تقویت جریان استکبارستیز در ایران شد.

جمهوری اسلامی ایران راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها، اخذ تضمین در خصوص ماندگاری برجام و رفع ادعاهای پادمانی آژانس اتمی را اصلی‌ترین مطالبه خود در مذاکرات رفع تحریم‌ها قرار داده و تأکید کرده که تنها بازگشت به قرارداد دوجانبه‌ای که در ازای برخی محدودیت‌ها نفع ملموس اقتصادی برای ملت ایران به همراه داشته باشد را منطقی می‌داند و آن را می‌پذیرد.