سایه ترس بر استانبول؛ زندگی در این شهر پس از زمین‌لرزه مرگبار ترکیه چگونه است؟
با گذشت نزدیک به چهل روز از زلزله مهیب ششم فوریه در ترکیه و سوریه، بسیاری از مردم هنوز در مورد ایمن بودن محل سکونت خود نامطمئن هستند و با ترس و دلهره به منازل قبلی خود بازگشته‌اند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، برخی از مردم ترکیه از مهندسان ساختمانی می‌خواهند تا با انجام تست بُتن، از میزان استحکام و تاب‌آوری منازلشان در صورت وقوع زمین‌لرزه‌های آتی اطمینان حاصل کنند.
یکی از ساکنان محله‌های فقیرنشین و متراکم کلان شهر استانبول در این زمینه گفت: «من خودم کاملا مطمئن هستم که [اینجا ایمن است] اما فرزندانم متقاعد نشده‌اند، و این شد که در حال انجام این تست مقاومت ساختمان هستیم.»
وی می‌گوید: «اگر نتیجه خوب بود که ما هم با خیال راحت سر زندگیمان هستیم. اما چه کسی می‌داند که در زمان وقوع زلزله بعدی کجا خواهیم بود؟ ممکن است در سوپرمارکت یا سر کار باشیم -- این چیزی است که ما را می ترساند.»
یک از هزاران
البته این شهروند تنها نفری نیست که این دلنگرانی را دارد. استانبول به عنوان پایتخت فرهنگی و اقتصادی ترکیه بیش از ۲۰ میلیون نفر جمعیت دارد و بسیاری از آن‌ها هنوز خاطرات تلخ آخرین «فاجعه بزرگ زمین‌لرزه» در سال ۱۹۹۹ در ازمیت در شرق استانبول را به یاد دارند. فاجعه‌ای که به موجب آن بیش از ۱۷ هزار نفر از جمله هزار نفر در استانبول جان باختند.
استانبول از آن زمان تا بحال، به طور قابل توجهی پیشرفت کرده و افراد زیادی که جذب رونق اقتصادی این شهر شده بودند استانبول را به عنوان محل زندگی خود برگزیدند؛ غافل از اینکه ضلع جنوبی این منطقه بر روی یک گسل فعال قرار دارد.
تا اینکه در نهایت در روز ششم فوریه ۲۰۲۳ زمین لرزه ۷.۸ ریشتری بیش از ۴۸ هزار نفر را در جنوب شرقی ترکیه و نزدیک به ۶ هزار نفر را در مرز سوریه کشت و شهرهای بسیاری را ویران کرد.
در مدتی که از زمان وقوع زمین‌لرزه سپری شده، نوعی از وضعیت دلنگرانی جمعی در بین ساکنان استانبول فراگیر شده است؛ بطوریکه بسیاری از مردم برای انجام تست‌های گوناگون ساختمانی درخواست داده‌اند.
احتمال بالای وقوع فاجعه مشابه در آینده
به اذعان خود شهرداری، در صورت وقوع یک زمین‌لرزه ۷.۵ ریشتری، نزدیک به ۱۰۰ هزار ساختمان فرو خواهد ریخت یا دچار آسیب جدی می‌شود.
در حال حاضر پنجاه گروه مهندسی از زمان فاجعه ماه گذشته در شهر گشت می‌زنند و کیفیت بتن و عرض میلگردهای به کار رفته در هر ساختمان را مورد سنجش قرار می‌دهند. در صورتیکه مهندسان تشخیص دهند که یک ساختمان رسیک «بسیار بالایی» دارد، آنگاه است که از ساکنان خواسته می‌شود تا منزل خود را ترک کرده و ساختمان تخریب شود.
نکته اینجاست که برخی از مناطق جنوبی استانبول تنها در فاصله ۱۵ کیلومتری از «گسل شمالی آناتولی» قرار دارند که البته با «گسل شرقی آناتولی» که زلزله ماه پیش از آن سرچشمه گرفته بود فرق دارد. تا پیش از زمین‌لرزه ماه گذشته، هر دو گسل به یک اندازه فعال بودند.
لرزه‌نگاران پیش‌بینی کرده‌اند که در سی سال آینده احتمال اینکه زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷.۳ ریشتر در استانبول رخ دهد نزدیک به ۴۷ درصد است.
هجوم برای خرید سوت، بیسکویت و بطری آب
یک مغازه ابزارفروشی در یکی از محله‌های شهر، «سوت» هم به اجناس خود اضافه کرده است؛ چرا که می‌گوید برخی از مردم می‌ترسند زیر آوار گیر بیافتند.
برخی از ساکنان می‌گویند که شروع به ذخیره بیسکویت و بطری‌های آب در مجاورت تخت‌خواب‌های خود کرده‌اند تا در صورت وقوع زلزله در نیمه‌های شب، تا زمان رسیدن نیروهای امدادی برای زنده ماندن چیزی داشته باشند.
یک مغازه عمده‌فروشی دیگر نیز بسته‌های نجات در برابر زلزله را به قیمت ۲۰۰ لیر (معادل ۱۰ دلار) شامل چراغ‌قوه، پتو، کیت‌های پزشکی و آتل‌های گردنی می‌فروشد. صاحب این مغازه می‌گوید: «قبلا فقط هزار بسته در ماه فروش داشتیم. اما از زمان وقوع زمین‌لرزه، ۱۵ هزار سفارش دریافت کردیم که ۸ هزار مورد از استانبول بوده است.»
کوچ اجباری
فکر اینکه ممکن است دوباره فاجعه‌ای رخ دهد، برخی را وادار کرده تا به فکر نقل مکان به محلات بهتر یا مهاجرت به شهرهای دیگر همچون ادرنه یا قرقلرایلی باشند. به گفته یک کارشناس املاک و مستغلات، «تقاضای زیادی برای مناطق شمالی استانبول که دورتر از خط گسل هستند، و همچنین برای منازل ویلایی وجود دارد.»
به گفته یک روانشناس بالینی، بسیاری از مراجعه‌کنندگان به کلینیک «دیگر در خانه خود احساس امنیت نمی‌کنند. آن‌ها همیشه در حالت آماده‌باش هستند. در خیابان ترجیح می‌دهند از راهگذرهای امن‌تر عبور کنند. بعضی (از بیماران ما) دیگر نمی‌توانند منطقی فکر کنند.»
به گفته این روانشناس، اینگونه ترس‌ها می‌تواند گریبان هر کسی را فارغ از اینکه در چه گروه سنی یا چه طبقه اجتماعی قرار دارد را بگیرد.
سیسل آکتیمور، یک دختر جوان استانبولی که از واحد طبقه دوازدهم خود چشم‌انداز خیره‌کننده‌ایی دارد به خبرگزاری فرانسه گفته است که زمین‌لرزه فاجعه‌بار ماه گذشته عزمش برای نقل‌مکان را به یک اولویت اصلی تبدیل کرده است و افزود که «حتی اگر هیچ اتفاقی برای ساختمان من نیافتد، احتمالا نمی‌توانم آنچه را که می‌بینم تحمل کنم.»
