چرا کرونا مانند آنفلوآنزا یک ویروس فصلی نیست؟

آبریزش بینی، سرفه و سرماخوردگی ارمغان نحس ماه‌های سرد سال هستند که به زودی فرا می‌رسند و همه ما با الگوی فصلی برخی ویروس‌های تنفسی آشنا هستیم.

اکنون یک بررسی جدید منتشر شده در مجله Frontiers in Public Health نشان می‌دهد که کووید-۱۹ که بیماری ناشی از عفونت ویروس "SARS-CoV-۲" یا کروناویروس جدید است، به احتمال زیاد در کشورهای دارای آب و هوای معتدل، تضغیف و فصلی خواهد شد، اما تنها در صورت رسیدن به ایمنی جمعی این اتفاق رخ خواهد داد و تا آن زمان، کووید-۱۹ به گردش و شیوع در طول فصول مختلف ادامه خواهد داد.

این نتیجه گیری، اهمیت مطلق اقدامات بهداشتی عمومی را که اکنون برای کنترل ویروس لازم است، برجسته می‌کند.

ایمنی جمعی که همچنین به آن اثر گله، مصونیت جامعه، ایمنی جمعیت یا ایمنی اجتماعی گفته می‌شود) نوعی محافظت غیرمستقیم از بیماری‌های عفونی است که زمانی اتفاق می‌افتد که درصد زیادی از جمعیت در اثر عفونت، از طریق عفونت‌های قبلی یا واکسیناسیون مصون شوند. از این طریق می‌توان از افرادی که مصون نیستند، در مقابل بیماری حفاظت کرد.

در جمعیتی که بخش اعظمی از افراد از مصونیت برخوردار هستند، چنین افرادی در انتشار بیماری سهمی ندارند و زنجیره‌های انتشار عفونت مختل می‌شوند که این امر سبب توقف یا کند شدن شیوع بیماری می‌شود. هرچه نسبت افراد مصون در یک جامعه بیشتر باشد، احتمال تماس افراد غیر ایمن با فرد عفونی کمتر می‌شود و به محافظت افراد غیر مصون از عفونت کمک می‌کند.

افراد می‌توانند با بهبودی از عفونت قبلی یا از طریق واکسیناسیون، مصون شوند. برخی از افراد به دلایل پزشکی مانند نقص ایمنی یا سرکوب سیستم ایمنی بدن نمی‌توانند ایمن شوند و برای این گروه ایمنی جمعی یک روش مهم محافظت است. پس از رسیدن آستانه مشخص، ایمنی جمعی به تدریج یک بیماری را از بین می‌برد. این حذف در صورت دستیابی به سراسر جهان ممکن است منجر به کاهش دائمی تعداد عفونت‌ها به صفر شود که در نهایت سبب ریشه‌کن شدن بیماری می‌شود. ایمنی جمعی ایجاد شده از طریق واکسیناسیون به ریشه کن کردن نهایی آبله در ۱۹۷۷ و به کاهش فراوانی سایر بیماری‌ها کمک کرده‌ است. ایمنی جمعی در مورد همه بیماری‌ها عمل نمی‌کند و فقط در مورد بیماری‌های مسری که در آنها انتقال از یک فرد به فرد دیگر است عمل می‌کند. به عنوان مثال کزاز، یک بیماری عفونی است اما مسری نیست، بنابراین ایمنی جمعی در مورد آن عمل نمی‌کند.

ایمنی جمعی به عنوان یک پدیده طبیعی در دهه ۱۹۳۰ شناخته شد که مشاهده شد بعد از اینکه تعداد قابل توجهی از کودکان از سرخک مصون شدند، تعداد عفونت‌های جدید به‌طور موقت، حتی در بین کودکان مستعد کاهش یافت. واکسیناسیون دسته جمعی برای القای ایمنی جمعی از زمان رایج و در جلوگیری از شیوع بسیاری از بیماری های عفونی موفقیت‌آمیز بوده‌ است. مخالفت با واکسیناسیون، ایمنی جمعی را به چالش کشیده‌ است و امکان دارد بیماری های قابل پیشگیری در جوامعی که میزان واکسیناسیون ناکافی دارند همچنان ادامه داشته یا به آن بازگردند.

دکتر "حسن زراکت" نویسنده ارشد این مطالعه از دانشگاه آمریکایی بیروت در لبنان هشدار داد: کووید-۱۹ برای ماندن آمده است و موجب شیوع در طول سال تا رسیدن به ایمنی جمعی خواهد شد. بنابراین عموم مردم باید یاد بگیرند که با آن زندگی کنند و بهترین اقدامات پیشگیرانه از جمله استفاده از ماسک، حفظ فاصله فیزیکی، بهداشت دست و جلوگیری از اجتماعات را ادامه دهند.

دکتر "هادی یاسین" از دانشگاه قطر در دوحه نویسنده همکار دکتر "زراکت" این اظهارات را تأیید کرده و می‌گوید که ممکن است چندین موج شیوع دیگر قبل از رسیدن به ایمنی جمعی وجود داشته باشد.

ما می‌دانیم که بسیاری از ویروس‌های تنفسی به ویژه در مناطق معتدل از الگوی فصلی پیروی می‌کنند. به عنوان مثال، آنفلوانزا و انواع مختلف کروناویروس‌ها که باعث سرماخوردگی می‌شوند در زمستان در مناطق معتدل به اوج خود می‌رسند، اما در مناطق گرمسیری در تمام طول سال گردش می‌کنند.

محققان این ویروس‌های فصلی را بررسی کردند و عوامل ویروسی و میزبان کنترل کننده فصلی بودن آنها و همچنین آخرین دانش در مورد پایداری و انتقال "SARS-CoV-۲" را بررسی کردند.

محققان توضیح می‌دهند که بقای ویروس در هوا و روی سطوح، حساسیت افراد به عفونت‌ها و رفتارهای انسانی مانند ازدحام در محیط‌های سرپوشیده در فصول مختلف به دلیل تغییر دما و رطوبت متفاوت است. این عوامل در انتقال ویروس‌های تنفسی در زمان‌های مختلف سال نیز تأثیر می‌گذارند.

با این حال کووید-۱۹ در مقایسه با ویروس‌های تنفسی دیگر مانند آنفلوانزا دارای سرعت انتقال بیشتری است. این بدان معناست که برخلاف آنفلوانزا و ویروس‌های تنفسی دیگر، عوامل حاکم بر فصلی بودن ویروس‌ها هنوز نمی‌توانند گسترش کووید-۱۹ را در ماه‌های تابستان متوقف کنند. اما به محض دستیابی به ایمنی گله‌ای از طریق عفونت‌های طبیعی و واکسیناسیون، سرعت انتقال(R۰) نیز باید به میزان قابل توجهی کاهش یابد و ویروس را در معرض عوامل فصلی قرار دهد.

این ویژگی‌های فصلی برای کروناویروس‌های دیگر نیز گزارش شده است که از همان الگوی گردش آنفلوانزا پیروی می‌کنند.

دکتر "زراکت" می‌گوید: این یک ویروس جدید است و به رغم رشد سریع علم و شناخت در مورد آن هنوز مواردی وجود دارد که ناشناخته مانده است. اینکه پیش بینی‌های ما صحت دارند یا خیر، باید در آینده ببینیم. اما با توجه به آنچه ما تاکنون می‌دانیم، کووید-۱۹ مانند سایر کروناویروس‌ها در نهایت فصلی خواهد شد.

منبع: ایسنا

24