علت سرد شدن ناگهانی زمین در ۱۳ هزارسال پیش چه بود؟

این رویداد با عنوان داغ‌گلی نورس که با نام یانگر درایاس (Younger Dryas) شناخته می‌شود و رخدادی است که در نیمکره شمالی با خنک شدن ناگهانی آن منطقه در یک بازه زمانی مشخص رخ داده است که دمای آن زمان ۱۵ درجه سانتی گراد سردتر از زمان فعلی بود. برخی دانشمندان معتقد بودند که این رویداد که زمین را حدود ۳ درجه سانتیگراد خنک کرده، در اثر برخورد فرازمینی‌ها با زمین مانند برخورد شهاب سنگ ایجاد شده است.

داغ‌گلی نورس که با نام یانگر درایاس نیز شناخته می‌شود یکی از دوره‌های زمین‌شناختی زمین است که در حدود ۱۲۸۰۰ سال پیش، پس از دورهٔ گرمای کوتاهی که پس از پایان آخرین عصر یخبندان اتفاق افتاد، آغاز شد و تا حول و حوش ۱۱۵۰۰ سال پیش ادامه یافت. این دوره به‌ طور ناگهانی و بدون هیچ گونه هشدار اولیه‌ای آغاز شد.

اخیراً محققان دانشگاه هیوستون در مطالعه خود با بررسی رسوبات باستانی، رمز و راز اینکه چرا زمین به طور ناگهانی حدود ۱۳۰۰۰ سال پیش سرد شده است را ظاهراً تاحدودی حل کرده‌اند. غار هال دارای سابقه رسوبی است که بیش از ۲۰ هزار سال پیش ایجاد شده است و محققان این مطالعه برای نخستین بار تحقیق در مورد این غار را در سال ۲۰۱۷ آغاز کردند.

دانشمندان دریافتند که شواهد به جای مانده از لایه‌های رسوبی در غار هال تقریباً حاصل فوران آتشفشانی بوده است.

"آلن براندون"(Alan Brandon) استاد علوم زمین شناسی دانشگاه هیوستون و رئیس این تیم تحقیقاتی گفت: بررسی امضای ژئوشیمیایی این مطالعه نشان می‌دهد واقعه خنک شدن نیم کره شمالی یک بار اتفاق نیفتاده بلکه چهار بار بین ۹ تا ۱۵ هزار سال پیش اتفاق افتاده است. بنابراین علت این رویداد خنک شدن به فضا مرتبط نیست. شواهد ژئوشیمیایی قبلی اثر از انفجار یک شهاب سنگ بزرگ در جو دارند که آن نشان دهنده دوره‌ای از فوران‌های بزرگ آتشفشانی است.

براندون در ادامه افزود: من شکاک بودم. ما هر کاری را که می‌توانستیم انجام دادیم تا توضیحی مناسب ارائه دهیم یا حتی از این نتیجه گیری اجتناب کنیم. فوران آتشفشانی یکی از توضیحات احتمالی در نظر گرفته شده بود، اما به طور کلی رد شد زیرا هیچ اثر ژئوشیمیایی وجود ندارد.

"استیون فورمن"(Steven Forman)، استاد علوم زمین شناسی گفت: آب و هوای زمین ممکن است در انتهای یانگر درایاس به اوج خود رسیده باشد و این احتمالا به دلیل تخلیه یخسارها به اقیانوس اطلس شمالی، پوشش برفی زیاد و فوران‌های آتشفشانی قدرتمند، باشد که ترکیب آنها به سرد شدن شدید نیمکره شمالی منجر شده بود.

"مایکل واترز"(Michael Waters) مدیر مرکز مطالعات اولین آمریکایی ها و استاد برجسته دانشگاه ای اند ام تگزاس گفت: این دوره خنک شدن سریع همزمان با انقراض چندین گونه حیوان از جمله شتر و اسب همراه بوده است. دانشمندان با انجام آنالیز ایزوتوپی رسوبات جمع آوری شده از غار هال، متوجه شدند عناصری از قبیل ایریدیوم، روتنیوم، پلاتین، پالادیوم و رنیوم در نسبت‌های مناسب وجود ندارند و این بدان معنی است که یک شهاب سنگ یا سیارک نمی‌تواند باعث بروز این رویداد شده باشد. ناهنجاری‌های شیمیایی یافت شده در رسوبات که از آغاز یانگر درایاس دیده می‌شوند، نتیجه آتشفشان خیزی است و یک اثر فرازمینی نیست.

آتشفشان‌خیزی(Volcanism‎) به پدیده فوران سنگ‌های مذاب(ماگما) بر روی سطح زمین، سیاره‌ها یا ماه گفته می‌شود که طی آن گدازه، سنگ‌های آذرآواری و گازهای آتشفشانی از راه شکافی که مجرای آتشفشان نامیده می‌شود، به بیرون پرتاب می‌گردد. فرایند آتشفشان‌خیزی شامل همه پدیده‌های تولید ماگما در پوسته یا گوشته زمین و بالاآمدن آن در پوسته و تشکیل سنگ آتشفشانی و آثار و پیامدهای ناشی از آن می‌شود.

"نان سان"(Nan Sun) دانشمند دانشگاه هیوستون گفت: تجزیه و تحلیل ایزوتوپ و نسبت عناصر غار با عناصر موجود در گازهای آتشفشانی قبلی مطابقت دارد. یانگر درایاس حدود ۱۲۰۰ سال به طول انجامید، بنابراین فوران آتشفشانی یک عامل اصلی و مهم در به وجود آمدن آن پدیده است، اما تغییرات دیگر سیستم زمین مانند خنک شدن اقیانوس‌ها و افزایش پوشش برفی نیز در حفظ این دوره بسیار سرد نقش داشتند.

منبع: ایسنا

24