«ارکستر فیلادلفیا»؛ پل دوستی چین-آمریکا در 2 سوی اقیانوس آرام

ارکستر فیلادلفیا در سال 1973 برای نخستین بار به چین سفر کرد و به یک «سفیر فرهنگی» تبدیل شد که یخ روابط چین-ایالات متحده در تاریخ را شکست. از آن زمان، این ارکستر 12 بار به چین سفر کرده و شاهد تغییراتی شگرف در صنعت موسیقی چین بوده و همچنین دوستی میان چین و آمریکا را در میان نت‌های موسیقی حفظ کرده است.

«دیوید بوث» نوازنده ویولن ارکستر فیلادلفیا که این شانس را داشته که 50 سال قبل به همراه این ارکستر به چین سفر کند، گفت: رابطه آمریکا-چین در حال بهتر شدن است و من فکر می‌کنم کارهای زیادی را در این زمینه با تبادل موسیقی باید انجام داد که دو طرفه است.

به باور وی موسیقی یک زبان جهانی است که از موانع فرهنگی عبور می‌کند و پل‌ها را میان مردم می‌سازد.

«ماتیاس تارنوپولسکی» رئیس و مدیرعامل ارکستر فیلادلفیا قبل از سفرش به چین نامه‌ای برای «شی جین‌پینگ» رئیس جمهوری خلق چین نوشت. او معتقد است که سفر ارکستر فیلادلفیا نه تنها نشان‌دهنده یک تبادل فرهنگی عمیق‌تر است بلکه یک نقطه عطف مهم در روابط دیپلماتیک دوجانبه میان چین و ایالات متحده نیز محسوب می‌شود.

تارنوپولسکی تاکید کرد: رابطه میان ارکستر فیلادلفیا و چین ویژه است. این نیروی نمادین موسیقی برای ایجاد ارتباطات، پیوندها و درک میان مردم است.

شی جین‌پینگ اخیر در پاسخ به نامه تارنوپولسکی تاکید کرد که موسیقی مرزها را در نوردیده و فرهنگ پل‌ها را می‌سازد. او ابراز امیدواری کرد که ارکستر فیلادلفیا و هنرمندان از کشورهای مختلف از جمله چین و آمریکا به اصول تمدن برابر، یادگیری متقابل، گفتگو و جامع بودن، پایبند باشند.

رئیس جمهور چین همچنین خواستار ارتباط و همکاری نزدیک به منظور ترویج شکوفایی هنری و تداوم این فصل جدید تبادلات فرهنگی و روابط دوستانه میان مردم چین و آمریکا شد.

روابط چین-ایالات متحده از سال 2018 به دلایل مختلف مثل مناقشات تجاری، پاندمی کرونا، محدودیت فناوری‌های پیشرفته علیه چین و درگیری روسیه-اوکراین، بسرعت سرد شد. روابط چین-آمریکا در پایین‌ترین سطح از زمان برقراری روابط دیپلماتیک دوجانبه قرار دارد و به همین دلیل نگرانی‌های عمیقی را در سطح جامعه جهانی در خصوص وقوع یک «جنگ سرد جدید» به وجود آورده است.

«گو چوک‌تونگ» وزیر بلندپایه بازنشسته سنگاپوری می‌گوید: جدا شدن مخرب به شکلی منفی بر رشد اقتصادی جهان، انعطاف‌پذیری زنجیره تامین و همچنین امنیت غذا و انرژی تاثیر خواهد گذاشت.

سران دو کشور چین و آمریکا نوامبر سال گذشته میلادی در جزیره «بالی» اندونزی با یکدیگر دیدار کردند. چین سه اصل «احترام متقابل، همزیستی مسالمت‌آمیز و همکاری برد-برد» را پیشنهاد کرد.

ایالات متحده نیز اظهار نظر مثبت «6 نباید» و «5 عدم تمایل» را که شامل این است که آمریکا به دنبال یک «جنگ سرد جدید» نیست، به دنبال تغییر نظام چین نیست، به دنبال تقویت اتحاد علیه چین نیست، از «جدایی‌طلبی تایوان» حمایت نمی‌کند و تمایلی به شروع درگیری با چین ندارد، مطرح کرد.

چین در مقابل فشارهای روزافزون ایالات متحده نه متواضع است و نه متکبر و به این بی‌عدالتی با انسجام پاسخ داده و به ترویج روابط چین-آمریکا به سطحی پایدار و بهبودیافته، متعهد بوده است.

طی ماه‌های اخیر مقامات ارشد آمریکایی بارها به چین سفر کرده‌اند، تعاملات سطح بالا میان دو کشور به شکلی قابل توجه افزایش یافته و روند گرمی روابط به تدریج در حال بهبود یافتن است.

بر همگان واضح است که حفظ روابط چین-آمریکا بدون هیچ گونه انحراف یا اختلاف برای حفظ منافع مشترک دو کشور و شهروندانشان ضروری است. همچنین حفظ این روابط برای ایجاد صلح و رفاه جهانی لازم است. با این وجود، مهم این است که آیا ایالات متحده به رویکرد «تناقض در رفتار و کردار» در قبال چین ادامه خواهد داد یا خیر. با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری 2024 که مهم‌ترین رویداد در سیاست داخلی ایالات متحده تلقی می‌شود، «کارت چین» به عنوان یک موضوع داغ مناظره‌ها دوباره مطرح خواهد شد.

به عقیده «اسکات کندی» پژوهشگر اندیشکده «مرکز مطالعات بین‌المللی و راهبردی» (CSIS)  در پرتو تبادلات  اخیر، یک کورسوی امید برای احیای روابط دوجانبه چین-آمریکا وجود دارد. با این وجود کندی دیدگاهی محتاطانه در قبال این روند دارد.

«گال لافت» مدیر «موسسه تحلیل امنیت جهانی» نیز بر این باور است که تعامل افزایش یافته میان چین و ایالات متحده می‌تواند به بهبود روابط دوجانبه کمک کند.

با این حال لافت بر لزوم نتایج ملموس ناشی از چنین تعاملاتی، تاکید دارد.

بهبود روابط رسمی همچنین باعث از سرگیری تبادلات مردم با مردم میان چین و آمریکا می‌شود. شی جین‌پینگ از ژوئن امسال جلسات متعدد با خیرخواهان آمریکا داشته، به نامه‌های آنها پاسخ داده و صداقت و عزم چین برای احیای تبادلات مردم با مردم میان دو ملت را ابراز داشته است. مایه دلگرمی است که افزایش قابل توجهی در فعالیت میان مجامع محلی، غیردولتی، فرهنگی، آموزشی و اندیشکده‌ای صورت گرفته و تاثیر چشمگیری بر ثبات و احیای روابط چین-آمریکا گذاشته است.

رئیس جمهور چین در دیدار اخیرش با «گاوین نیوسام» فرماندار ایالت کالیفرنیا تاکید کرد اساس و امید روابط چین-ایالات متحده در مردم نهفته، آینده از آن جوانان است و این شور و شوق به نهادهای زیرملی وابسته است.

با توجه به این که آمریکا همچنان چین را رقیب و چالش ژئوپلتیکی اصلی خود می‌داند، اهمیت تبادلات مردم با مردم در شکل‌دهی روابط چین-ایالات متحده چشمگیرتر خواهد شد.

در شب برگزاری کنسرت یادبود پنجاهمین سالگرد اولین سفر ارکستر فیلادلفیا به چین، وزارت خارجه چین اعلام کرد شی جین‌پینگ به دعوت طرف آمریکایی با «جو بایدن» دیدار خواهد کرد و در سی‌امین نشست سران «اپک» در سانفرانسیسکو شرکت می‌کند. به این ترتیب روابط-آمریکا رسما وارد «زمان سانفرانسیسکو» شده است.

این بر اساس اجماع دوجانبه برای «رجوع به بالی» حاصل شده اما «جاده منتهی به سانفرانسیسکو» هموار نیست.

همانگونه که برخی کارشناسان اشاره کرده‌اند، تعامل اخیر میان چین و آمریکا نشان می‌دهد که ایالات متحده دیگر تنها ابرقدرت در جهان نیست و در مواجهه با نفوذ جهانی روزافزون چین باید رویکردی جدید برای همزیستی با چین بیابد.

بسیاری از مردم آرزو دارند که روابط چین-آمریکا بتواند در سمفونی زیبای ارکستر فیلادلفیا از «زمستان سرد» خارج شود. چین و آمریکا باید قدر این دوره تنش‌زدایی سخت به دست آمده را بدانند، با هم برای کنار آمدن با یکدیگر همکاری کنند و اجازه ندهند روابط چین-ایالات متحده از «سرمازدگی در این بهار» آسیب ببیند.

همانطور که «لارنس سامرز» وزیر خزانه‌داری اسبق آمریکا گفته، چین و ایالات متحده مانند «دو مرد قدرتمند در یک قایق پارویی در دریایی متلاطم» هستند و «اگر بخواهند سلامت به ساحل برسند هر دوی آنها باید با هماهنگی با هم پارو بزنند».