خلاقیت‌های ایرانی برای خودکفایی؛
مرگ‌هایی که منجر به تولید محصول شد/ ارزآوری و کاهش هزینه‌های مالی و جانی با «فازیاب غیرتماسی هوشمند»
مخترع، پژوهشگر و فارغ‌التحصیل دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید محصولی ساخته است که اگر سال گذشته در سانحه جاده هراز روی هلی‌کوپتر امدادی نصب میشد، آن حادثه ناگوار اتفاق نمی‌افتاد.
شاخص‌ترین محصولات این پژوهشگر و محقق «هوشمندسازی کوادکوپترها بر اساس شناسایی میدان الکتریکی برای بازدید از تجهیزات برقی در طول مسیر» ، «ربات هوشمند مسیریاب کابل‌های برق زیرزمینی»، «فازیاب غیرتماسی هوشمند» است.
او البته اختراع دیگری نیز دارد که آن را به دانشگاه آزاد اسلامی اهدا کرده است. این محصول «همیار نماز» است، نرم‌افزار و سخت‌افزاری که مربوط به آموزش نماز به کودکان است و اتفاقاً در دانشگاه آزاد اسلامی هم مقام نخست کشوری را به دست آورد و پس از آن توسط این مخترع به دانشگاه اهدا شد.
طراحی، تولید و تجاری‌سازی ۵ محصول
دلفانیان با اشاره به محصولات دانش‌بنیان تولیدشده در شرکت آی گون نیرو نامیه اظهار میکند: «بنده فارغ‌التحصیل دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی هستم. محصولات ما هنوز دانش‌بنیان نشده است؛ چراکه هنوز به اخذ مجوز اقدام نکرده‌ایم؛ اما هفت ثبت اختراع دارم که پنج مورد از آنها را تولید و تجاری‌سازی کرده‌ام و یکی از این ثبت اختراعات (کوادکوپتر هوشمند بر پایه شناسایی میدان الکتریکی برای بازرسی از دکل‌های برقی طول مسیر) به نام دانشگاه آزاد اسلامی آیت‌الله آملی و موضوع پایان‌نامه ارشد این‌جانب بود.»
وی با بیان اینکه یکی از این محصولات کوادکوپتر هوشمند بر پایه شناسایی میدان الکتریکی برای بازرسی از دکل‌های برقی طول مسیر است، ادامه می‌دهد: «یک سانحه و اتفاق در سال ۹۲ باعث شد که به‌دنبال شناسایی میدان الکتریکی برویم. سال ۹۲ یکی از دوستان ما که در دکل‌بندی کار می‌کرد، بر اثر برق‌گرفتگی و سقوط فوت کرد و دلیل آن نبود وسایل ایمنی بود، فازمترهایی که بتوانند برق را از دور شناسایی کنند، وجود نداشت و موجب شد که چنین اتفاقی برای او بیفتد.»
دستیابی به علم شناسایی میدان الکتریکی از راه دور
دلفانیان خاطرنشان میکند: «مادر فرد فوت‌شده زمانی که ما را دید، گفت: شما که این‌قدر درس خوانده‌اید و کامپیوتر کار می‌کنید، نمی‌توانید کاری کنید که جوان‌های ما با چنین اتفاقاتی فوت نکنند؟ لازم به یادآوری است که مازندران شهرستانی به نام گلوگاه دارد با حدوداً ۳ هزار خانوار که همه‌شان دکل‌بند هستند و این اتفاقات ناگوار مرتباً تکرار میشد. به همین مناسبت تیمی از کارشناسان برق، الکترونیک و خودم که کارشناس نرم‌افزار بودم، تشکیل دادیم و حدود دو سال به تحقیق و پژوهش پرداختیم و موفق شدیم علم شناسایی میدان الکتریکی از راه دور را به‌دست بیاوریم.»
«گلوگاه» شرقی‌ترین شهرستان استان مازندران؛ زادگاه دکل‌بند‌های ایران است. هر خانه‌ای در این شهر لااقل دو دکل‌بند دارد و در هر کوچه پنج دکل بند مصدوم زندگی میکند و بین هر فامیلی یک یا دو قربانی. آوازه این جوان‌ها حتی به کشورهای همسایه هم رسیده و در سال‌های اخیر از ارمنستان، ترکمنستان، گرجستان و عراق برای بستن دکل‌های برق و مخابرات سراغ‌شان می‌آیند.
طراحی فازیاب غیرتماسی هوشمند
وی عنوان میکند: «نخستین محصولی که توانستیم با این علم بسازیم، درخواست طراحی فازمتری بود که توانایی شناسایی سه تا ۷۰۰ هزار ولت را از سطح زمین داشته باشد، به‌طور مثال برق خانه که ۲۲۰ ولت است و ۷۰۰ هزار ولت برای دکل‌های ۶۰ متری است که باید این دکل‌بند بالا برود. در این زمینه فقط یک‌سری فازمتر در کل دنیا بوده که آن هم یک شرکت ژاپنی تولید میکند و ایران دو نمونه آن را وارد میکند، این محصولات وارداتی به‌صورت تماسی است به این شکل که فرد باید ۶۰ متر دکل را بالا می‌رفت و فازمتری با ۶ کیلو وزن را در ارتفاع بالا دستش می‌گرفت تا بتواند بازرسی کند.»
ساخت ربات هوشمند مسیریاب کابل‌های برق زیرزمینی
این مخترع تصریح میکند: «این در حالی است که از ۶۰ متری روی زمین نیز می‌توان تشخیص داد که در ولتاژ ۴۰۰ کیلوولت یا ۷۰۰ کیلوولت، آیا سیم برق دارد یا خیر.
خوشبختانه مقداری هم فراتر رفتیم و رباتی را طراحی کردیم به نام ربات مسیریاب، همان‌طور که می‌دانید اکنون تمام کابل‌ها از زیر زمین کشیده می‌شود و دیگر کابل‌های هوایی خیلی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، بیشتر کشورها هم همین کار را می‌کنند. مشکل عدیده‌ای که وجود داشت این بود که اگر یک قسمت از کابل قطع میشد، یا باید از روی نقشه کل آن منطقه را می‌کَندند تا بتوانند قطعی را پیدا کنند و هیچ دسترسی دیگری نداشتند؛ اما اکنون رباتی داریم که تا یک متر زیر زمین را می‌تواند تشخیص دهد که کدام قسمت قطعی دارد.»
دلفانیان تأکید میکند: «در این بازه زمانی، دانشجوی کارشناسی بودم و زمانی که وارد دوره کارشناسی ارشد شدم، پایان‌نامه‌ام بر پایه همین موضوع بود و یکی دیگر از مشکلات صنعت برق را حل کردیم. مشکلی که وجود داشت این بود که برای مناطق صعب‌العبور از کوادکوپتر برای بازرسی‌ها استفاده می‌کردند و هنوز هم اکثراً به همین صورت است، کنترل گشتی توسط انسان و خطای انسانی هم خیلی بالا بود. متخصصان زیر دکل می‌ایستادند و تا جایی که چشم‌شان می‌دید، این کواد را پرواز می‌دادند که مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد. یکی اینکه کواد ممکن بود وارد میدان الکتریکی دور سیم‌ها شود و روی کنترل سیستم تأثیر بگذارد و دوم اینکه برحسب رطوبت زیاد یا خطای انسانی، کوادشان به سیم می‌خورد و منفجر میشد.»
هوشمندسازی کوادکوپترها براساس شناسایی میدان الکتریکی
وی اظهار میکند: «این کوادها هزینه خیلی زیادی برای صنعت برق دارد و قیمت اکنون هرکدام ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومان است. حل این مشکل از بسیاری جهات به نفع کشور میشد. ما روی این موضوع کار کردیم و موفق شدیم کوادکوپتری را طراحی کنیم که بر پایه نقطه‌های جی‌پی‌اس و بدون دخالت انسان کار می‌کرد و همان مکانیزمی را که برای شناسایی میدان داشتیم، روی این کواد سوار کردیم، یک بُرد مجزا نیز برایش تعریف کردیم و سیستم‌هایی در اطرافش گذاشتیم که مدام در حال حس‌کردن میدان‌های اطرافش است و اگر وارد میدان شود از آن فاصله می‌گیرد.»
این مخترع می‌افزاید: «این محصول را در دو مدل طراحی کردیم، یکی به‌صورت دستی انسانی و یکی هم به صورت خودکار که خود کواد این کار را انجام دهد. این توضیحات درباره سه محصول بود که توانستم یکی از آنها را به نام دانشگاه به ثبت برسانم و مقاله هر سه را نیز به چاپ رسانده‌ام.»
دلفانیان ادامه می‌دهد: «در مورد این سه محصول، فازمتر را به مرحله تجاری‌سازی رساندم و تولید کردم. همان‌طور که می‌دانید جاانداختن و فروش چنین محصول جدیدی که در دنیا نمونه ندارد، به‌ویژه در ایران خیلی سخت بود؛ چراکه به صورت بی تو بی (B۲B) کار می‌کردم و سراغ بسیاری از ارگان‌ها رفتم، خیلی جاها تأییدیه گرفتم و به خیلی‌هاشان این دستگاه را در حدود ۱۰ یا ۲۰ عدد فروختم؛ ولی چون کارم با افراد حقوقی و دولتی بود، به آن توجهی نمی‌کردند، یعنی ارگان مربوطه دستگاه را به‌صورت نمونه برای تست می‌برد و تمام تأییدیه‌ها از سوی آن ارگان صادر میشد و به بخش تدارکات برای خرید ارجاع میشد؛ ولی درنهایت به‌دلیل ایرانی‌بودن دستگاه خرید صورت نمی‌گرفت.»
ارزشمندبودن اختراعات در شرایط تحریمی
وی خاطرنشان میکند: «این روند تا زمان قبل از تحریم بود؛ اما اکنون در شرایط تحریمی آنها به‌دنبال ما هستند؛ ربات نمونه‌سازی شده و کواد هم به‌دلیل اینکه دانشگاه باید هزینه آن را پرداخت می‌کرد تا ما بسازیم، در حقیقت مالکیت ۵۰ درصدی آن با دانشگاه و ۲۵ درصد هم با استاد راهنما بود که همکاری لازم صورت نگرفت و در حد همان نمونه‌سازی و شبیه‌سازی باقی ماند؛ اما در مورد دو محصول دیگر که به‌صورت شخصی خودم آنها را طراحی و تولید کردم، اکنون دارم با کل کشور کار می‌کنم، تجاری‌سازی کردم و حتی چند قرارداد داخلی با صندوق توسعه تعاون کل کشور بستم و با اتحادیه کار می‌کنم.»
تجاری‌سازی ۲ محصول در حوزه زنبورداری
این مخترع و کارمند دانشگاه آزاد اسلامی واحد محمودآباد به دو محصول در حوزه زنبورداری هم اشاره میکند و می‌گوید: این دو محصول؛ «سیستم هوشمند ایمنی زنبور و افزایش عسل» و «زهرگیر فرکانسی زنبور عسل» هستند.
دلفانیان عنوان میکند: «شرکت آی گون نیرو نامیه هنوز دانش‌بنیان نشده است، این شرکت را به‌صورت مجزا ثبت کردم و از سال ۹۲ در حال فعالیت هستم. رشته تحصیلی دانشگاهی بنده نرم‌افزار کامپیوتر است و همراه با همسرم که مهندس برق است و یکی از دوستانم که تحصیلکرده الکترونیک هستند، در این شرکت کار می‌کنیم.»
ارزآوری بالقوه اختراع فازمتر غیرتماسی هوشمند
وی درباره صرفه‌جویی ارزی با تولید این محصولات می‌گوید: «درباره فازمتر چون هیچ نمونه‌ای در دنیا وجود ندارد و حتی در صورت اینکه بخواهند آن را وارد هم کنند، به‌دلیل اینکه نمونه‌ای از آن وجود ندارد و فقط یک نمونه تماسی وجود داشت که از کشورهای دیگر مثل ژاپن وارد میشد و اکنون دیگر وارد نمی‌شود، از نظر ارزآوری خیلی می‌تواند کمک کند. اگر بیاییم روی تجاری‌سازی آن کار کنیم و به‌دنبال صادرات هم باشیم، ارزآوری فوق‌العاده‌ای خواهد داشت، علاوه بر اینکه در داخل کشور هم به آن نیاز داریم.
فازیاب غیرتماسی هوشمند؛ بی‌نظیر در دنیا
این مخترع و پژوهشگر بیان میکند: «این موضوع فقط بحث فازمتر نیست، اگر یادتان باشد سال گذشته در جاده هراز سانحه‌ای پیش آمد و هلی‌کوپتری که برای امداد آمده بود، به دکل برق برخورد کرده و منفجر شد و اگر این سیستم را می‌توانستیم روی آن هلی‌کوپتر نصب کنیم، به هیچ عنوان چنین اتفاقی برای آن نمی‌افتاد؛ چراکه پیش از اینکه وارد حوزه میدان شوند، به آنها اطلاع داده میشد.»
وی می‌افزاید: «این محصول می‌تواند روی جرثقیل‌ها یا خیلی جاهای دیگر نیز نصب شود. این یک علم است و اگر بتوانیم این علم را در صنایع مختلف استفاده کنیم، کمک بسیار زیادی به ارزآوری به کشور خواهد کرد و یکی از معضلات مهم کشور را برطرف میکند.»
دلفانیان یادآور می‌شود: «این فازمتر دو ثبت اختراع دارد. یکی «تست فاز غیرتماسی ۳ ولت تا ۷۰۰ هزار ولت» و نام دیگر آن «فازیاب غیرتماسی هوشمند» است.
اوایل آذر جاری، نمایشگاه دستاوردهای مراکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندران به میزبانی واحد چالوس برگزار شد و دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی برخی از دستاوردهای خود ازجمله هوشمندسازی کوادکوپترها براساس شناسایی میدان الکتریکی برای بازدید از تجهیزات برقی در طول مسیر، ربات هوشمند مسیریاب کابل‌های برق زیرزمینی، فازیاب غیرتماسی هوشمند و خمیردندان گیاهی را برای عموم به نمایش گذاشت.
سوسپانسیون استامینوفن خوراکی طعم‌دار (معادل نمونه خارجی) برای کودکان، ژل بی‌حس‌کننده رویش دندان کودکان، مخزن نیتروژن مایع، فلز مدرج آلومینیومی، یاتاقان برنزی، برانکار نیمه اتوماتیک، شارژر تلفن همراه برای موتور سیکلت و ... نیز از دیگر محصولات این دانشگاه بود که برای بازدید عموم در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به‌همراه استاندار مازندران از غرفه دستاوردهای دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی بازدید کردند.
منبع: آنا
24
