چرا کنفرانس صلح اوکراین در سوئیس به شکست انجامید؟

به باور ناظران با وجود مشارکت بیش از 90 کشور، کنار گذاشتن روسیه به عنوان یک بازیگر اصلی در منطقه، عدم حضور چین و غیبت پررنگ «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده، اهمیت این کنفرانس را کمرنگ کرد.

علاوه بر این، این حقیقت که برخی کشورهای «بریکس» فقط دیپلمات‌های نسبتا سطح پایینی را فرستاده بودند، بیش از پیش بر تلاش‌ها‌ برای جذب حمایت از کشورهای «جنوب جهانی» سایه افکند. 

همچنین به زعم ناظران، شکست‌های نظامی اخیر اوکراین را در موقعیتی ضعیف قرار داده و جنگ در غزه توجه جهانی را از این کشور منحرف کرده است.

به گزارش خبرگزاری «رویترز»، نشست صلح اوکراین روز شنبه در شهر «لوسرن» سوئیس برگزار شد و طی آن «کامالا هریس» معاون رئیس جمهور آمریکا از بیش از 1.5 میلیارد دلار کمک برای بخش انرژی و وضعیت بشردوستانه اوکراین خبر داد.

با این وجود، بر اساس توئیت «آکایلا گاردنر» خبرنگار خبرگزاری «بلومبرگ» در اوایل صبح یکشنبه، درست چند ساعت پس از اعلام این کمک، هریس زودتر از موعد مقرر کنفرانس صلح را به مقصد آمریکا ترک کرد.

رویترز گزارش داد «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید تنها کسی بود که نمایندگی ایالات متحده در نشست سوئیس را بر عهده داشت.

به گزارش رویترز، در روز یکشنبه یعنی دومین روز کنفرانس، قدرت‌های غربی و دیگر کشورها به دنبال اجماع بر سر محکوم ساختن روسیه و تاکید بر هزینه انسانی این درگیری بودند.

با این همه، به نوشته رسانه‌ها برخی سران، نشست را زودتر ترک کردند و گفتگوهای یکشنبه به پیگیری یک موضع مشترک بر سر نیاز به امنیت هسته‌ای و غذایی و بازگشت اسرای جنگی و کودکان آواره از اوکراین تبدیل شد.

«آنتوان لیون» مدیر «برنامه اوراسیا» در «موسسه امور دولتی مسئولیت پذیر کوئینسی» طی مقاله‌ای که در وب‌سایت آنلاین این موسسه منتشر کرد، نوشت: اگر بتوان گام‌های عینی در این زمینه برداشت، این به خودی خود اتفاق بسیار خوبی خواهد بود و همچنین می‌تواند نقطه شروع کوچکی برای مذاکرات آینده با روسیه باشد.

وی افزود: با این وجود باید روشن ساخت که این ابدا چیزی شبیه فرمول صلح نیست.

«جانگ هونگ» دانشیار «موسسه مطالعات روسیه، اروپای شرقی و آسیای مرکزی» در «آکادمی علوم اجتماعی چین» روز یکشنبه در مصاحبه با نشریه «گلوبال تایمز»، گفت: موضوعاتی از قبیل پناهندگان و امنیت غذایی از درجه دوم اهمیت برخوردارند...درگیری اصلی بر سر صلح و موضوعات سرزمینی است و عدم پرداختن به آنها فقط گفتگوهای صلح را به تعویق خواهد انداخت و به خسارات بیشتر، تطویل و تشدید تنش می‌انجامد.

وی با تاکید بر اهمیت گرد هم آمدن طرف‌های مستقیما درگیر یعنی روسیه و اوکراین برای مذاکرات صلح واقعی، گفت: متوقف کردن جریان آب بدون بستن شیر اصلی، دشوار است.

جانگ همچنین این سوال را مطرح کرد: گفتگوهای صلح به نشستن هر دو طرف بر سر میز مذاکره نیاز دارد. وقتی روسیه غایب است چگونه می‌توان گفتگو کرد؟

برخی حاضران در کنفرانس سوئیس نیز دیدگاه‌های مشابهی را ابراز داشتند.

به گزارش روزنامه «کی‌یف ایندیپندنت»، «هاکان فیدان» وزیر امور خارجه ترکیه روز شنبه طی جلسه عمومی روز شنبه در کنفرانس سوئیس گفت: در صورتی که روسیه در این گفتگوها شرکت می‌کرد، کنفرانس صلح «نتیجه‌گراتر» می‌بود.   

«فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی نیز در این کنفرانس تاکید کرد که هر گونه روند منتهی به صلح در اوکراین به مشارکت روسیه احتیاج خواهد داشت و این مستلزم سازش دشواری است.

جانگ در این باره گفت: در حالی که نشست سوئیس با حضور حدود 90 کشور برای کی‌یف یک «دستاورد دیپلماتیک» یا یک «پیروزی سمبلیک» به حساب می‌آید اما این کنفرانس به گفتگوهای صلح اساسی، کمکی نکرد.

وی این کنفرانس را به مثابه «درآمدی بر ابتکارات صلح اوکراین» توصیف کرد که احتمال کمی دارد محقق شوند.

جانگ هونگ که معقتد است نشست سوئیس هیچ دستاوردی نداشته، خاطرنشان کرد: پروپاگاندای یک طرفه اوکراین و غیبت روسیه به این معناست که گفتگوهای صلح واقعی همچنان دور از دسترس است.

به گزارش شبکه خبری «بی بی سی»، «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه روز جمعه پیش از برگزاری این کنفرانس شرایط آتش بس خود را بیان کرد و گفت اوکراین باید نیروهایش را از قلمروهایی که روسیه مدعی الحاق آنهاست، خارج کند و همچنین از پیوستن به ناتو دست بردارد.

با اینکه کی‌یف و واشنگتن درخواست‌های روسیه را رد کرده‌اند اما ناظران اظهارات پوتین را زمان‌بندی شده برای بی اعتبار ساختن کنفرانس صلح سوئیس درست پیش از شروع آن، ارزیابی کردند.

روزنامه آلمانی «دی‌سایت» روز شنبه به نقل از «جوئو بو» عضو ارشد «مرکز امنیت و راهبرد بین‌المللی دانشگاه تسینگوا»، نوشت که درگیری روسیه-اوکراین در حال حرکت به سوی یک وضعیت «آتش بس» است اما این روند ممکن است غیرحتمی باشد چرا که ارتش روسیه دست برتر را دارد.

جانگ هونگ نیز در این باره گفت: اظهارات پوتین درباره شرایط آتش بس چیز جدیدی نبود اما بار دیگر نشان داد که صلح باید مورد توافق هر دو طرف باشد.