بازداشت عجیب زنی پس از مصاحبه خیابانی

"وُکس پاپ" یا صدای مردم که به صورت مصاحبه‌های خیابانی با مردم عادی بازتاب داده می‌شود در ترکیه پدیده‌ای بسیار محبوب است. با این وجود، ترکیه جامعه‌ای است که در آن نمی‌توان نظرات را همواره به شکلی آزادانه بیان کرد و بسیاری از مردم آن کشور تمایلی به اظهارنظر عمومی ندارند.

"دلربا کی"، اما خودسانسوری نکرد. او که هفته گذشته در ازمیر در مصاحبه‌ای خیابانی با مجری یک کانال یوتیوبی شرکت کرد از مسدود شدن اینستاگرام توسط دولت ترکیه انتقاد کرد. او در انتقاد از موافقان ممنوعیت اینستاگرام گفته بود: "شما احمق هستید، زیرا حقوق فردی خود را به فردی واگذار می‌کنید و او را در جایگاهی بالاتر از خود خدا قرار می‌دهید".

اتهام "سخنان نفرت پراکنانه" و "توهین به شخص رئیس جمهور"

همین امر دلیل کافی برای بازداشت او در هفته گذشته به اتهام نفرت پراکنی در میان مردم و توهین به شخص رئیس جمهور قلمداد شد. او از اتهام دوم در تاریخ ۲۰ آگوست تبرئه شد، اما به دلیل اتهام اول کماکان در بازداشت به سر می‌برد و قرار است در تاریخ در دادگاه حاضر شود. متن کیفرخواست علیه او با رویه‌های معمول به سرعت تهیه شده است. این زن جوان در دفاع از خود گفته است: "من در مصاحبه خود به هیچ نهاد دولتی یا فردی حمله نکردم منظورم رئیس جمهور یا فرد دیگری نبود". او گفته اگر اشتباه برداشتی از سخنان اش صورت گرفته عذرخواهی می‌کند.

"ویسل اوک" وکیلی است که وکالت بسیاری از روزنامه نگاران از جمله "دنیز یوجل" خبرنگار دی ولت را نیز برعهده داشته که در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۸ میلادی به اتهام پخش "تبلیغات تروریستی" چند ماه در ترکیه در بازداشت به سر برده بود. اوک می‌گوید: "شاید کسی از حرف‌های یک فرد خوشش نیاید، اما همه چیز باید در چارچوب آزادی بیان در نظر گرفته شود. هیچ یک از رویه‌های قضایی انجام شده تاکنون مبنای حقوقی و قانونی نداشته اند".

"موجاهیت بیرینچی" از اعضای حزب عدالت و توسعه نیز با این نظر موافق است و می‌گوید: "من سخنان آن زن را محکوم می‌کنم. حتی از این که این حرف‌ها را زده عصبانی هستم، اما به عنوان یک حقوقدان باید بگویم که جای بحثی نیست. بازداشت او کار درستی نبود". او در توئیتر نوشت باید نسبت به شخصی که نسبت به حرف هایش عصبانی شده ایم نیز منصف باشیم.

حفاظت از خود به جای حاکمیت قانون

منتقدان می‌گویند تصمیم بازداشت "دلربا" موضعی درباره بقای نخبگان حاکم بوده است. اوک می‌گوید: "تبهکاران وابسته به دولت با تبرئه شدن پاداش می‌گیرند در حالی که افرادی که نظرات انتقادی را بیان می‌کنند مجازات می‌شوند. این نشان می‌دهد که نظام قضایی ترکیه دیگر یک نظام قانونی نیست بلکه سازوکاری صرفا برای محافظت از دولت در برابر اقدامات و اظهارات است".

"بِرک اِسِن" پژوهشگر علوم سیاسی از دانشگاه سابانجی با این موضوع موافق است و می‌گوید: "دولت ترکیه پیش‌تر چند خط قرمز مانند اسلام گرایی یا نسل زدایی ارامنه را داشت. علاوه بر این، شما می‌توانستید از هر فرد و هر چیزی از جمله حزب حاکم، شخص رئیس جمهور یا نخست وزیر انتقاد کنید. امروز، اما برخلاف گذشته هیچ خط قرمزی وجود ندارد. تنها خط قرمز آن است که نخبگان حاکم مراقب خود باشند. این روز‌ها دولت مرز‌های آزادی بیان را تعیین می‌کند".

هدف ایجاد ارعاب است

ناظران مسائل سیاسی ترکیه می‌گویند که اقدامات دولت ترکیه میلیون‌ها نفر را مرعوب کرده است. "حسین ییلدیز" وکیل مدافع دلربا می‌گوید: "آنان قصد دارند با این بازداشت صدای مردم را خاموش کنند. آنان با این کار این پیام را به مردم انتقال می‌دهند که بهتر است ساکت بمانند".

"اسن" در این باره که آیا این اقدام اثر بازدارنده‌ای خواهد داشت یا خیر می‌گوید: "بسیاری از افرادی که پیش‌تر در خیابان آزادانه نظرات شان را بیان می‌کردند اکنون خودسانسوری می‌کنند. کاری که دولت انجام می‌دهد صرفا بازداشت یک نفر نیست بلکه همگان را محدود می‌کند".

به گفته:اوک" دولت ترکیه به تلاش برای سرکوب صدا‌های منتقد ادامه خواهد داد. او می‌گوید: "دولت می‌خواهد به سرعت هر صدای انتقادی را در خیابان ساکت کند". او معتقد است که ترکیه شاهد آغاز موج جدیدی از محدودیت‌ها در حوزه آزادی بیان است. او می‌گوید:"دلربا آخرین فرد بازداشت شده نخواهد بود. او یکی از تعداد زیادی از افرادی است که امروز در ترکیه در زنان به سر می‌برند، زیرا نظرشان را آزادانه بیان کرده اند. این صرفا آغاز راه پیش رو در ترکیه است".