چرا در عربستان یک روز زودتر رمضان است؟/شرح دقیقی از رویت هلال ماه از زبان یکی از اعضای کمیته استهلال

چه کسی باورش می‌شود که روزی همین ماه بلند آسمان، سوژه‌ی تمام تلسکوپ‌ها و دوربین های دو چشمی باشد، همین قرص سفید رنگی که اگر تنها یکبار فرصت تماشای با دقت آسمان را داشته باشید، از شدت نور آن کلافه شده و از سفیدیش عاصی خواهید شد. مشاهده همین ماه سفید رنگ اما در دو شب می تواند آغاز کننده وقایع زیادی در زندگی ما باشد، تماشای آن هم می‌تواند آغاز کننده ماه رمضان شود و هم خاتمه دهنده آن. به همین دلیل پیش از ماه مبارک رمضان، گروهی مسئول می شوند تا نوید دهنده آغاز این ماه باشند، گروهی که به کمیته استهلال مشهور هستند و به محض محرز شدن هلال ماه مبارک رمضان وظیفه اطلاع رسانی این ماه را دارند. در ادامه یکی از مروجین علم نجوم و اعضای کمیته رویت هلال ماه در سال جاری، شرح دقیقی از این ماجرا می دهد.

ماه نو یا هلال نو؟

مصطفی امام مدرس نجوم معتقد است:« شکل ماه در یک دوره بیست و نه و نیم روزه که به دور زمین می‌چرخد، و به‌دلیل زاویه ای که ماه نسبت به خورشید و زمین پیدا می‌کند، تغییر می‌کند، گاهی شبیه هلال می شود و گاهی شبیه یک قرص کامل. در این فرآیند گاهی ماه از نزدیکی خورشید عبور می کند، البته این حالت به معنای خورشید گرفتگی و قرار گرفتن کل ماه روی خورشید نیست زیرا قرار نیست خورشید گرفتگی در همه ماه ها رخ نمی دهد و زاویه احتمالی خورشید و ماه تقریبا صفر شود و این دو جرم دقیقا روی هم قرار گیرند. در اینجا مقصود ما تقریبا در یک راستا قرار گرفتن ماه و خورشید و داشتن اختلاف زاویه ای حدودا 5 درجه با یکدیگر است. در این حاللت اصطلاحا به ماهی که دیده نمی شود ماه نو می گویند، به این دلیل می گوییم، ماه دیده نمی شود چون تماما طرف تاریک آن روبه ما قرار داد، از همان زمان ماه حرکت می کند و از خورشید دور می شود و شکل هلالی به خود میگیرد. این هلال به دلیل نزدیکی به خورشید و باریک بودن و کم نور بودنش، سخت دیده می شود. از نظر فقهی ما ایرانیان هر زمانی که بتوانیم هلال ماه را اول مغرب ببینیم فردای آن روز می شود اول ماه قمری بعدی.»

چرا رمضان دیر به ایران می‌آ‌‌ید؟

در کشورهایی مانند عربستان، دیدن هلال ملاک نیست. لحظه ای که جدایی ماه و خورشید پنج درجه است و ماه نو شکل می گیرد، سن ماه نو صفر است. در ایران ما بعد از غروب خورشید، در سمت شرق خورشید و بعد از مقارنه، زمانی که هنوز ماه غروب نکرده و بالای افق است فرصت داریم که هلال باریک ماه را رویت کنیم و اعلام ماه قمری جدید کنیم. همانظور که گفتیم هلال در این وضعیت بسیار باریک و دیدن آن بسیار سخت است. مصطفی امام توضیح می دهد که: در کشورهایی مانند عربستان که شرایط فقهی متفاوتی با ما دارند، صرفا لحظه ماه نو ملاک برای تغییر ماه قمری است یعنی پس از ماه نو فردای آن روز را آغاز کننده ماه قمری جدید می دانند. اما در ایران و یا کشورهایی که شرایط فقهی مشابه ما دارند، ما باید حدود بیست ساعت بعد از رخداد ماه نو، هلال ماه را دقیقا بالای افق و پس از غروب خورشید با همان شرایطی گفتیم؛ رویت کنیم تا بتوانیم بگوییم که ماه جدید آغاز شده است. تقریبا می توان گفت که این یک اشتباه مصطلح بین عوام است که گمان می کنند، عربستان و یا کشورهای مشابه یک روز ماه را زودتر مشاهده می کنند!

چه افرادی هلال را می بینند؟

بد نیست بدانیم که بسیاری از کشورهای سنی مذهب اصلا گروه استهلال ندارند و بنا بر گفته کشور عربستان ماه های قمری خودشان را آغاز می کنند. در ایران برای استهلال ماه رمضان اما حدود 12 گروه وجود دارد که باید با چشم مسلح و یا غیر مسلح دست به رویت هلال بزنند. البته بد نیست بدانید که هر فردی با بالابردن سطح آگاهیش نسبت به علم نجوم می تواند اقدام به رویت هلال کند، تنها اندکی آگاهی و داشتن مهارت نیاز است.

سوگل دانائی

منبع: خبر فوری

33